ZÜHDÎ, Tayyib-zâde Mehmed

Hâfız
(d. 1854 / ö. 1914)
Şair, Yazar, Gazeteci, Mezar Kitabecisi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1854 yılında Trabzon’ da doğdu. Hoca Tayyib Efendi’nin oğludur. Medrese tahsili görerek 1877’de icazet aldı. Islahhane Mektebi muallimliği ile başlayan memuriyet hayatı kırk yıl sürdü. Maariften ayrılarak adliye mesleğine geçti, mahkeme azalığı ve icra memurluğu yaptı. Rüştiye Mekteplerinde Farsça okuttu. Bir dönem Trabzon Vilayet Matbaası Müdürlüğünde bulundu. Trabzon gazetesinde makaleler neşretti. Meşrutiyet’ten sonra Temkîn adlı bir gazete çıkardı. Son görevi, Trabzon İstinaf Mahkemesi üyeliğidir. 1914’de İstanbul’a giderken bindiği vapurun Giresun açıklarında batması üzerine boğularak vefat etti. (TDEA 1977: 673)

Tayyib-zâde eserlerinde faydacılığı benimsemiştir ve bu sebeple didaktik şiirler kaleme almıştır. Divan edebiyatı şekil ve türlerini kullanan şairin yedi adet eseri bulumaktadır. Aruz vezni ile yazdığı şiirlerini Nevbâve adlı kitabında toplar. Mirât’ül-Mülûk adlı eseri, Trabzonlu tarihçi Şakir Şevket’in “Şevket-nâme-i Osmânî” adlı şiirine yazılmış bir tahmistir. Defter-i Esâmî-i Rical adlı çalışmasında erkek isim ve mahlaslarına yer vermiştir. (Yüksel 1990'dan aktaran Demir 2007: 45) Peygamberimizin hayatını konu alan eseri Nazmu’s-Siyer’dir. Vatan Hediyesi, Trabzon gazetesinde yazarlık yaptığı sırada kaleme aldığı bentleri, Temkîn gazetesinde yayımlandığı makaleleri ve daha önce Beyanî imzasıyla Saadet gazetesinde yazdığı manzume ve yazıları içermektedir. Çoğunlukla şairin nesir yazılardan meydana getirilmiş olan eseri Mecmûa-i Zühdî’dir. Zînetü’l- Ef’îde adlı eseri ise, Mevlana ve Ali Şîr Nevâî'nin şiilerinin de yer aldığı bir kırk hadis kitabıdır. Trabzon’da 1907’de neşredilen Temkîn gazetesinde edebi ve siyasi yazıları da bulunmaktadır. (Demir 2007: 26-48)

Kaynakça

Demir, Yasemin (2007), Tayyib-zâde Hâfız Mehmed Zühdî Hayatı Eserleri ve Nevbâve’si, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi.

Türk Dili ve Edebiyatı (1977), “Zühdî Mehmed”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, Cilt: VIII, İstanbul, Dergâh Yayınları.

Yüksel, Murat, (1990), Trabzonlu Hâfız Mehmed Zühdî- Nazmu's- Siyer, İstanbul, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: GÜLBAHAR AKÇAKALE
Yayın Tarihi: 18.05.2018
Güncelleme Tarihi: 10.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
NevbâveTrabzon Vilayet Matbaası / Trabzon1875Şiir
Mirât'ül- MülûkTrabzon Matbaası / Trabzon1877Şiir
Mecmûa-i ZühdîMahmut Bey Matbaası / Trabzon1890Diğer
Zîynet'ül- Ef'îdeSerasi Matbaası / Trabzon1906Diğer
Nazmu's- SiyerSerasi Matbaası / Trabzon1906Mesnevi
TemkînTemkîn Mtbaası / Trabzon1907Diğer
Vatan Hediyesiİkbal Matbaası / Trabzon1913Diğer
Defter-i Esâmî-i Rical- / --Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ÂGÂH, Osmân Âgâhd. 1831 - ö. 1906Doğum YeriGörüntüle
2KÖR MUSTAFA, Zevaitlid. ? - ö. 1916Doğum YeriGörüntüle
3Fatma N.d. 26 Aralık 1958 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4SARRÂF, Rıza Tebrizîd. 1854-55 - ö. 1907Doğum YılıGörüntüle
5ZİYÂ, Yûsuf Ziyâd. 1854 - ö. 1918Doğum YılıGörüntüle
6MOLLA CUMAd. 1854 - ö. 1920Doğum YılıGörüntüle
7BAĞBAN MEHEMMEDd. 1835 - ö. 1914Ölüm YılıGörüntüle
8AZMÎ, Ahmed, Urfalıd. ? - ö. 1914Ölüm YılıGörüntüle
9FETHİ BABA, Ürgüplü Süleymand. ? - ö. 1914Ölüm YılıGörüntüle
10Ali Türk Keskind. 1913 - ö. 24 Ekim 1986MeslekGörüntüle
11Aynur Uluçd. 09 Mayıs 1964 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Mustafa Hatiplerd. 24 Kasım 1959 - ö. ?MeslekGörüntüle
13HUSREV, Mehmed Ali Husrev Han, Senendüçlüd. ? - ö. 1834Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14FÂZIL PAŞAd. 1795 - ö. 1882Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ZEKÎ, Refîk Efendi-zâde Mehmed Zekî Deded. 1821 - ö. 1882-83Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16TAB‘Î, Siyâhî-zâde Alî b. Şeyh Mehmedd. ? - ö. 1785 -1789 yılları arasıMadde AdıGörüntüle
17ATÂ, Ebû İshak-zâde Seyyid Mehmed Atâullâh Efendid. 1 Ocak 1760 - ö. 14 Ekim 1811Madde AdıGörüntüle
18BAHÂEDDÎN MEHMED, İstanbullud. 1845 - ö. 1917Madde AdıGörüntüle