Madde Detay

Ankara'da dünyaya geldi. Soyadı, Büyük Taarruz'da Atatürk'e söz verdiği sürede Çiğiltepe'yi alamayınca mahcubiyetinden hayatına son veren Albay Reşat Bey (Çiğiltepe)'den ailesine yadigardır. Galatasaray Lisesinden mezun oldu. Bir müddet İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesinde öğrenim gördü. Öğrenimi yarıda bırakıp doktorluk yerine tutkularının peşinden giderek tiyatroyu tercih etti. 1954 yılında ilk olarak Haldun Dormen'in yönettiği Cep Tiyatrosunda sahneye çıkmaya başladı. Fransa Dışişleri Bakanlığı tarafından verilen bursu kazanıp tiyatro eğitimi için 1956 yılında Paris'e gitti. Théatre National Populaire’de yönetmen yardımcılığı, Comédi de Saint-Etienne ve Compaigne Chavert’de yönetmenlik ve oyunculuk yaptı. Ayrıca Almanya, İsveç ve Finlandiya’da tiyatro araştırmaları yaptı; incelememerde bulundu. 1960’ta Türkiye'ye dönüşünde Muhsin Ertuğrul'un yönettiği İstanbul Şehir Tiyatrolarına girdi. Daha sonra buradan ayrılıp, 1962 yılında arkadaşlarıyla birlikte kurduğu Arena ve Ankara Sanat Tiyatrosunda (AST) yönetmenlik yaptı. Hem sahneye koyup hem de rol aldığı Aslen Asker Şıvayk, Übü, Godot'yu Beklerken, Ölü Canlar, Sultan Gelin, Arturo-Vi'nin Önlenebilir Yükşelişi ve 72. Koğuş oyunları büyük ilgiyle karşılandı. 1963 yılında Atrena Tiyatrosundan ayrılıp politik tiyatronun en önemli sahnelerinden olan Ankara Sanat Tiyatrosunu (AST) kurdu. Bir Aadolu turnesi sırasında Islâhiye yakınlarındatrafik kazası geçirdi (2 Haziran); tedavi gördüğü Ankara Hacettepe Hastanesinde öldü (Yalçın 2010: 311). Asaf Çiyiltepe; 1957 Yunus Nadi Şiir Ödülü'ne (birincilik), 72. Koğuş adlı oyun ile 1967 En İyi Yönetmen Ödülü'ne değer bulundu.

Tiyatro çalışmalarıyla tanınan Asaf Çiyiltepe'nin yazı hayatına şiirle başladığı söylenebilir. Tanzimat Dönemi'nin önemli şairlerinden Ziya Paşa dedesidir. Dolayısıyla ailede şair vardır ve Çiyiltepe'de şiire ilgi duymuştur. Mahzun Doğan, bir yazısında Çiyiltepe'yi şöyle tanıtır: "Albay Reşat Çiğiltepe, Tanzimat döneminde devlet adamı olmakla birlikte edebiyatçı ve şair olarak ayrı bir öneme sahip olan Ziya Paşa’nın oğludur. Albay Reşat Bey’in ailesi 'Çiğiltepe' soyadını aldıktan sonra, ailede yeni bir şair daha çıkar: Asaf Çiğiltepe. İkinci Yeni akımı doğrultusunda şiirler yazmıştır. Ancak, daha çok tiyatrocu yanıyla bilinir." (Doğan 2018). Sanatçı şiirlerini Yenilik ve Mavi dergilerinde (1953-57) yayımlamıştır. 100'e yakın şiiri yayımlanan Çiyiltepe, Cumhuriyet gazetesinin 1957 Yunus Nadi Şiir Armağanı'nı birincilik ödülünü kazanmıştır. Şiirlerini Uzak adlı bir dosyada topladıysa da basılmamıştır.

Asaf Çiyiltepe, ilerici tiyatro hareketinin öncülerinden biri olmuştur. Fransa'dayken TNP'de öğrendiklerini aktarmaya çalışan Çiyiltepe "halk tiyatrosu" kavramıyla Türk tiyatrosunda yeni bir dönem başlatmıştır. Kalıplaşmış tiyatro anlayışını araştırmacı, dinamik ve toplumcu uygulamalarla yıkmaya çalışmıştır (Yalçın 2010: 311). Dış ülkelerde edindiği sahne görgü ve kültürünün, dönemindeki tiyatro sanatçıları arasında Çiyiltepe'ye ayrıcalık sağladığını belirten Metin And, "Türkiye'nin tiyatro sorunlarında önder olacak, Muhsin Ertuğrul ölçüsünde önder tiyatro adamları pek yetişmemiştir. Yalnız genç yaşlarında toprağa verdiğimiz Asaf Çiyiltepe, Sermet Çağan gibi genç yaşta olgun, ülkücü, gerçek tiyatroyu anlamış bir iki ad sayabiliriz." (And 1970: 270) değerlendirmesini yapmıştır.

Asaf Çiyiltepe'nin yönettiği ve rol aldığı oyunlar şöyle sıralanabilir: Bir Halk Düşmanı (1961 - İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatroları, yazar: Henrik ibsen), Çılgın Dünya (1961 - İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatroları, yazar: Lope de Vega), Gizli Ordu (1963 - Ankara Sanat Tiyatrosu, yazar: Brenden Behan) ve Bozuk Düzen (1965 - Ankara Sanat Tiyatrosu, yazar: Güner Sümer), Ölü Canlar (1963 - Ankara Sanat Tiyatrosu, yazar: Nicolay Gogol ve Arthur Adamov), Godot'yu Beklerken (1963 - Ankara Sanat Tiyatrosu, yazar: Samuel Beckett), Sultan Gelin (1964 - Ankara Sanat Tiyatrosu, yazar: Cahit Atay), Arturo Ui'nin Önlenebilir Tırmanışı (Ankara Sanat Tiyatrosu -1964, yazar: Berthold Brecht), Kral Übü (1964 - Ankara Sanat Tiyatrosu, yazar: Alfred Jarry), Kayıp Mektup (1964 - Ankara Sanat Tiyatrosu, yazar: Ion Luca Caragiale), Başkalarının Kellesi (1964 - Ankara Sanat Tiyatrosu, yazar: Marcel Ayme), Aslan Asker Şvayk (1965 - Ankara Sanat Tiyatrosu, yazar:Jaroslav Hasek), ve 72. Koğuş (1966 - Ankara Sanat Tiyatrosu, yazar: Orhan Kemal). Ayrıca, Kral Übü (Alfred Jarry’den, 1962) adlı bir çevirisi bulunmaktadır. Sanatçı hakkında, Ankara Sanat Tiyatrosu dergisinin 9. sayısında özel bölüm yapılmış ve onuncu ölüm yıldönümünde Asaf Çiyiltepe üzerine yazılanlar Asaf Çiyiltepe'ye Saygı (1977) adıyla kitaplaştırılmıştır.