ZÜHDÎ, Tayyib-zâde Mehmed

Hâfız
(d. 1854 / ö. 1914)
Şair, Yazar, Gazeteci, Mezar Kitabecisi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1854 yılında Trabzon’ da doğdu. Hoca Tayyib Efendi’nin oğludur. Medrese tahsili görerek 1877’de icazet aldı. Islahhane Mektebi muallimliği ile başlayan memuriyet hayatı kırk yıl sürdü. Maariften ayrılarak adliye mesleğine geçti, mahkeme azalığı ve icra memurluğu yaptı. Rüştiye Mekteplerinde Farsça okuttu. Bir dönem Trabzon Vilayet Matbaası Müdürlüğünde bulundu. Trabzon gazetesinde makaleler neşretti. Meşrutiyet’ten sonra Temkîn adlı bir gazete çıkardı. Son görevi, Trabzon İstinaf Mahkemesi üyeliğidir. 1914’de İstanbul’a giderken bindiği vapurun Giresun açıklarında batması üzerine boğularak vefat etti. (TDEA 1977: 673)

Tayyib-zâde eserlerinde faydacılığı benimsemiştir ve bu sebeple didaktik şiirler kaleme almıştır. Divan edebiyatı şekil ve türlerini kullanan şairin yedi adet eseri bulumaktadır. Aruz vezni ile yazdığı şiirlerini Nevbâve adlı kitabında toplar. Mirât’ül-Mülûk adlı eseri, Trabzonlu tarihçi Şakir Şevket’in “Şevket-nâme-i Osmânî” adlı şiirine yazılmış bir tahmistir. Defter-i Esâmî-i Rical adlı çalışmasında erkek isim ve mahlaslarına yer vermiştir. (Yüksel 1990'dan aktaran Demir 2007: 45) Peygamberimizin hayatını konu alan eseri Nazmu’s-Siyer’dir. Vatan Hediyesi, Trabzon gazetesinde yazarlık yaptığı sırada kaleme aldığı bentleri, Temkîn gazetesinde yayımlandığı makaleleri ve daha önce Beyanî imzasıyla Saadet gazetesinde yazdığı manzume ve yazıları içermektedir. Çoğunlukla şairin nesir yazılardan meydana getirilmiş olan eseri Mecmûa-i Zühdî’dir. Zînetü’l- Ef’îde adlı eseri ise, Mevlana ve Ali Şîr Nevâî'nin şiilerinin de yer aldığı bir kırk hadis kitabıdır. Trabzon’da 1907’de neşredilen Temkîn gazetesinde edebi ve siyasi yazıları da bulunmaktadır. (Demir 2007: 26-48)

Kaynakça

Demir, Yasemin (2007), Tayyib-zâde Hâfız Mehmed Zühdî Hayatı Eserleri ve Nevbâve’si, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi.

Türk Dili ve Edebiyatı (1977), “Zühdî Mehmed”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, Cilt: VIII, İstanbul, Dergâh Yayınları.

Yüksel, Murat, (1990), Trabzonlu Hâfız Mehmed Zühdî- Nazmu's- Siyer, İstanbul, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: GÜLBAHAR AKÇAKALE
Yayın Tarihi: 18.05.2018
Güncelleme Tarihi: 10.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
NevbâveTrabzon Vilayet Matbaası / Trabzon1875Şiir
Mirât'ül- MülûkTrabzon Matbaası / Trabzon1877Şiir
Mecmûa-i ZühdîMahmut Bey Matbaası / Trabzon1890Diğer
Zîynet'ül- Ef'îdeSerasi Matbaası / Trabzon1906Diğer
Nazmu's- SiyerSerasi Matbaası / Trabzon1906Mesnevi
TemkînTemkîn Mtbaası / Trabzon1907Diğer
Vatan Hediyesiİkbal Matbaası / Trabzon1913Diğer
Defter-i Esâmî-i Rical- / --Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Hayati Bakid. 17 Ağustos 1949 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2FEVZÎ, Kırımî Damadı Ahmed Fevzî Efendid. ? - ö. 1745-46Doğum YeriGörüntüle
3İLMÎ, Ahmed Çelebid. ? - ö. Mart-Nisan 1739Doğum YeriGörüntüle
4ŞEVKÎ, Muhemmed Resûld. 1853-1854 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5FEYZÎ, Alî Feyzîd. 1854 - ö. 1894Doğum YılıGörüntüle
6Mizancı Muradd. 1854 - ö. 1917Doğum YılıGörüntüle
7REMZÎ, Ahmetd. 1859 - ö. 1914Ölüm YılıGörüntüle
8HASANd. 1887 - ö. 1913/1914?Ölüm YılıGörüntüle
9NAKDÎ, Hacı Ömerd. ? - ö. 1909-1914?Ölüm YılıGörüntüle
10ÂLÎ, Âlî Efendid. 1816 - ö. 1856MeslekGörüntüle
11Faruk Gürtuncad. 1904 - ö. 6 Ağustos 1982MeslekGörüntüle
12Memmedguluzade Celild. 22 Şubat 1869 - ö. 4 Ocak 1932MeslekGörüntüle
13CEMÎLÎ, Mehmed Sa'dullâh Cemîlî Beyd. 1825 - ö. 1855 ds.Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14GÂLİB, Gâlib Efendid. ? - ö. 19. yy.Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15MEHMED ÂRİF BEY, Erzurumlud. 1845 - ö. 1897Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16MEŞREBÎ, Mehmed Meşrebî Çelebid. ? - ö. 1683-84Madde AdıGörüntüle
17ÂLÎ, Hâfız Konevîoğlu Âlî Efendid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18NUTKÎ, Karakaş-zâde Mehmed Nutkî Efendid. ? - ö. 1647-48Madde AdıGörüntüle