SADÎK, Yahyâ Efendi

(d. 1102/1691 - ö. 1165/1752)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Yahya olan ve Sadîk mahlasıyla tanınan şair, 1102/1691 yılında İstanbul’da, Daye Hatun Mahallesi'nde doğdu. Babası, Ayasofya Camii vaizlerinden Fâzıl Süleyman Efendi’dir. İlk öğrenimine babasının yanında başlayan şair, Seyyid Feyzullah Efendi, Şeyhülislam Paşmakçızade Ali Efendi gibi devrin meşhur alimlerinden dersler aldı. Medrese tahsilini müteakip müderrisliğe başladı. 1129/1717 yılında Halil Paşa Medresesine, 1133/1721'de de İbrahim Paşa Medresesine atandı (İnce 2005: 460). Yaklaşık yirmi yıl süre müderrislik yapan şair, 1150/1737 yılında Edirne kadılığına, ardından da 1165/1752 yılında Mekke kadılığına getirildi. Aynı yıl 61 yaşındayken Mekke’de vefat etti ve öldüğü yere defnedildi. (Erdem 1994: 189)

Bilinen tek eseri Dîvân’ıdır. Kütüphanelerde üç yazma nüshası bilinen Dîvân’da kaside, gazel, kıta, nazım, rubai, matla/müfret, mısra nazım biçimleriyle kaleme alınmış 236 şiir vardır.

Sadîk hakkında bilgi veren kaynakların tümü onun âlim ve sanatkar şahsiyetinden övgüyle söz ederler. Şiirde olduğu gibi nesirde de takdire şayan bir sanatkârdır. Şiirleri genellikle beşerî aşk çerçevesindedir. Kaynaklarda üzerinde durulan diğer bir yönü de tarih düşürmedeki ustalığıdır (Eroğlu 1998: 9-11).

 

Kaynakça

Abdulkadiroğlu, Abdulkerim (hzl.) (1999). İsmail Beliğ, Nuhbetü’l-Âsâr li-Zeyl-i Zübdeti’l-Eş’ar. Ankara: AKM Yay.

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmânî. C. 5. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 1505.

Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi, Tezkire-i Safâyî. Ankara: AKM Yay.

Erdem, Sadık (hzl.) (1994). Râmiz, Âdâb-ı Zurafâ. Ankara: AKM Yay.

Eroğlu, Süleyman (1998). Sadîk, Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divan'ının Tenkitli Metni. Yüksek Lisans Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi.

İnce, Adnan (hzl.) (2005). Sâlim Efendi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: AKM Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmet Nail Tuman, Tuhfe-i Nâilî Divân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SÜLEYMAN EROĞLU
Yayın Tarihi: 10.05.2013
Güncelleme Tarihi: 16.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Dîvân

Gazel

Meşâm-ı câna hatundan gelince bûy-ı bahâr

Derûna düşdi hemân ârzû-yı rûy-ı bahâr

 

Garaz o gül-ruh ile bir dem itmedür el-hakk

Ne hâhiş-i gül-i ra'nâ ne ârzû-yı bahâr

 

Alurdı şîşe gibi kabza-i tasarrufına

Gireydi destine mey-hârenün sebû-yı bahâr

 

Zemîn-i sîneyi eyler gubâr-ı gamdan pâk

Bu gûnedür ezelî kâr-ı şüst ü şû-yı bahâr

 

Gam-ı hazân unuduldı Sadîk hicrân-veş

Miyân-ı bâga düşelden bu güft-gû-yı bahâr

(Eroğlu, Süleyman (1998). Sadîk, Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divan'ının Tenkitli Metni. Yüksek Lisans Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi. 174.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Sezai Solellid. 1914 - ö. 1979Doğum YeriGörüntüle
2Necdet Ökmend. 1924 - ö. 17 Mayıs 1995Doğum YeriGörüntüle
3Ömer Şişmand. 25 Şubat 1980 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4REFî', Nefes-zâde Seyyid Mehmed Refî' Efendid. 1691-92 - ö. 1718-19Doğum YılıGörüntüle
5YETÎMÎ ÇELEBİd. ? - ö. 1752-53Ölüm YılıGörüntüle
6ŞERÎF, Halîl Şerîf Yûsuf Paşad. ? - ö. Ocak-Şubat 1752Ölüm YılıGörüntüle
7RAHMÎ, Mustafa Rahmî Efendid. ? - ö. 8 Ağustos 1752Ölüm YılıGörüntüle
8EMÎN, Azîz-zâde Mehmed Emin Efendid. 1716-17 - ö. 1750-51MeslekGörüntüle
9Feyzî, Abdulhâdî-zâde Feyzullâhd. ? - ö. 1716MeslekGörüntüle
10RIFKÎ, Mehmed Rıfkî Efendid. ? - ö. 1699-1700MeslekGörüntüle
11Esîri, Hasan b. Şeyh Hüseyind. ? - ö. 1727-28Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12LEBÎB, Hüseyin Abdulgafûrd. 1695-96 - ö. 1768-69Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13SEYYİD, Seyyid Mehmed Ağad. ? - ö. 1769-70Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14MUHAMMED/MEHMED, Çelebi Mehmed, Çelebi Sultân Muhammed bin Yıldırım Bâyezîdd. 1386/1387 - ö. Mayıs-Haziran1421Madde AdıGörüntüle
15ADLÎ, Hüsam Çelebid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
16LA'LÎ, La'lî Ahmed Efendid. ? - ö. 11 Ekim 1780Madde AdıGörüntüle