Madde Detay
HASBÎ, Helvacı-zâde Hasbî Muharrem Efendi
(d. 1279/1862 - ö. 1330/1912)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Balıkesir'de 1279/1862 yılında doğdu. Asıl adı Hasbî Muharrem Efendi'dir. Şiirlerinde Hasbî mahlasını kullandı. Helvacı Mustafa Ağa'nın oğlu olduğundan Helvacı-zâde sanıyla tanındı. Medreseye devam ederek zamanın değerli bilginlerinden Balıkesir müftüsü Osman Nûri Efendi'den icâzet-i ilmiye aldı. Tahsilini tamamladıktan sonra 1309/1891 senesinde Balıkesir İdadi Mektebi Türçe muallimliğine tayin olundu ve on beş seneye yakın bu görevini sürdürdü. Cihet-i İlmiyye'den müderrislik payesi ve İzmir Pâye-i Mücerredesi'yle taltif olundu. 1326/1908 senesinde açılan Meclis-i Meb'ûsân'a Karesi mebusu olarak girdi. Mebusluk süresi dolunca Balıkesir'e döndü. 1329/1911 senesinde Balıkesir'de İdare Meclisi'ne daha sonra da Meclis-i Umûmî'ye üye olarak atandı. 1330/1912 senesinde Balıkesir'de vefat etti. Burada bulunan Lütfullah Camisi haziresine defnedildi.
İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Karesi Meşâhiri adlı eserinde Hasbî Efendi için şunları söylüyor: "Hasbî Muharrem Efendi zarif, hoş sohbet, meclislerde bulunmayı seven ve ve bulunduğu meclislerde sözü dinlenen bir kimse idi. Büyük küçük temas ettiği herkes üzerinde bir hürmet hissi bırakırdı. Kendisinin afyona aşırı derecede iptilası olduğundan dolayı vücudunu yıprattı. Kitabet ve kudret-i kalemiyyesi zamanına göre çok güzeldir. Kudemâ tarzında güzel şiirleri vardır. Şiirleri hemen hemen bir Dîvân teşkil edecek kadardır. Kendi hattıyla yazdığı mecmû'a-i eş'ârı sâbık Karesi Ma'ârif müdürü Sabri Beyefendi'dedir" (Sarı 1999: 77).
Şiirlerine örnek Son Asır Türk Şairleri ve Karesi Meşâhiri'ndedir.
Kaynakça
İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. I. İstanbul: Dergah Yay.
Sarı, Mehmet ve Ahmet Karaman (hzl.) (1999). İsmail Hakkı - Karesi Meşâhiri. Balıkesir.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLAN
Yayın Tarihi: 28.09.2014
Güncelleme Tarihi: 03.12.2020
Eserlerinden Örnekler
Gazel
Gönül bu hestî-i gam-mâyeden bîzârdır ağlar
Gözüm encüm-şümâr-ı leyle-i ekdârdır ağlar
Nasıl tefsîr eder mazmûn-ı râz-ı matlabı hâme
O da mest-i sürûd-ı kalb-i nâliş-kârdır ağlar
Olanlar neş'a-yâb-ı zevk-i hikmet bezm-i hestîden
Garîb-i bî-nevâ hasret-keş-i dildârdır ağlar
Nasıl ifhâm u istifhâm olunsun ma'nî-i hikmet
Kimi güm-kerde-i hayret kimi huşyârdır ağlar
Nukûş-ı mâ-sivâ ki cilve-ger mir'ât-ı hılkatden
Yazılmış nüsha-i tekvîne hep eş'ârdır ağlar
Nasıl ârâm eder ser-der-hevâ-yı aşk olan diller
O bâğın bülbüli dûçâr-ı derd-i hârdır ağlar
Gül ağlar sünbül ağlar bülbül-i şûrîde-hâl ağlar
Cihânda her gönül bir hâr elinden zârdır ağlar
Şeb-i yeldâ-yı gamda dîde-i dil-haste-i hicrân
Hevâ-yı kâkül-i dildâr ile bîdârdır ağlar
O şûhı şimdi gördüm sayd-ı dâm-ı intikâm olmuş
Zevâl-i hüsnüne mahzûn u efsûs-kârdır ağlar
Okunsun ba'de-mâ bezm-i vefâda yâdigâr olsun
Bu bir manzûme-i feryâd-ı ma'nî-dârdır ağlar
Varup bezm-i cenâb-ı dilbere ey âteşîn-feryâd
De ki Hasbî esîr-i baht-ı nâ-hemvârdır ağlar
(Sarı, Mehmet ve Ahmet Karaman (hzl.) (1999). İsmail Hakkı - Karesi Meşâhiri. Balıkesir. 80, 81.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | RÂSİH, Balıkesirli Râsih Ahmed Bey | d. ? - ö. 16 Eylül 1731 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Mustafa Niyazi Ispartalı | d. 1912 - ö. 8 Mart 1977 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | RİF'ATÎ, Rif'atî Efendi | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | BESÎM, Mehmed Besim Bey b. Ali Rızâ Efendi | d. 1862 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | HAKKÎ, Şeyh İsmail Hakkı Zühdi Efendi | d. 1862 - ö. 1913 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Mirza Elekber Sabir | d. 30 Mayıs 1862 - ö. 12 Temmuz 1911 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Eşref | d. 1847 - ö. 22 Mayıs 1912 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | RİF'AT, Hacı Memiş-zâde | d. 1844 - ö. 1912 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | MÜNİR BABA | d. ? - ö. 1912 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | İSMÂİL HAKKI, Baban-zâde, Bağdatlı | d. 1876 - ö. 1913 | Meslek | Görüntüle |
11 | RÂZÎ, Fakı İbrahim Edhem | d. 1804-05 - ö. 1875-76 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | NELMÎ, Tahsîn | d. 1871-72 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | ES'AD, Kûla-zâde | d. ? - ö. 19. yy. | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | MEYLÎ,Mîrzâ Kulu | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
15 | HİKMET, Deli Hikmet | d. 1842 - ö. 1888 | Madde Adı | Görüntüle |
16 | HAYDAR, Ali Haydar Efendi, İstanbullu | d. 1837 - ö. 1903 | Madde Adı | Görüntüle |