Madde Detay
İSMAİL
(d. 1239/1820 - ö. 1289/1870)
Tekke Şairi
(Tekke / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı İsmail olan Âşık İsmail, Çorum iline bağlı Alaca ilçesinin Karakaya köyünde 1820 yılında doğmuştur. Babası yoksul bir çiftçidir. Kendisi de uzun yıllar çiftçilik ve çobanlık yapmıştır. Rivayetlere göre Âşık İsmail ümmidir. Âşığın hamisi yoktur. Cahit Öztelli başta olmak üzere âşığın hayatı hakkında araştırma yapan birçok araştırmacı yeterli bilgiye ulaşamadıklarını belirtmektedir (Öztelli 1973: 287). Âşık İsmail, bir gün köyün bağ yolunda gezerken bir atlıya rast gelir. Bu atlının ulu bir kişi olduğunu hemen anlar. Atlıların kendisine Tanrı durağını göstermesini ister. Atlı hızla atını sürerken İsmail’e Tanrı'yı kendisinin bulacağını söyler ve hızla uzaklaşır (İvgin 1979: 19) Bir gün bir çalının dibinde uyurken rüyasında Hacı Bektaş sülalesinden Şeyh Feyzullah’ı görür. Şeyh Feyzullah kendisine bir kadeh şarap verir. İşte o günden sonra İsmail âşık olur ve deyişlerine başlar. Bir gece Tanrı'yı aramak için dolaşmaya çıkar, değirmenin suyunu atlarken düşer. Büyük bir söğüt ağacının dibinde 1870'te vefat eder ve köyünde toprağa verilir (İvgin 1979: 19).
Âşık İsmail, Alevilik geleneğinden etkilenmiştir. Şiirlerinde Alevilik ile ilgili konuları işler. Ayrıca şiirlerde tasavvuf etkisini görmek de mümkündür. Dili son derece sade ve akıcıdır. Âşığın toplam kaç şiiri olduğu bilinmemektedir. Âşığın şairlik konusunda kimden etkilendiği bilinmemektedir; ancak Hacı Bektaş Veli, Pir Sultan Abdal ve diğer büyük Alevi önderlerinin deyişlerinde kullandığı dil ve hitabet şeklinin izlerini şiirlerinde görmek mümkündür. Âşığın kendinden sonra gelen yöre Alevi âşıkları üzerinde bir etkisinin olup olmadığı ise bilinmemektedir (İvgin 1979: 19).
Kaynakça
İvgin, Hayrettin (1979). “Âşık İsmail”. Sivas Folkloru. 72-73: 19-21.
Öztelli, Cahit (1973). Bektaşî Gülleri. İstanbul: Milliyet Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: ARAŞ. GÖR. TURGAY KABAKYayın Tarihi: 21.12.2013Güncelleme Tarihi: 08.12.2020Eserlerinden Örnekler
Deyiş
Bu benim halim nice olur Allah
Yetiş imdadıma üşüdüm vallah
Kendin gelmez isen yardımın yolla
Kara bulut selam söyle pîrime
Kış günü bitmiyor bu uzak yollar
Aşığın mekânı gurbet iller
İsmini zikreden ağızda diller
Kara bulut selam söyle pirime
Üşüdü soğuktan yandı yüzlerim
Kapandı kirpikler görmez gözlerim
Bu nasıl soğuktur tutmaz dizlerim
Kara bulut selam söyle pirime
Eser soğuk bu garibi üşüdür
Kaynattı garibi şimdi pişirir
Garip İsmail’i ele düşürür
Kara bulut selam söyle pirime
İvgin, Hayrettin (1979). “Âşık İsmail”. Sivas Folkloru. 72-73: 20.
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 21.12.2013Güncelleme Tarihi: 08.12.2020Eserlerinden Örnekler
Deyiş
Bu benim halim nice olur Allah
Yetiş imdadıma üşüdüm vallah
Kendin gelmez isen yardımın yolla
Kara bulut selam söyle pîrime
Kış günü bitmiyor bu uzak yollar
Aşığın mekânı gurbet iller
İsmini zikreden ağızda diller
Kara bulut selam söyle pirime
Üşüdü soğuktan yandı yüzlerim
Kapandı kirpikler görmez gözlerim
Bu nasıl soğuktur tutmaz dizlerim
Kara bulut selam söyle pirime
Eser soğuk bu garibi üşüdür
Kaynattı garibi şimdi pişirir
Garip İsmail’i ele düşürür
Kara bulut selam söyle pirime
İvgin, Hayrettin (1979). “Âşık İsmail”. Sivas Folkloru. 72-73: 20.
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020Eserlerinden Örnekler
Deyiş
Bu benim halim nice olur Allah
Yetiş imdadıma üşüdüm vallah
Kendin gelmez isen yardımın yolla
Kara bulut selam söyle pîrime
Kış günü bitmiyor bu uzak yollar
Aşığın mekânı gurbet iller
İsmini zikreden ağızda diller
Kara bulut selam söyle pirime
Üşüdü soğuktan yandı yüzlerim
Kapandı kirpikler görmez gözlerim
Bu nasıl soğuktur tutmaz dizlerim
Kara bulut selam söyle pirime
Eser soğuk bu garibi üşüdür
Kaynattı garibi şimdi pişirir
Garip İsmail’i ele düşürür
Kara bulut selam söyle pirime
İvgin, Hayrettin (1979). “Âşık İsmail”. Sivas Folkloru. 72-73: 20.
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Deyiş
Bu benim halim nice olur Allah
Yetiş imdadıma üşüdüm vallah
Kendin gelmez isen yardımın yolla
Kara bulut selam söyle pîrime
Kış günü bitmiyor bu uzak yollar
Aşığın mekânı gurbet iller
İsmini zikreden ağızda diller
Kara bulut selam söyle pirime
Üşüdü soğuktan yandı yüzlerim
Kapandı kirpikler görmez gözlerim
Bu nasıl soğuktur tutmaz dizlerim
Kara bulut selam söyle pirime
Eser soğuk bu garibi üşüdür
Kaynattı garibi şimdi pişirir
Garip İsmail’i ele düşürür
Kara bulut selam söyle pirime
İvgin, Hayrettin (1979). “Âşık İsmail”. Sivas Folkloru. 72-73: 20.
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | OLGUNÎ, Hüseyin Gündoğan | d. 1940 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | SEFİL ALİ | d. 1847 - ö. 1907 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Sait Maden | d. 3 Mayıs 1931 - ö. 19 Haziran 2013 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | OSMAN SELÂHADDÎN DEDE | d. 1820 - ö. 1886 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | NAZİFÎ, İsmail | d. 1820 - ö. 1889-1890 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | HİKMETÎ, Mehmet | d. 1820 - ö. 1899/1911/1914? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | TAHSÎN | d. ? - ö. 25 Mayıs 1870\'te hayatta | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | DİDARÎ | d. ? - ö. 1870 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | MUHTÂCÎ, Hasan | d. ? - ö. 1870? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | MİHMANÎ/YÜZBAŞIOĞLU, Hasan Yıldırım | d. 1914 - ö. 1986 | Meslek | Görüntüle |
11 | ZÂHİRÎ, Halil Halıcı | d. 1905 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | VAHDETÎ, Mehmed | d. 1834 - ö. 1894 | Meslek | Görüntüle |
13 | HALİM BABA | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | DÜRRÎ, Ali | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | KÂMİLÎ/HASAN, Hasan | d. 1841 - ö. 1916 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | FÎRÛZ, Muhammed Rahîm Sânî | d. 1847 - ö. 1910 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | KAYDÎ | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | HÂFIZ, Hasırcı-zâde Hâfız Mehmed Ağa | d. 1803 - ö. 1887 | Madde Adı | Görüntüle |