FAZÎL, Cemâl-zâde Fazîl Çelebi b. Zenbilli Ali Efendi

(d. 920/1514 - ö. 991/1583)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İstanbul’da doğdu. Kanûnî Sultan Süleyman devrinin meşhur şeyhülislamı Zenbilli Ali Cemâlî Efendi’nin oğludur. Tahsilini İstanbul’da tamamladıktan sonra ilk olarak 944/1538’de Bursa Yıldırım Medresesi’ne, 948/1542 yılında Edirne Halebiye Medresesi’ne müderris olarak atandı. Daha sonra Sahn-ı Seman ve Ayasofya medreselerinde müderrislik yaptı. 960/1553 yılında Bağdat kadılığına, bir yıl sonra da Halep kadılığına atandı. Bu görevinden azledilip 962/1555 yılında Şehzade Medresesi’ne müderris olarak atandı. 968/1561’de atandığı Mekke kadılığından 970/1563 yılında emekli oldu. 982/1574 yılında III. Murad’ın kendisine teklif ettiği kazaskerlik görevini reddeden Fazîl Çelebi, sonrasında Hamid Efendi’nin vefatı üzerine boşalan şeyhülislamlık görevini de kabul etmedi. Emekliliği döneminde kendisini eğitim ve öğretim faaliyetlerine adadı. Aralarında şeyhülislam Sun’ullah Efendi’nin de bulunduğu birçok âlim yetiştirdi. Ölmeden önce kitaplarının tümünü Fatih Kütüphanesi’ne bağışladı. Muharrem 991/1583 senesinde vefat eden Fazîl Çelebi’nin mezarı Zeyrek’te babasının kabrinin yanındadır. Fazîl Çelebi’nin defni esnasında anlatılan bir rivayete göre; vefatından 59 yıl geçmesine rağmen babasının ayaklarının hala bozulmamış olarak görünmesi oradakileri hayrete düşürmüştür (Özcan 1989: 243). Fazîl Çelebi, âlim, dindar, iyi huylu bir kişi ve yetkin bir şair idi. Daha çok dinî konularda yazdığı eserleri şunlardır: Tenviü’l-usûl fî İlmi’l-usûl, Avnü’r-râiz fî İlmi’l-Ferâiz, Şerh-i Şerîfe, Hâşiye-i Vâfiye, Muhtasar Kâfiye, Sahih-i Buhârî Ta’likâtı, Câmiü’l-Füsûleyn, Mesâil-i Evsiyâ ve dört ciltlik Zamânât (Özcan 1989: 246; Koca 1996: 207).

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmânî. C.2. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 540.

Bursalı Mehmed Tâhir (1333). Osmanlı Müellifleri. C.2. İstanbul.

Koca, Ferhat (1996). "Fudayl Çelebi, Zenbillizâde". İslâm Ansiklopedisi. C. 13. İstanbul: TDV Yay. 207. 

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i NâilîDîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Özcan, Abdülkadir (hzl.) (1989). Nev'izade Atayi, Şakaik-i Nu'maniye ve Zeyilleri. C. 5. İstanbul: Çağrı Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. KADRİ HÜSNÜ YILMAZ
Yayın Tarihi: 02.04.2014
Güncelleme Tarihi: 05.12.2020

Eserlerinden Örnekler


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1HASÎB-İ ÜSKÜDÂRÎd. ? - ö. 1786Doğum YeriGörüntüle
2MÂ’İL, Beyazî-zâde Seyyid Ahmed Mâ’il Efendid. ? - ö. Mart 1729Doğum YeriGörüntüle
3RÛHÎ, Zenbilli Ali Efendi-zâde Fâzıl Rûhî Çelebid. 1505-06 - ö. 1521-22Doğum YeriGörüntüle
4MEHMED, Mehmed Paşa b. Eğri Abdîd. 1514 - ö. 1566Doğum YılıGörüntüle
5ÂDİL, Şâh Tahmâsb, Şâh Tahmâsd. 22 Şubat 1514 - ö. 14 Mayıs 1576Doğum YılıGörüntüle
6MEYLÎ, Bayram-zâde Zekeriyya Efendid. 1514 - ö. 1592Doğum YılıGörüntüle
7FERÎDÛN, Ahmed Feridûn Bey, Ferîdûn Ağad. ? - ö. 1583Ölüm YılıGörüntüle
8VEFÂYÎ, Şeyh Ebû Bekir Vefâyî Deded. 1471-72 - ö. 1583-84Ölüm YılıGörüntüle
9HİDAYET ÇELEBİd. ? - ö. 1583/84Ölüm YılıGörüntüle
10AHMED REŞÎD, Yayaköylüd. ? - ö. 1841?MeslekGörüntüle
11MEDÎHÎ, Mehmed Medîhî Efendid. ? - ö. 1672MeslekGörüntüle
12VUSLATÎ, Vuslatî Çelebid. ? - ö. 1588-89MeslekGörüntüle
13SÂ’İLÎ/SÂLİKÎ, Mehmed Efendid. ? - ö. 1553Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14NİŞÂNÎ, Koca Nişancı/Celâl-zâde/ Nişancı Mustafa Bey b. Tosyalı Kadı Celâl Efendi/Mustafa Çelebid. 1490/1491? - ö. 1567Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ŞEHDÎd. ? - ö. 1520\'den sonraAlan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16TAYYİB, Attâr-zâde Mustafad. ? - ö. 1714Madde AdıGörüntüle
17SUN’Î, İbrâhîm Sun‘îd. 1822 - ö. – ö.?Madde AdıGörüntüle
18MİM ALİ, Mehmet Ali Taştand. 1939 - ö. ?Madde AdıGörüntüle