CELÂL, Abdullah Celâleddîn Paşa

(d. 1263/1847 - ö. 1321/1903)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1263/1847 senesinde Siroz'da doğdu. Asıl adı Abdullah Celâleddîn Paşa'dır. Şiirlerinde Celâl mahlasını kullandı. Vüzeradan Selanik valisi Sirozlu İbrâhim Paşa-zâde Ali Tevfîk Paşa'nın oğludur. 1279/1862 senesinde Hâriciye Mektûbî Kalemi'ne girdi. Müntesiplerinden bulunduğu Mahmûd Nedîm Paşa'nın valiliği sırasında henüz on sekiz yaşında olduğu hâlde Trablusgarb Meclis-i Tahkîk riyasetine tayin olundu. Trablusgarb'da diğer bazı memuriyetlerde de bulunduktan sonra Mahmûd Nedîm Paşa'nın Bahriye Nezareti esnasında 1288/1871 yılında Meclis-i Bahriye başkâtibi oldu. Halep, Girit, Trablusgarb vilayetleri mektupçuluklarında; Humus, Urfa, Mazgird, Ergani Madeni, Karahisâr-ı Sâhib, Kütahya, Cebel-i Bereket, Muş, Kerkük, Menteşe, Yozgat, Trablusşam ve Hama mutasarrıflıklarında bulundu. Birinci rütbe Osmânî ve ikinci rütbe Mecîdî nişanlarını aldı. Rumeli Beylerbeyliği payesini kazandı. Hastalığından dolayı son görevi olan Hama mutasarrıflığından istifa ederek İstanbul'a geldi. Müptela olduğu gırtlak iltihabından kurtulamayarak 1321/1903 Rebiülevvelinde İstanbul'da vefat etti. Eyüp'te Otakçılar Dergâhı haziresinde ailesinin mezarlığına defnedildi.

Celâl Paşa, Mevlevî tarikatına müntesip ve Bahâriye Mevlevîhânesi şeyhi Hüseyin Fahreddîn Dede'ye bağlı idi. Tabutunun başına sikke-i Mevlevî konularak mezarına o şekilde nakledilmiştir. Mütevazı, nazik, zarif, nüktedan, ehl-i zevk ve cismen zayıf idi. Elli sekiz yaşında vefat eylediği hâlde yetmiş yaşında gibi görünürdü (İnal 1988: 211).

İbnü'-Emin bir Dîvân'ı olduğunu, bu Dîvân'ın basılmadığını ve asıl nüshasının damadında bulunduğunu, bazı edebî mecmualarda da şiirlerinin görüldüğünü bildirmektedir (İnal 1988: 211). Celâl Paşa zamanının değerli şairlerindendi. Eski tarzda güzel şiirler söylerdi. Şiirlerinin çoğu mutasavvıfanedir. Nesirde de mahir idi. İbnü'l-Emin'e taşradan gönderdiği edibane mektuplar daha sonra kaybolmuştur (İnal 1988: 211).

Kaynakça

Bursalı Mehmed Tahir (1333). Osmanlı Müellifleri. C. II. İstanbul.

İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. I. İstanbul: Dergah Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLAN
Yayın Tarihi: 01.08.2014
Güncelleme Tarihi: 02.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Aşk tutmuş âlemi feyz-i zuhûrı bende hep

Cilve hüsn olmuş tecellî eylemişdir sende hep

 

Gönlümüzde berk urur nûr-ı mübîni vahdetin

Gör cemâlullâhı mir'ât-ı dili rûşende hep

 

Emr idersin ihtirâz-ı fitneden ammâ yine

Her nigâhın fitnedir ey dilber-i nâzende hep

 

Âşıkım yâ Rab belâ-yı aşk-ı âlem-sûzunun

Her tecellîyâtını gönlümde kıl tâbende hep

 

Her sözüm sihr-i beyânın andelîbidir Celâl

İtse dem-beste nola bülbülleri gülşende hep

(İnal, İbnü'l-Emîn Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. I. İstanbul: Dergah Yay. 211.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1HÂFIZ, Hâfız Efendid. ? - ö. 1533-34Doğum YeriGörüntüle
2NİSÂRÎ, Nisârî Efendid. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3SEHÂYÎd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4MUHTÂR, Ahmed Muhtâr Efendid. 1847 - ö. 1910Doğum YılıGörüntüle
5HAYRET, Mehmed Bahâeddîn Hayret Efendi, Adanalı Hoca Hayret Efendid. 1847-48 - ö. 1913Doğum YılıGörüntüle
6KELAMÎ/GÖLLETLİ KELAMİ BABA, Ahmetd. 1847 - ö. 1927Doğum YılıGörüntüle
7RIZÂ, Ali Rızâ Efendi, İstanbullud. 1865 - ö. 1903Ölüm YılıGörüntüle
8ÂGÂHÎd. 1838 - ö. 1903Ölüm YılıGörüntüle
9AHMED TAL'AT, Benlerli-zâde Hâfız Ahmed Tal'at Efendid. ? - ö. 1903Ölüm YılıGörüntüle
10Kılıç Ali (Emrullahzade Asaf)d. 1888 - ö. 14 Temmuz 1971MeslekGörüntüle
11Ömer Cahit Kayrad. 1917 - ö. 30 Ocak 2021MeslekGörüntüle
12Mehmet Fuat Köprülüd. 4 Aralık 1890 - ö. 28 Haziran 1966MeslekGörüntüle
13RİF'AT, Hacı Hüseyin Rif'at Efendi, Gökmen-zâded. 1794 - ö. 1860Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14BAHÂEDDÎN MEHMED, İstanbullud. 1845 - ö. 1917Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15MECBÛR / VEFDÎd. 1856 - ö. 1919Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16İSMET, İsmâil İsmet Efendid. ? - ö. 1884Madde AdıGörüntüle
17FEHÎM, Fehîm Efendid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18DERVİŞ ALİd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle