Madde Detay
HİLMÎ, Ahmed Muhtar Hilmî Efendi
(d. 1254/1838 - ö. 1319/1903)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
1254/1838 yılında Diyarbakır’da doğdu. Asıl adı Ahmed Muhtar Hilmî Efendi’dir. Hilmî mahlasını kullandı. Hacı Yûsuf Ağa’nın oğludur. Kal’avî Hacı Hafız Muhammed Efendi’den Kuran-ı Kerim’i hatmetti. Sonra Kurşunlu El-hacc Muhammed Efendi’den sarf ve nahv öğrendi. Kara Hafız Muhammed Efendizâde Muhammed Sâlih Efendi’den mantık ve meani kıraatına başladı, çeşitli hatlardan da icazet aldı. Çermikli Hacı Mustafa Nâcî Efendi’den Beyzavî Tefsîr-i Şerîf’i ile Mesnevî-i Şerîf’ten okudu. Arap-zâde Hacı Muhammed Hasîb Efendi’den Mutavvel’den başlayarak tahsilini tamamladı ve Câmi-i Kebîr’de büyük bir kalabalığın huzurunda icazet aldı. 1865’te Diyarbakır Zinciriye, 1872 Mardin Kasım Padişah medreselerine müderris oldu. 1883’te Diyarbakır müftülüğüne atandı. Yirmi yıl bu görevi sürdürdü. 1319/1903’te Diyarbakır’da vefat etti.
Yumuşak huylu, mütevazı, iyi ahlaklı bir kimse idi.
Arap ve Fars edebiyatlarına hakim, dinî ilimlerde derin bilgisiyle tanınmış bir şairdi. Arapça ve Farsça bazı dinî eserlere haşiyeleri, şerh ve tercümeleri vardır. Şiirlerini neşretmeye rağbet etmemiştir.
Kaynakça
Beysanoğlu, Şevket (1997). Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları. C. II. Ankara: San Matbaası.
Kadıoğlu, İdris (2014). Ali Emîrî Efendi, Tezkire-i Şu’arâ-yı Âmid. Ankara: Sonçağ Yay.
Kurnaz, Cemal, Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nailî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. II. Ankara: Bizim Büro Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. MEHTAP ERDOĞAN
Yayın Tarihi: 23.07.2014
Güncelleme Tarihi: 02.12.2020
Eserlerinden Örnekler
Mülemma Terci-i Bend
Kad ra’eynâ fî tarîki’l-aşki envâü’l-belâ
Olmadık râhat olaldan derd-i aşka mübtelâ
Hâl-i mâ pejmürde şod ey dilber-i şîrîn-edâ
Makdeminle pür-ziyâ kıl bezmi ey hûrî-likâ
Def’ ola tâ ki derûnumda olan renc ü ‘anâ
İnne lî-kalben hazînen yâ Habîbî f’erhamî
Eyler icrâ gözlerim ol hüzn ile eşk-i demi
Nâzenînem ân dil-i mecrûhrâ dih merhemî
Makdeminle pür-ziyâ kıl bezmi ey hûrî-likâ
Def’ ola tâ ki derûnumda olan renc ü ‘anâ
Mâ-semi’nâ âşıkân fi’d-dehri mesrûri’l-fuâd
Var mı âlemde aceb bir âşık olmuş ber-murâd
Bârî der-vakt-i şumâ mârâ be-kun mesrûr u şâd
Makdeminle pür-ziyâ kıl bezmi ey hûrî-likâ
Def’ ola tâ ki derûnumda olan renc ü ‘anâ
Ütrüke’l-levme azûlî külle şey’in fi’l-kader
Var imiş takdîrde görmek bunca âlâm ü keder
Âşıkânrâ ey perî-peyker miyefgen ez-nazar
Makdeminle pür-ziyâ kıl bezmi ey hûrî-likâ
Def’ ola tâ ki derûnumda olan renc ü ‘anâ
Münzü yevmi’l-hicri târe aklî râhat râhatî
Mısra-ı âtiyle memnûn et dil-i pür-hasreti
Hâhed ez-tû Hilmî-i şeydâ nigâh u re’feti
Makdeminle pür-ziyâ kıl bezmi ey hûrî-likâ
Def’ ola tâ ki derûnumda olan renc ü ‘anâ
(Kadıoğlu, İdris (hzl.) (2014). Ali Emîrî Efendi, Tezkire-i Şu’arâ-yı Âmid. Ankara: Sonçağ Yay. 276-277.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | RÛŞENÎ, Gülşenî-zâde Hacı Bekir Efendi | d. 1829 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | VELİ | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Ferit Öngören | d. 30 Haziran 1932 - ö. 8 Haziran 2010 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | ŞİVĞA, Luka Beridze | d. 1838 - ö. 1906 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | HÜSNÎ, Süleymân Hüsnî Paşa | d. 1838 - ö. 1890 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Sadullah Paşa | d. 1838 - ö. 1891 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | HAYDAR, Ali Haydar Efendi, İstanbullu | d. 1837 - ö. 1903 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | ŞEVKÎ, Hasan Şevkî | d. 1832 - ö. 1903 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | HÂFIZ, Erzurumlu İshâk Efendi | d. 1838 - ö. 1903 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | İBRÂHÎM, Aşçı Halîl İbrâhîm Dede | d. 1828 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | NÜZHET, Hasan Nüzhet | d. 1826 - ö. 1890 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | CEMÎLE HANIM, İstanbullu | d. ? - ö. 19. yy. | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | Azîzî, Karaçelebi-zâde Abdülaziz Efendi | d. 1592 - ö. 1658 | Madde Adı | Görüntüle |
14 | FÂZIL PAŞA | d. 1795 - ö. 1882 | Madde Adı | Görüntüle |
15 | NUTKÎ, Bezci-zâde Hüseyin Çelebi | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |