Madde Detay

1249/1832’de Antep’te doğmuştur. Antep’ten çıkan üç sadrazamdan sonuncusudur. Mütercim Âsım‘ın kardeşi Hacı Emîn Efendi‘nin torunu, Kıbrıs Mutasarrıfı Cenânî-zâde İshak Paşa‘nın oğludur. Büyük dedeleri Şeyh Osman Semerkandî‘dir. Babası, Kıbrıs Mutasarrıfı İshak Paşa, Antep nakîbü’l-eşrafı Emîn Efendi’nin oğlu ve Mütercim Âsım'ın biraderidir (Gövsa 1946: 202). Arapça, Farsça ile edebiyat ve İslam ilimlerini Antep’te tahsil etmiş, İstanbul’a gittikten sonra İngilizce ve Fransızcayı da öğrenmiştir. 1266/1849’da 250 kuruş maaşla Antep Kazası nüfus mukay­yitliğine, 1269/1852’de 500 kuruş maaşla aynı ilçenin nüfus nazırlığına tayin olmuş ve 1273/1856’da kapıcıbaşılık rütbesini almıştır. 1274/1857 yılında babasının daveti üzerine İstanbul’a gitmiş, aynı yıl Bâb-­ı âli tercüme odasına girmiştir (Güzelbey 1962: 108). Meclis-i âlî Tanzimat mütercimliği görevini üslenmiş, Ocak 1861’de saniye rütbesine yükseltilerek Girit Valisi Hekim İsmâil Paşa‘nın kapı kethüdalığına atanmıştır. Bu görevde 3 yıl kalmış, Ocak 1864’te Meclis Ticaret riyasetine getirilmiştir (Akbayar 1996: 857). Şubat 1865’te ulâ rütbesine yükseltilerek Postane-i Âmire nezaretine atanmıştır. Ağustos 1867’de ulâ birinci sınıf rütbesine yükseltilerek Tersane Meclisi İdâre-i Bahriye reisi olmuştur. l874’te İstanbul Şehremaneti, 1876’da Bahriye Nezareti görevlerinde bulunmuştur (Yener 1934: 53). 1877’de rütbesi vezirliğe yükseltilerek 1295/1878’de Sivas valisi olmuş, daha Sivas’a gitmeden, bir hafta sonra 40.000 kuruş maaşla Bağdat vilayeti tevcih edilerek Bağdat’a gönderilmiştir. 1 Recep 1297/1880'de Başvekil olup 7 Şevval 1297/1880'de bu görevden ayrılmıştır. 7 Ocak 1882’de Edirne valiliğine atanmış, 11 Şubat 1884/14 Rebiülahir 1301’de Edirne’de vefat etmiştir. Mezarı Edirne Sezâî Dergâhı civarındadır (Dağlıoğlu 1939: 78).

Cemiyet-i İlmiye-i Osmâniye tara­fından çıkarılan Mecmûa-i Fünûn'da birçok yazısı mevcuttur. Kadrî Paşa’dan söz eden kaynaklar onun dürüst, vakur ve bilgili bir devlet adamı olduğunda birleşmektedirler. Şehir içi posta işleri, hukuk mektebi onun zamanında kurulmuştur. Hasırcı-zâde ile de dostluğu bulu­nan Paşa’nın bir gazelini Ağa tanzir etmiştir. Hasırcızâde, Paşa’nın rütbe alışına, vezirliğine ve vefatına tarihler düşmüştür (Güzelbey 1984: 75).

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyya Sicill-i Osmanî. C.3. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Dağlıoğlu, Hikmet Turhan (1936). Edirne Mezarları. İstanbul.

Dağlıoğlu, Hikmet Turhan (1939). Gaziantep Meşâhiri. Gaziantep: CHP Basımevi.

Gövsa, İbrahim Alaettin (1946). Türk Meşhurları. İstanbul: Yedigün Neşriyat.

Güzelbey, Cemil Cahit (1962), 'Kadri Paşa Hakkında Yeni Bilgiler. Gaziantep Kültür Dergisi (5): 107-109.

Güzelbey, Cemil Cahit (1984). Cenânîler. Gaziantep.

Yakar, Halil İbrahim (2013). Antepli Divan Şairleri. Gaziantep: Yaşar Cevizli Mağazaları.

Yener, Şakir Sabri (1934). Gaziantep Büyükleri. Gaziantep: Gaziantep Halk Fırkası Matbaası.