CEVRÎ, Hasan Cevrî Efendi, Ahıskalı

(d. 1220/1805 - ö. 1292/1875)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Ahıska'da 1220/1805 yılında doğdu. Asıl adı Hasan'dır. Cevrî şiirlerinde kullandığı mahlasıdır. Gençlik yıllarını Ahıska'da geçiren Cevrî, tahsilini tamamladıktan sonra askerlik mesleğine intisap etti. Binbaşılığa kadar yükseldi. 1272/1855 tarihinde Diyarbakır'a tayin olundu. Burada şehrin edipleri ve şairleriyle dost olup sohbetlerine katılmış, onlarla çok iyi anlaştığından dolayı Diyarbakır'da yerleşmeye karar vererek uzun müddet bu şehirde kalmıştır. 1284/1867 senesinde emekliye ayrılmış ve köşesine çekilmiştir. 1285/1868 yılında Diyarbakır valiliğine tayin edilen İsmail Hakkı Paşa ile eski hukuku olduğundan dolayı onun isteğiyle Mardin sancağı mutasarrıf vekilliği görevine başladı. Altı ay kadar mutasarrıflık vekaletinde bulunduğu hâlde asaleti tasdik edilmediğinden 1287/1870 yılında Siverek ve 1288/1871 senesinde de Rıdvan kazaları kaymakamlığına atandı. Rahatsızlığı nedeniyle 1290/1873 senesinde son görevinden istifa ederek tekrar Diyarbakır'a döndü ve orada 1292/1875 senesinde vefat etti. Dağkapısı civarında Kal'alı Hoca Ahmed Râşid Efendi'nin mezarı karşısına defnedildi.

Yûsuf Ziyâ adında Mektûbî Kalemi'ne devam eden bir oğlu vardı.

Farsçayı çok iyi bilen Cevrî, daima Şehnâme'yi mütalaa eder, ahbaplarıyla sohbetlerinde onlara Şehnâme'den hikâyeler anlatır, yeri geldikçe de beliğ bir lisanla bu eserden beyitler okurdu. Hâfız-ı Şîrâzî Dîvânı'nı da okur ve ondan tefe'ül etmeyi severdi. Şehnâme'nin beş altı bin beytini nazmen Türkçeye çevirdi. Ali Emîrî'ye göre Cevrî'nin akıcı bir ifadesi vardı, müretteb ve mükemmel bir Dîvân'ı bulunmaktaydı (Ali Emîrî 1328: 159).

Kaynakça

Ali Emîrî (1328). Tezkire-i Şu'arâ-yı Âmid. İstanbul.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLAN
Yayın Tarihi: 28.08.2014
Güncelleme Tarihi: 02.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Gönül şimdi hayâl-i çeşm-i âhûnun yatağıdır

Hıyâm-ı şâh-bâz-ı evc-i istignâ otağıdır

Meded oynatma dursun tîg-ı ebrûlar niyâmında

Dil-i mecrûhı dil-hûn eyleyen gamzen bıçağıdır

Ne haddi var ki verdin bahs ide ruhsâr-ı âlinle

Bu verd-i gülşen-i hüsn ü melâhatdır o tâgîdir

Tabîbe açmak olmaz ukde-i zahm-ı dili zîrâ

Ciger lahtı hadeng-i nevk-i müjgânın durağıdır

Ne hâcet halka-i zencîr-i âhenle esîr itmek

Müselsel kâkülün dîvânegânın boynu bağıdır

Yanarsa gam degil bezm-i mahabbetde fetîl-âsâ

Dil-i pervâne cânâ şem'-i ruhsârın çerâğıdır

Tutuşmuş nâr-ı âhımdan buhûr-efrûzdur zülfi

Ruh-ı pür-tâb-ı dilber turra-i anber ocağıdır

Kemâl-i tal'at-ı hüsni ayın on dördüdür gûyâ

Beni şeydâ kılan ol âfetin Cevrî bu çağıdır

(Ali Emîrî (1328). Tezkire-i Şu'arâ-yı Âmid. İstanbul. 161.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ŞEHRÎ, Şerifd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2IŞIĞI, Emrah Ahıskalıd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3RUHANİ, İosep-Mose Beridzed. ? - ö. 1857 ?Doğum YeriGörüntüle
4NİHÂNÎ, Muhammed Sâlihd. 1805 - ö. 1888Doğum YılıGörüntüle
5HÂLİS, Yûsuf Hâlis Efendid. 1805-06 - ö. 1883Doğum YılıGörüntüle
6ALİ, Kerküklü Şeyh Mehmed Ali Nûr, Mûr Alid. 1805 - ö. 1882Doğum YılıGörüntüle
7MÜNÎB, Kâlâyî-zâde Münîb Ahmed Efendid. 1801 - ö. 1875Ölüm YılıGörüntüle
8ÂBİDÎN, Zeynelâbidîn Efendid. ? - ö. 1875-76Ölüm YılıGörüntüle
9DEHŞETÎ, Salihd. 1802/1813? - ö. 1866/1875?Ölüm YılıGörüntüle
10BAHRÎ, Mehmed Bahrî Paşad. ? - ö. 17 Ağustos 1700MeslekGörüntüle
11NÛRÎ, Mehmed Paşad. 1760 - ö. 1790MeslekGörüntüle
12LÂMÎ PAŞAd. 1816? - ö. 1896MeslekGörüntüle
13SÂ'İB, Mehmed, Darendelid. 1820 - ö. 1853Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14RÂZÎ, Bursalı Destârî-zâde Seyyid İbrâhîmd. 1761-62 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15RÂŞİD, Mustafâd. 1822 - ö. 1850Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16BELİĞÎd. ? - ö. 1562?Madde AdıGörüntüle
17AYŞEd. 1868/1869 - ö. 30.06.1932Madde AdıGörüntüle
18İLYAS DOĞANd. 1902 - ö. 1983Madde AdıGörüntüle