FEYZÎ, Halîl

(d. 1208/1793 - ö. 1306/1889)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Halîl’dir. 1208/1793 yılında Edirne’de doğdu. 1248/1832 yılında İstanbul’a gitti. Burada kendisine hâcegân rütbesi verildi. Aynı yıllarda Tersâne-i Âmire’de balık emaneti ve sergi emaneti görevlerinde bulundu. Ardından karantina hizmeti ile Trabzon, İzmir ve Trablusgarp’ta çalıştı. 1267/1851 yılında Kal’a-i Sultâniye karantinasına memur olarak tayin edildi. Uzun bir yaşam süren Halîl Feyzî Efendi, 1306/1889 yılında 98 yaşlarında Kal’a-i Sultâniye’de vefat etti. (Fatîn 1271: 340; Kurnaz vd. 2001: 814; Mehmed Süreyyâ 1311: 43; Canım 1995: 445).

Şairinin bilinen tek eseri Dîvân’ıdır. Dîvân’ın tek nüshası Milli Kütüphane Fahri Bilge Koleksiyonu 128 numarada kayıtlıdır. 37 varaktan oluşan Dîvân’da 7 kaside, 53 tarih, 3 mesnevi, 1 murabba, 43 gazel, 7 kıt’a, 15 rubai, 2 lugaz, 10 müfred bulunmaktadır. Dîvân üzerine bir yüksek lisans tezi yapılmıştır (Yurttaş 2007).

Feyzî’nin Dîvân’ındaki bazı ifadelerinden Arapça ve Farsça bildiği anlaşılmaktadır. Buna karşın şiir dili oldukça sadedir. Şiirlerinde büyük ölçüde Nedîm’in etkisinde kalmıştır. Dîvân’ında gündelik hayata dair unsurlara, atasözü ve deyimlere sıkça yer vermesi bir üslup özelliği olarak dikkat çekmektedir. Özellikle Bursa kaplıcalarıyla ilgili mesnevisi bu bakımdan ilginçtir. Feyzî, tarih düşürmede de usta bir şairdir.

Kaynakça

Canım, Rıdvan (1995). Edirne Şairleri. Ankara: Akçağ Yay.

Fatîn Dâvud (1271). Hâtimetü’l-Eş’âr. İstanbul: İstihkâm Alayları Litografya Destgâhı.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Mehmed Süreyyâ (1311). Sicill-i Osmânî. C. IV. İstanbul: Matba’a-i Âmire.

Yurttaş, M. Nurullah (2007). Feyzî Halîl Bey Dîvânı Hayatı, Edebî Şahsiyeti, Eserleri ve Dîvânı’nın İncelemesi. Yüksek Lisans tezi. Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. HAKAN YEKBAŞ
Yayın Tarihi: 03.04.2014
Güncelleme Tarihi: 02.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Bu demde gönül vasfına lâyıkdır efendim

Agyâr da yok şimdi aralıkdır efendim

Bûs-ı lebe ruhsat mı verir çeşm ile gamzen

Mest olsa biri birisi ayıkdır efendim

Gördüm a gözüm nûrı nice dilberi ammâ

Hüsn-i revişin cümleye fâ’ikdir efendim

Bak âteş-i rûyunda olan anber-i hâle

Ben gibi o da odlara yanıkdır efendim

Berdâr ise maksûdun eger Feyzî-i zârı

Mansûr-ı dilim zülfüne lâyıkdır efendim

(Yurttaş, M. Nurullah (2007). Feyzî Halîl Bey Dîvânı Hayatı, Edebî Şahsiyeti, Eserleri ve Dîvânı’nın İncelemesi. Yüksek Lisans tezi. Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi. 403-404.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1NAZMÎ, Edirnelid. ? - ö. 1585/86?Doğum YeriGörüntüle
2Mustafa Hatiplerd. 24 Kasım 1959 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3RİNDÎ, Derviş Hızırd. ? - ö. 1621-22Doğum YeriGörüntüle
4HALÎMÎ, Selîmd. 1793-94 - ö. 1854Doğum YılıGörüntüle
5VEHBÎ, Ahmedd. 1793 (?) - ö. 15.10.1851Doğum YılıGörüntüle
6ZÎVER, Ahmed Sâdık Zîver Paşad. 1793 - ö. 1862Doğum YılıGörüntüle
7ÖRFÎ, Kerküklüd. 1832 - ö. 1889Ölüm YılıGörüntüle
8EŞREF, Kassâb-zâde Eşref Mehmed Beyd. 1831 - ö. 1889Ölüm YılıGörüntüle
9AŞKÎ, Hacetci-zâde Hüseyin Aşkî Efendid. 1809 - ö. 1889Ölüm YılıGörüntüle
10NOKSANÎ, Mustafa Yalçınkayad. 1934 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Abdullah Ortaç Özdemird. 21 Mayıs 1942 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Gürkal Gençayd. 11 Kasım 1960 - ö. ?MeslekGörüntüle
13HAYRET, Mehmed Hayret Efendid. ? - ö. 1824Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ZÂ’İK, Şeyh Mehmed Emîn Efendid. 1794-95 - ö. 1852-53Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15SABRÎ, Hüseyin Sabrîd. 1840 - ö. 1905Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16SÂFÎ, Karaca Ahmed-zâde Ahmed Sâfî Efendid. ? - ö. 1597-98Madde AdıGörüntüle
17ÂSAF, Mehmed Emîn, Tersâne Emîni-zâded. 1797 - ö. 1842Madde AdıGörüntüle
18NAKŞÎ, Alid. ? - ö. 1655Madde AdıGörüntüle