VASFÎ, Ahmed Vasfî

(d. 1247/1832 - ö. 1293/1876)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Ahmed Vasfî'dir. 1832 yılında Kütahya’da doğdu. Kütahya’nın Mecidiye Mahallesi’nden İlyas-zâde Mehmed Ali Ağa’nın oğludur. İlköğrenimini mahalle mektebinde yaptıktan sonra Vacidiye Medresesine devam ederek Doğlarlı müderris Hoca Osmân Efendi’den Arapça, Mühürdâr Hacı Hasan Efendi’den Farsça ve edebiyat bilgilerini öğrendi. Ayrıca şahsi gayretiyle Fransızca da öğrendi. Tahrirat kalemi kâtipliğinde devlet hizmetine giren Ahmed Vasfî, başka önemli memuriyet hizmetlerinde de bulundu. 1876 yılında vefat etti. Şairin Süleymân adlı bir oğlu olduğu bilinmektedir (Güner 1967: 42). Bilinen yegâne eseri olan Dîvân’ından da şaire dair kimi bilgilere ulaşmak mümkündür. En somut bir bilgi olarak sol gözünün sonradan tamamen âmâ olduğunu eserindeki kimi beyitlerden anlıyoruz. Meslek hayatında çok huzurlu olmadığı, memleketi olan Kütahya’dan da sık sık uzaklaşmak istediği, özellikle İstanbul’a gitmeyi çok arzuladığı fakat kısa seyahatler dışında Kütahya’dan ayrılamadığı da eserinden öğrenebildiğimiz bilgilerdendir.

Vasfî Dîvân sahibi bir şairdir. Hamza Güner, Dîvân’ın bir nüshasının torunu emekli öğretmen İlyas Erkut’ta bulunduğunu söyler (Güner 1967: 42). Akıbeti belli olmayan bu nüsha dışında bilinen tek nüsha M. Fatih Köksal özel kütüphanesindedir. Bu nüshada 1 müseddes, 2 murabba, 2 müstezad, 190 gazel, 7 kıt’a ve 1 matla’ olmak üzere 203 adet manzume mevcuttur. Elimizdeki nüsha, kafiyeleri kısmen elifba sırasına göre sıralanmış olmakla birlikte mürettep bir dîvân sayılmaz. Hiç kaside bulunmayan Dîvân, bentlerin beyit sayısına göre büyükten küçüğe doğru musammatlarla başlaması gerekirken gazellerle başlamış ve musammatlar ve diğer nazım şekilleri özellikle de kıt’alar gazellerin arasında kafiye harflerine göre serpiştirilmiştir. Vasfî’nin, her harften en az bir gazel veya şiir söylemek için özel bir çaba sarf ettiği anlaşılmaktadır. Kütahya’daki bazı resmî binaların kitabelerindeki tarih manzumeleri onun kaleminden çıkmıştır. Bu manzumelerin Dîvân’da bulunmayışına nazaran, şiirlerinin Dîvân’dakilerle sınırlı olmadığı da söylenebilir. Vasfî Dîvân'ının kayda değer bir tarafı da genel biyografik kaynaklarda da doğrudan Kütahya tarihi, meşhurları veya şairlerini ele alan eserlerde de adları geçmeyen, başta Gâlib ve Rüşdî olmak üzere Haydar, Âgâh, Hüsnî, Ârif ve Bedrî gibi çevresindeki şairlerin varlığını duyurmuş olmasıdır.

Edebî kişilik olarak bir yanıyla Nedîm, bir yanıyla Nâbî çizgisinde görünen Vasfî 19. yüzyıl divan şairleri içinde başarılı addedilebilecek bir sanatkârdır. Genel biyografik kaynaklarda yer almayışını, onun sanat kudretiyle değil, İstanbul’a gidememiş olmasıyla ilişkilendirmek doğru olur.

Kaynakça

Güner, Hamza (1967). Başlangıcından Zamanımıza Kadar Kütahya’lı Şairler. Kütahya: Kütahya İl Basımevi.

Vasfî. Dîvân. M. Fatih Köksal Özel Kütüphanesi. yz. 154 D. 16.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSAL
Yayın Tarihi: 16.09.2013
Güncelleme Tarihi: 29.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Celb-i dil-i hûbân içün a’lâ hünerim var

Âlemde bulunmaz daha agreb nelerim var

Kadrim bilinir meclis-i zühhâda varırsam

Mey-hâneye girsem dahi baş üzre yerim var

Ben şâ’irim elbetde müdârâ eder âlem

Çün hâme-i hicvim gibi tîg [u] teberim var

Gavgâ-yı muhabbetde şehîd olmaga geldim

İhbâr edin agyâra salâdır seferim var

Yârin peşine düşmüş işitdim o rakîb âh

Gündüz gece ardınca gezermiş haberim var

Ben ana ne işler yaparım bilirim ammâ

Terbiyye eder arada kâmil pederim var

Aldı yeni başdan yine âteş beni Vasfî

Sabr etmesi güç bir elemim bir kederim var

(Vasfî. Dîvân. M. Fatih Köksal Özel Kütüphanesi. yz. 154 D. 16. 17.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Semih Günverd. 1917 - ö. 10 Ocak 2000Doğum YeriGörüntüle
2ARGUN/ERGUN, Celâleddîn Argun/Ergun, Celâl Argun/Ergund. ? - ö. 1373-74Doğum YeriGörüntüle
3DELİ ŞÜKRÜd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4KÂMİL PAŞA, Kıbrıslı Mehmed Kâmil Paşad. 1832 - ö. 1913Doğum YılıGörüntüle
5HAKKI/FEVZÎ, Hüseyin Hakkı Efendid. 1832 - ö. 1891Doğum YılıGörüntüle
6KADRÎ PAŞAd. 1832 - ö. 1884Doğum YılıGörüntüle
7KÖŞKEROĞLUd. ? - ö. 1876/1877Ölüm YılıGörüntüle
8YÛSUF/MUHLİS, Yûsuf Efendid. ? - ö. 1861-1876 arasıÖlüm YılıGörüntüle
9NÂ’İLÎ, Hâfız Sâlih Nâ’ilî Efendid. 1823-24 - ö. 1876-77Ölüm YılıGörüntüle
10SÂMÎ, Arpaemîni-zâde Mustafâd. ? - ö. 1734MeslekGörüntüle
11FERÎDÛN, Ahmed Feridûn Bey, Ferîdûn Ağad. ? - ö. 1583MeslekGörüntüle
12GINÂYÎ, Ali Gınâyî Efendid. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
13AZMÎ, Hüseyin Azmî Deded. 1815 - ö. 1892Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14RÂŞİD, Mehmed Ali Râşid Efendi, Anteplid. 1819 - ö. 1893Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ÂSAF, Diyarbakırlıd. 1820 - ö. 1859Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16DEŞTÎ, Derviş Abdülhay Efendi, Abdülmecid Efendid. ? - ö. 1630-31Madde AdıGörüntüle
17ŞEFKAT/ŞEFKATÎ, Seyyid Abdülfettâhd. ? - ö. 1826-27Madde AdıGörüntüle
18NÂCÎ, Şeyh Nâcî Ahmed Deded. 1632-33 - ö. 1712Madde AdıGörüntüle