ZÜHDÎ, Tayyib-zâde Mehmed

Hâfız
(d. 1854 / ö. 1914)
Şair, Yazar, Gazeteci, Mezar Kitabecisi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1854 yılında Trabzon’ da doğdu. Hoca Tayyib Efendi’nin oğludur. Medrese tahsili görerek 1877’de icazet aldı. Islahhane Mektebi muallimliği ile başlayan memuriyet hayatı kırk yıl sürdü. Maariften ayrılarak adliye mesleğine geçti, mahkeme azalığı ve icra memurluğu yaptı. Rüştiye Mekteplerinde Farsça okuttu. Bir dönem Trabzon Vilayet Matbaası Müdürlüğünde bulundu. Trabzon gazetesinde makaleler neşretti. Meşrutiyet’ten sonra Temkîn adlı bir gazete çıkardı. Son görevi, Trabzon İstinaf Mahkemesi üyeliğidir. 1914’de İstanbul’a giderken bindiği vapurun Giresun açıklarında batması üzerine boğularak vefat etti. (TDEA 1977: 673)

Tayyib-zâde eserlerinde faydacılığı benimsemiştir ve bu sebeple didaktik şiirler kaleme almıştır. Divan edebiyatı şekil ve türlerini kullanan şairin yedi adet eseri bulumaktadır. Aruz vezni ile yazdığı şiirlerini Nevbâve adlı kitabında toplar. Mirât’ül-Mülûk adlı eseri, Trabzonlu tarihçi Şakir Şevket’in “Şevket-nâme-i Osmânî” adlı şiirine yazılmış bir tahmistir. Defter-i Esâmî-i Rical adlı çalışmasında erkek isim ve mahlaslarına yer vermiştir. (Yüksel 1990'dan aktaran Demir 2007: 45) Peygamberimizin hayatını konu alan eseri Nazmu’s-Siyer’dir. Vatan Hediyesi, Trabzon gazetesinde yazarlık yaptığı sırada kaleme aldığı bentleri, Temkîn gazetesinde yayımlandığı makaleleri ve daha önce Beyanî imzasıyla Saadet gazetesinde yazdığı manzume ve yazıları içermektedir. Çoğunlukla şairin nesir yazılardan meydana getirilmiş olan eseri Mecmûa-i Zühdî’dir. Zînetü’l- Ef’îde adlı eseri ise, Mevlana ve Ali Şîr Nevâî'nin şiilerinin de yer aldığı bir kırk hadis kitabıdır. Trabzon’da 1907’de neşredilen Temkîn gazetesinde edebi ve siyasi yazıları da bulunmaktadır. (Demir 2007: 26-48)

Kaynakça

Demir, Yasemin (2007), Tayyib-zâde Hâfız Mehmed Zühdî Hayatı Eserleri ve Nevbâve’si, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi.

Türk Dili ve Edebiyatı (1977), “Zühdî Mehmed”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, Cilt: VIII, İstanbul, Dergâh Yayınları.

Yüksel, Murat, (1990), Trabzonlu Hâfız Mehmed Zühdî- Nazmu's- Siyer, İstanbul, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: GÜLBAHAR AKÇAKALE
Yayın Tarihi: 18.05.2018
Güncelleme Tarihi: 10.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
NevbâveTrabzon Vilayet Matbaası / Trabzon1875Şiir
Mirât'ül- MülûkTrabzon Matbaası / Trabzon1877Şiir
Mecmûa-i ZühdîMahmut Bey Matbaası / Trabzon1890Diğer
Zîynet'ül- Ef'îdeSerasi Matbaası / Trabzon1906Diğer
Nazmu's- SiyerSerasi Matbaası / Trabzon1906Mesnevi
TemkînTemkîn Mtbaası / Trabzon1907Diğer
Vatan Hediyesiİkbal Matbaası / Trabzon1913Diğer
Defter-i Esâmî-i Rical- / --Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Durukan, Süleyman Mahird. 1898 - ö. 1953Doğum YeriGörüntüle
2Kenan Sarıalioğlud. 22 Kasım 1946 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3ÂKİF, Âkif Efendid. 1837-38 - ö. 1898-99Doğum YeriGörüntüle
4NÂCÎ, Alaybeyi-zâde Hasan Nâcî Efendid. 1854-55 - ö. 12 Ocak 1920Doğum YılıGörüntüle
5SARRÂF, Rıza Tebrizîd. 1854-55 - ö. 1907Doğum YılıGörüntüle
6ALİd. 1854 - ö. 1918Doğum YılıGörüntüle
7KADÎRÎ, Kadird. 1859 - ö. 1914Ölüm YılıGörüntüle
8ALİ HAYDAR BEY, Mihalıçlıd. 1836 - ö. 1914Ölüm YılıGörüntüle
9DİDARİ/EFGAN DİDARİ, Ökkeş Adil Toprakd. 1865/1872? - ö. 1914Ölüm YılıGörüntüle
10Mehmed Tevfîk b. Osmand. 1827 - ö. 1901MeslekGörüntüle
11Nermin Şenol Kalyoncud. 1967 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Ahmet Oktayd. 21 Ocak 1933 - ö. 03 Mart 2016MeslekGörüntüle
13MERD-İ GARÎB, Şuayb Efendid. ? - ö. 1881Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14RİF'AT, Rif'at Hüseyin Efendid. 1827 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ALİ RÛHÎ, Darbaz-zâded. 1853 - ö. 1890Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16SİYÂMÎ, Mehmed Alîd. ? - ö. 1654-55Madde AdıGörüntüle
17YÜMNî, Mehmed Sâlihd. ? - ö. 1663Madde AdıGörüntüle
18SA'ÎD, Fodla Kâtibi-zâde Mehmed Sa'îd Beyd. ? - ö. 1837Madde AdıGörüntüle