Madde Detay
Şakir Şevket
(d. 1847 / ö. 1878)
Şair, Gazeteci
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Şâkir Şevket (Efendi), Tanzimat döneminin Trabzonlu şairlerindendir. Trabzonlu yemenici Durmuşoğulları ailesine mensup Mehmed’in oğlu olup 1847 (Hicri:1263) yılında Trabzon’un Cami-i Kebir mahallesinde dünyaya gelmiştir. Küçük yaşta babasını kaybetmiş ve dedesinin himayesinde ilkokul tahsilini yaptıktan sonra üvey babası Nuri Efendi'nin yardımıyla Soğan Pazarında attar dükkânı açmıştır. Hacı Fehmi Efendi’den Arapça ve Farsça öğrenmiş, Trabzon Lisesi'nde öğretmenlik, Vilayet İdare Meclisi Kaleminde memurluk ve ikinci katiplik görevlerinde bulunmuştur. Gözlerindeki rahatsızlık nedeniyle İstanbul’a gitmiş, İkinci kez Trabzon valiliğine atanan Ahmed Rasim Paşa tarafından tekrar Trabzon’a götürülerek Vilayet Gazetesi başyazarlığı ve Zabtiye Nezareti Mektubi Kalemi Mümeyyizliğine getirilmiştir. Eş zamanlı olarak Trabzon Askeri İdadisi'nde öğretmenlik de yapmıştır. 31 yaşında vefat etmiş, eski Kavak Meydanı'ndaki Kadirî Tekkesi’nin yanına defnedilmiştir.
Şevket-nâme-i Osmânî adlı 80 beyitlik tarihî bir kaside yazmış olmakla birlikte Şâkir Şevket'e asıl ün kazandıran vefatından bir yıl önce İstanbul’da iki cilt olarak yayımladığı ve ilk Türkçe şehir tarihi kitabı olma özelliği taşıyan Trabzon Tarihi adlı eseridir. Şâkir Şevket eserinde Trabzon sancağının tarihini ve o günkü durumunu tarihî belgelerden ve kendi bilgi, gezi ve gözlemlerinden hareketle anlatır. Sancağa bağlı kaza (Samsun, Ordu, Giresun, Rize vb.) ve nahiyelerin (Akçaabat, Görele, Tirebolu, Perşembe, Vakfıkebir vb.) adları, demografik yapıları, sınırları, önemli yerleri, tarım ve ekonomileri hakkında kısa bilgiler verir. Yayımlandığı dönemde Trabzonlu şuara ve ulemalardan övgüler almasına rağmen 1949 yılında çeşitli eleştirilere uğramıştır. Bu eleştirilerde daha çok kitabın birinci cildindeki bilgilerin gerçekliği üzerinde durulmuştur.
Kaynakça
Albayrak, H. (2005). "Doğu Karadeniz Bölgesinde İlk Matbaa, İlk Gazete ve İlk Salname", Karadeniz Araştırmaları Dergisi, S. 4. s. 39-52.
Alşan, M. H.(2016). "Şakir Şevket Bey’in “Trabzon Tarihi” adlı kitabında Akçaabat’a Dâir Notlar", https://www.akcaabatpostasi.com/sakir-sevket-beyin-trabzon-tarihi-adli-kitabinda-akcaabata-dair-notlar/
Emiroğlu, K. (2000). "Trabzon'da XIX. Yüzyıldan XX. Yüzyıla Kahvehane ve Kitahevi Bağlamında Toplumsal Tabakalanma, Kültür ve Siyaset", Kebikeç Dergisi, S. 10. s.187-222.
İnal, M. K. (1970). Son Asır Türk Şairleri, C.4, MEB Devlet Kitapları, İstanbul.
Işık, İ. (2007). Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi, C.8, Elvan Yayınları, Ankara.
Lowry, H.W. (2005).Trabzon Şehrinin İslamlaşma ve Türkleşrnesi 1461-1583, Bogaziçi Yayınları, İstanbul.
Yüksel, A. (2008). "Şâkir Şevket’in Trabzon Kitabında Giresun". http://www.serander.net/karadeniz-kulturu/karadeniz-tarihi/632-sakir-sevketin-trabzon-kitabinda-giresun.html
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BERKER KURTYayın Tarihi: 04.07.2019Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Yayın Tarihi: 04.07.2019Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Şevket-nâme-i Osmânî | Trabzon Vilayet Matbaası / Trabzon | H:1293, 1876/77 | Şiir |
Trabzon Tarihi | Umran Matbaası / İstanbul | 1877/ 1878 | Araştırma |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | KARA HASAN, Hasan Kum | d. 1929 - ö. 2009 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | BAHATTİN ÇAMURALİ | d. 1931 - ö. 27.04.1991 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | ÖMER KAYAOĞLU | d. 1916 - ö. 03.11.2001 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | CEYHUNÎ, Çördük Oğlu Ömer | d. 1847 - ö. 1912 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | PENÂHİ, Mustafa Müslim Ocak | d. 1847 - ö. 1942 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | HAYRET, Mehmed Bahâeddîn Hayret Efendi, Adanalı Hoca Hayret Efendi | d. 1847-48 - ö. 1913 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | BEDRÎ, Şeyh Bedreddin Efendi | d. 1819/1820 - ö. 1878 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | FEVZÎ, Mehmed Mazhar Fevzî | d. ? - ö. 1878 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | VAHYÎ, Seyyid Mustafa, İstanbullu | d. ? - ö. 1878 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Nisa Leyla | d. 15 Nisan 1972 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Haldun Haluk Marlalı | d. 14 Nisan 1926 - ö. 7 Şubat 2014 | Meslek | Görüntüle |
12 | Çiğdem Anat | d. 2 Ekim 1962 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | Şekip (Tokadîzade) | d. 1871 - ö. 6 Ekim 1932 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Mehmet Behçet Yazar | d. 1890 - ö. 2 Temmuz 1980 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Ahmet Talat Onay | d. 1885 - ö. 22 Eylül 1956 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Kemal Şakir Yakar | d. 1906 - ö. 1986 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | ŞÂKİR | d. ? - ö. 1824 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | ŞEVKET, Neyzen Şevket, Tekirdağlı | d. 1827 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |