RÂKIM, Giritli-zâde Abdülazîz Râkım Bey

(d. 1235/1820 - ö. 1300/1883)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1235/1820 tarihinde İstanbul'da doğdu. Asıl adı Abdülazîz Râkım Bey'dir. Balıkesir eşrafından Girîdî-zâde Mehmed Paşa'nın biraderi Hasan Bey'in, Sicill-i Osmânî'ye göre Hüsnî Bey'in (Mehmed Süreyyâ 1311: 366) oğludur. Gençliğini amcası Mehmed Paşa'nın yanında geçirdi ve onun Silistre valiliği zamanında bir müddet Rusçuk'ta ikamet etti. İstanbul'a döndükten sonra iyi bir öğrenim gördü. 1250/1835 Ramazan'ında Dîvân-ı Hümâyûn Kaleminde göreve başladı. Sonra aynı oda dâhilinde bulunan Mühimme Odasında görev yaptı. Orada Bâb-ı Âlî hocası Antepli Aynî ve sonra Haleb kadısı Şâkir Efendilerden ulûm-ı Arabiyye ve fünûn-ı Fârisiyye tahsil etti. Gelibolu ve Tekfurdağı'nda Tahrîr-i Emlâk memurluğunda bulundu. Bu görevini tamamladıktan sonra İstanbul'a döndü. Bir süre daha eski görevi olan Mühimme Odasında bulundu. Sonra hâcegân rütbesiyle Mühimmât-ı Harbiye tahrîrât kitabeti görevine getirildi. 1264/1848 senesinde salise rütbesiyle Tophâne-i Âmire Mektûbî Odası mümeyyizliğine nakledildi. 1266/1850 yılında Tophâne-i Âmire'de bulunan Meclis-i Askerî başkâtipliğine tayin edilip uzun süre bu görevde kaldı. 1300/1883 yılında emekli oldu ve kısa bir süre sonra da aynı sene vefat etti. Kabri Eyüp'tedir.

Râkım, çok iyi Arapça ve Farsça bilirdi. Güçlü bir şair ve nasir olan Râkım Bey'in, Kâzım'ın "inceden ince" redifli gazeline yazdığı nazire zamanında aslından daha çok beğenilmiş ve hatta yıllar sonra Karesi Meşâhiri müellifi İsmail Hakkı Bey de ona bir nazire yazmıştır. Fatîn'e göre Râkım nazm ve nesre kâdir, mahir bir şairdir. Şiir ve inşası münşiler ve şairler tarafından kabul görmüştür (1271: 126).

Kaynakça

Duymaz, A. ve A. Gülhan (2007). "Râkım". Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 7. Ankara: AKM Yay. 282.

Fatîn Dâvud (1271). Hâtimetü'l‑Eş‘âr. İstanbul.

Mehmed Süreyya (1311). Sicill-i Osmânî. C. II. İstanbul.

Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1925). Karesi Meşâhiri. İstanbul.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLAN
Yayın Tarihi: 01.08.2014
Güncelleme Tarihi: 30.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Alınca âl-i ruhsârın hayâle inceden ince

Süzüldi meclis-i meyde piyâle inceden ince

 

Safâ-yı sâ'id-i sîmîn-i dildârımla mest oldum

Bu bir haldir ki gelmez kîl ü kâle inceden ince

 

Sana yangınlıgım dûd-ı siyâhım ile zâhirken

Amân artık ne hâcet bu su'âle inceden ince

 

Kalem kaşın siyeh zülfün ucundan çekdigim derde

İdem tertîb bir hoşça risâle inceden ince

 

Visâle yol bulup gitmek ne mümkin var iken agyâr

Akarsın ey gönül semt-i muhâle inceden ince

 

Ben ol müstagrak-ı bahr-ı gamım kim Kays ile Ferhâd

Yanımda idemez serd-i makâle inceden ince

 

Karardı gözlerim tâb-ı ruhundan ey gözüm nûrı

Gubâr-ı pâyın aldım iktihâle inceden ince

 

İdüp tanzîr nazm-ı Kâzım'ı Râkım bu vâdîde

Ayak bas sen de da'vâ-yı kemâle inceden ince

(Fatîn Dâvud (1271). Hâtimetü'l‑Eş‘âr. İstanbul. 125-126.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1RIFKÎ, Mehmed Rıfkî Efendid. ? - ö. 1699-1700Doğum YeriGörüntüle
2İRARÎd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Mucize Özünald. 1947 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4ÂSAF, Diyarbakırlıd. 1820 - ö. 1859Doğum YılıGörüntüle
5NEVRES, Osmân Nevresd. 1820-1821 - ö. 1876Doğum YılıGörüntüle
6FEYZİ/FEYYAZ, Feyzi Mehmed Efendid. 1820 - ö. 1883Doğum YılıGörüntüle
7AHMED EFENDİ, Bosnalıd. ? - ö. 1883Ölüm YılıGörüntüle
8GÜLŞÂNÎ, Ömerd. 1815 - ö. 1883Ölüm YılıGörüntüle
9HAFIZ EMİNd. 1821/1822 - ö. 1883Ölüm YılıGörüntüle
10ENVERÎ, Sa'dullah Enverî Efendid. 1736-37 (?) - ö. 7 Kasım 1794MeslekGörüntüle
11RÜKNÎ, Süleyman Rüknî Efendid. ? - ö. 1742-43MeslekGörüntüle
12VÂKIF, Topuzlu-zâde Osmand. ? - ö. 1836MeslekGörüntüle
13HÂKÎ, Emîn Hâkî Beyd. 1889 - ö. 1920Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ZÜHDÎ, Abdülkerîmd. ? - ö. 1874Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15KÂMÎ, Şa'ban Kâmî Efendid. 1805 - ö. 1884Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16GÂLİB, İzzet Beyzâde İsmâil Gâlib Beyd. 1829 - ö. 1855 ds.Madde AdıGörüntüle
17DÂNÎ/VÂNÎd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18OSMÂN/DERVİŞ/SÎNEÇÂK, Derviş Osman Sîneçâkd. ? - ö. 1645Madde AdıGörüntüle