SADÎK, Yahyâ Efendi

(d. 1102/1691 - ö. 1165/1752)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Yahya olan ve Sadîk mahlasıyla tanınan şair, 1102/1691 yılında İstanbul’da, Daye Hatun Mahallesi'nde doğdu. Babası, Ayasofya Camii vaizlerinden Fâzıl Süleyman Efendi’dir. İlk öğrenimine babasının yanında başlayan şair, Seyyid Feyzullah Efendi, Şeyhülislam Paşmakçızade Ali Efendi gibi devrin meşhur alimlerinden dersler aldı. Medrese tahsilini müteakip müderrisliğe başladı. 1129/1717 yılında Halil Paşa Medresesine, 1133/1721'de de İbrahim Paşa Medresesine atandı (İnce 2005: 460). Yaklaşık yirmi yıl süre müderrislik yapan şair, 1150/1737 yılında Edirne kadılığına, ardından da 1165/1752 yılında Mekke kadılığına getirildi. Aynı yıl 61 yaşındayken Mekke’de vefat etti ve öldüğü yere defnedildi. (Erdem 1994: 189)

Bilinen tek eseri Dîvân’ıdır. Kütüphanelerde üç yazma nüshası bilinen Dîvân’da kaside, gazel, kıta, nazım, rubai, matla/müfret, mısra nazım biçimleriyle kaleme alınmış 236 şiir vardır.

Sadîk hakkında bilgi veren kaynakların tümü onun âlim ve sanatkar şahsiyetinden övgüyle söz ederler. Şiirde olduğu gibi nesirde de takdire şayan bir sanatkârdır. Şiirleri genellikle beşerî aşk çerçevesindedir. Kaynaklarda üzerinde durulan diğer bir yönü de tarih düşürmedeki ustalığıdır (Eroğlu 1998: 9-11).

 

Kaynakça

Abdulkadiroğlu, Abdulkerim (hzl.) (1999). İsmail Beliğ, Nuhbetü’l-Âsâr li-Zeyl-i Zübdeti’l-Eş’ar. Ankara: AKM Yay.

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmânî. C. 5. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 1505.

Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi, Tezkire-i Safâyî. Ankara: AKM Yay.

Erdem, Sadık (hzl.) (1994). Râmiz, Âdâb-ı Zurafâ. Ankara: AKM Yay.

Eroğlu, Süleyman (1998). Sadîk, Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divan'ının Tenkitli Metni. Yüksek Lisans Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi.

İnce, Adnan (hzl.) (2005). Sâlim Efendi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: AKM Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmet Nail Tuman, Tuhfe-i Nâilî Divân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SÜLEYMAN EROĞLU
Yayın Tarihi: 10.05.2013
Güncelleme Tarihi: 16.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Dîvân

Gazel

Meşâm-ı câna hatundan gelince bûy-ı bahâr

Derûna düşdi hemân ârzû-yı rûy-ı bahâr

 

Garaz o gül-ruh ile bir dem itmedür el-hakk

Ne hâhiş-i gül-i ra'nâ ne ârzû-yı bahâr

 

Alurdı şîşe gibi kabza-i tasarrufına

Gireydi destine mey-hârenün sebû-yı bahâr

 

Zemîn-i sîneyi eyler gubâr-ı gamdan pâk

Bu gûnedür ezelî kâr-ı şüst ü şû-yı bahâr

 

Gam-ı hazân unuduldı Sadîk hicrân-veş

Miyân-ı bâga düşelden bu güft-gû-yı bahâr

(Eroğlu, Süleyman (1998). Sadîk, Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divan'ının Tenkitli Metni. Yüksek Lisans Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi. 174.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Barbaros Altuğd. 1972 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2SA’DÎ, Îsâ-zâde Seyyid Mehmed Sa’deddînd. 1803 - ö. 4 Ekim 1866Doğum YeriGörüntüle
3HÂKİM, Seyyid Mehmed Efendid. ? - ö. 5 Recep 1184Doğum YeriGörüntüle
4REFî', Nefes-zâde Seyyid Mehmed Refî' Efendid. 1691-92 - ö. 1718-19Doğum YılıGörüntüle
5UYÛNÎ, Rahîkî-zâde Şeyh Seyyid Mehmed (Südlüce Şeyhi)d. ? - ö. 1752-1753Ölüm YılıGörüntüle
6ŞERÎF, Halîl Şerîf Yûsuf Paşad. ? - ö. Ocak-Şubat 1752Ölüm YılıGörüntüle
7NA'ÎM, Yazıcı-zâde Mehmedd. ? - ö. 1752Ölüm YılıGörüntüle
8REMZÎ, Mustafa Remzî Efendid. ? - ö. 4 Ekim 1689MeslekGörüntüle
9KÂDİRÎ, Gîsûdâr Şeyh Ahmed Kâdirî Efendid. ? - ö. 1675MeslekGörüntüle
10MEHMED, Mehmed Emîn Efendid. ? - ö. 1572MeslekGörüntüle
11AYVANSARÂYÎ, Hâfız Hüseyind. ? - ö. 1 Temmuz 1787Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12MÜ’MİN, Şeyh Mü’min Efendid. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13HACI MUSTAFA EFENDİd. ? - ö. Kasım-Aralık 1723Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ZEKÂ'Î, Şeyh Abdullâh Zekâ'î Efendid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15Yahya Kanbolatd. 1926 - ö. 1 Ağustos 2000Madde AdıGörüntüle
16RAGÎB, Mehmed Ragîb Çelebid. ? - ö. 1684-85Madde AdıGörüntüle