ZÜHDÎ, Tayyib-zâde Mehmed

Hâfız
(d. 1854 / ö. 1914)
Şair, Yazar, Gazeteci, Mezar Kitabecisi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1854 yılında Trabzon’ da doğdu. Hoca Tayyib Efendi’nin oğludur. Medrese tahsili görerek 1877’de icazet aldı. Islahhane Mektebi muallimliği ile başlayan memuriyet hayatı kırk yıl sürdü. Maariften ayrılarak adliye mesleğine geçti, mahkeme azalığı ve icra memurluğu yaptı. Rüştiye Mekteplerinde Farsça okuttu. Bir dönem Trabzon Vilayet Matbaası Müdürlüğünde bulundu. Trabzon gazetesinde makaleler neşretti. Meşrutiyet’ten sonra Temkîn adlı bir gazete çıkardı. Son görevi, Trabzon İstinaf Mahkemesi üyeliğidir. 1914’de İstanbul’a giderken bindiği vapurun Giresun açıklarında batması üzerine boğularak vefat etti. (TDEA 1977: 673)

Tayyib-zâde eserlerinde faydacılığı benimsemiştir ve bu sebeple didaktik şiirler kaleme almıştır. Divan edebiyatı şekil ve türlerini kullanan şairin yedi adet eseri bulumaktadır. Aruz vezni ile yazdığı şiirlerini Nevbâve adlı kitabında toplar. Mirât’ül-Mülûk adlı eseri, Trabzonlu tarihçi Şakir Şevket’in “Şevket-nâme-i Osmânî” adlı şiirine yazılmış bir tahmistir. Defter-i Esâmî-i Rical adlı çalışmasında erkek isim ve mahlaslarına yer vermiştir. (Yüksel 1990'dan aktaran Demir 2007: 45) Peygamberimizin hayatını konu alan eseri Nazmu’s-Siyer’dir. Vatan Hediyesi, Trabzon gazetesinde yazarlık yaptığı sırada kaleme aldığı bentleri, Temkîn gazetesinde yayımlandığı makaleleri ve daha önce Beyanî imzasıyla Saadet gazetesinde yazdığı manzume ve yazıları içermektedir. Çoğunlukla şairin nesir yazılardan meydana getirilmiş olan eseri Mecmûa-i Zühdî’dir. Zînetü’l- Ef’îde adlı eseri ise, Mevlana ve Ali Şîr Nevâî'nin şiilerinin de yer aldığı bir kırk hadis kitabıdır. Trabzon’da 1907’de neşredilen Temkîn gazetesinde edebi ve siyasi yazıları da bulunmaktadır. (Demir 2007: 26-48)

Kaynakça

Demir, Yasemin (2007), Tayyib-zâde Hâfız Mehmed Zühdî Hayatı Eserleri ve Nevbâve’si, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi.

Türk Dili ve Edebiyatı (1977), “Zühdî Mehmed”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, Cilt: VIII, İstanbul, Dergâh Yayınları.

Yüksel, Murat, (1990), Trabzonlu Hâfız Mehmed Zühdî- Nazmu's- Siyer, İstanbul, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: GÜLBAHAR AKÇAKALE
Yayın Tarihi: 18.05.2018
Güncelleme Tarihi: 10.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
NevbâveTrabzon Vilayet Matbaası / Trabzon1875Şiir
Mirât'ül- MülûkTrabzon Matbaası / Trabzon1877Şiir
Mecmûa-i ZühdîMahmut Bey Matbaası / Trabzon1890Diğer
Zîynet'ül- Ef'îdeSerasi Matbaası / Trabzon1906Diğer
Nazmu's- SiyerSerasi Matbaası / Trabzon1906Mesnevi
TemkînTemkîn Mtbaası / Trabzon1907Diğer
Vatan Hediyesiİkbal Matbaası / Trabzon1913Diğer
Defter-i Esâmî-i Rical- / --Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Cem Mumcud. 26 Aralık 1966 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2SÂMÎd. ? - ö. 1876-77\'de hayattaDoğum YeriGörüntüle
3Ayça Şend. 14 Temmuz 1972 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4ZEVÂLÎd. 1854-1855 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5VELİ EHMED OĞLUd. 1854 - ö. 1929Doğum YılıGörüntüle
6GULÂMÎ, Sivaslıd. 1854 - ö. 1886Doğum YılıGörüntüle
7HULÛSÎ, İbrahimd. ? - ö. 1914-1918?Ölüm YılıGörüntüle
8HÜRMÜZ HANIMd. 1844? - ö. 1913/1914?Ölüm YılıGörüntüle
9ZİYÂ EFENDİd. 1847 - ö. 1914Ölüm YılıGörüntüle
10Güngör Gençayd. 24 Haziran 1934 - ö. 23 Nisan 2012MeslekGörüntüle
11Osman Çeviksoyd. 3 Ocak 1951 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Haldun Tanerd. 16 Mart 1915 - ö. 7 Mayıs 1986MeslekGörüntüle
13ŞÂKİR, Sermüezzin-i Pâdişâhîd. ? - ö. 19. yy.Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14SAFÂYÎ, Bendînci İsâ Efendid. ? - ö. 19. yy.Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ÂSIM, Kadıoğlud. 1805 - ö. 1884Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16KADRÎ, Suûdî-zâde Seyyid Abdülkadir Efendi b. Mîr Hasan-zâde Suûdî Mehmed Efendid. 1572 - ö. 1596Madde AdıGörüntüle
17GULÂMÎ, Mehmed Gulâmî Efendid. ? - ö. 1544Madde AdıGörüntüle
18HAYRÎ, Mehmed Hayrî Efendi, Türk Hayrîd. ? - ö. 1876-77Madde AdıGörüntüle