HİLMÎ, Ahmed Muhtar Hilmî Efendi

(d. 1254/1838 - ö. 1319/1903)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1254/1838 yılında Diyarbakır’da doğdu. Asıl adı Ahmed Muhtar Hilmî Efendi’dir. Hilmî mahlasını kullandı. Hacı Yûsuf Ağa’nın oğludur. Kal’avî Hacı Hafız Muhammed Efendi’den Kuran-ı Kerim’i hatmetti. Sonra Kurşunlu El-hacc Muhammed Efendi’den sarf ve nahv öğrendi. Kara Hafız Muhammed Efendizâde Muhammed Sâlih Efendi’den mantık ve meani kıraatına başladı, çeşitli hatlardan da icazet aldı. Çermikli Hacı Mustafa Nâcî Efendi’den Beyzavî Tefsîr-i Şerîf’i ile Mesnevî-i Şerîf’ten okudu. Arap-zâde Hacı Muhammed Hasîb Efendi’den Mutavvel’den başlayarak tahsilini tamamladı ve Câmi-i Kebîr’de büyük bir kalabalığın huzurunda icazet aldı. 1865’te Diyarbakır Zinciriye, 1872 Mardin Kasım Padişah medreselerine müderris oldu. 1883’te Diyarbakır müftülüğüne atandı. Yirmi yıl bu görevi sürdürdü. 1319/1903’te Diyarbakır’da vefat etti.

Yumuşak huylu, mütevazı, iyi ahlaklı bir kimse idi.

Arap ve Fars edebiyatlarına hakim, dinî ilimlerde derin bilgisiyle tanınmış bir şairdi. Arapça ve Farsça bazı dinî eserlere haşiyeleri, şerh ve tercümeleri vardır. Şiirlerini neşretmeye rağbet etmemiştir.

Kaynakça

Beysanoğlu, Şevket (1997). Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları. C. II. Ankara: San Matbaası.

Kadıoğlu, İdris (2014). Ali Emîrî Efendi, Tezkire-i Şu’arâ-yı Âmid. Ankara: Sonçağ Yay.

Kurnaz, Cemal, Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nailî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. MEHTAP ERDOĞAN
Yayın Tarihi: 23.07.2014
Güncelleme Tarihi: 02.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Mülemma Terci-i Bend

Kad ra’eynâ fî tarîki’l-aşki envâü’l-belâ

Olmadık râhat olaldan derd-i aşka mübtelâ

Hâl-i mâ pejmürde şod ey dilber-i şîrîn-edâ

Makdeminle pür-ziyâ kıl bezmi ey hûrî-likâ

Def’ ola tâ ki derûnumda olan renc ü ‘anâ

İnne lî-kalben hazînen yâ Habîbî f’erhamî

Eyler icrâ gözlerim ol hüzn ile eşk-i demi

Nâzenînem ân dil-i mecrûhrâ dih merhemî

Makdeminle pür-ziyâ kıl bezmi ey hûrî-likâ

Def’ ola tâ ki derûnumda olan renc ü ‘anâ

Mâ-semi’nâ âşıkân fi’d-dehri mesrûri’l-fuâd

Var mı âlemde aceb bir âşık olmuş ber-murâd

Bârî der-vakt-i şumâ mârâ be-kun mesrûr u şâd

Makdeminle pür-ziyâ kıl bezmi ey hûrî-likâ

Def’ ola tâ ki derûnumda olan renc ü ‘anâ

Ütrüke’l-levme azûlî külle şey’in fi’l-kader

Var imiş takdîrde görmek bunca âlâm ü keder

Âşıkânrâ ey perî-peyker miyefgen ez-nazar

Makdeminle pür-ziyâ kıl bezmi ey hûrî-likâ

Def’ ola tâ ki derûnumda olan renc ü ‘anâ

Münzü yevmi’l-hicri târe aklî râhat râhatî

Mısra-ı âtiyle memnûn et dil-i pür-hasreti

Hâhed ez-tû Hilmî-i şeydâ nigâh u re’feti

Makdeminle pür-ziyâ kıl bezmi ey hûrî-likâ

Def’ ola tâ ki derûnumda olan renc ü ‘anâ

(Kadıoğlu, İdris (hzl.) (2014). Ali Emîrî Efendi, Tezkire-i Şu’arâ-yı Âmid. Ankara: Sonçağ Yay. 276-277.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1RÛŞENÎ, Gülşenî-zâde Hacı Bekir Efendid. 1829 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2VELİd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Ferit Öngörend. 30 Haziran 1932 - ö. 8 Haziran 2010Doğum YeriGörüntüle
4ŞİVĞA, Luka Beridzed. 1838 - ö. 1906Doğum YılıGörüntüle
5HÜSNÎ, Süleymân Hüsnî Paşad. 1838 - ö. 1890Doğum YılıGörüntüle
6Sadullah Paşad. 1838 - ö. 1891Doğum YılıGörüntüle
7HAYDAR, Ali Haydar Efendi, İstanbullud. 1837 - ö. 1903Ölüm YılıGörüntüle
8ŞEVKÎ, Hasan Şevkîd. 1832 - ö. 1903Ölüm YılıGörüntüle
9HÂFIZ, Erzurumlu İshâk Efendid. 1838 - ö. 1903Ölüm YılıGörüntüle
10İBRÂHÎM, Aşçı Halîl İbrâhîm Deded. 1828 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11NÜZHET, Hasan Nüzhetd. 1826 - ö. 1890Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12CEMÎLE HANIM, İstanbullud. ? - ö. 19. yy.Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13Azîzî, Karaçelebi-zâde Abdülaziz Efendid. 1592 - ö. 1658Madde AdıGörüntüle
14FÂZIL PAŞAd. 1795 - ö. 1882Madde AdıGörüntüle
15NUTKÎ, Bezci-zâde Hüseyin Çelebid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle