ÖRFÎ, Kerküklü

(d. 1248/1832 - ö. 1308/1889)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Seyyid Mahmûd'dur. Şiirde Örfî ve Seyyid mahlaslarını kullanmıştır. Örfî mahlası kendisine vaktiyle Kerkük'te Nakşıbendî şeyhi olan Ahmed Sergilü tarafından bu tarikata girmesi üzerine verilmiştir. 1248/1832 yılında Kerkük'te doğmuştur. Cabbârî seyyidlerinden Seyyid Mehmed Efendi'nin oğludur. Dedesi de Seyyid Mahmûd adında bir fakihtir. İlk öğrenimini mahalle mektebinde yaptı. Daha sonra Kerkük alimlerinden Molla Fettâh ve Abdurrahmân Askerî adlı hocaların yanında okumuş ve icazetname almıştır. Hayatını ticaretle kazanan Örfî, amcası Seyyid Abdulkâdir'in teşvikiyle Kerkük'te Kadirî tarikatının şeyhi bulunan meşhur sufi Şeyh Abdurrahmân Talebânî'nin irşadıyla bu tarikata girmiştir. Şeyhi tarafından çok sevilen Örfî, şeyhinin kendisini Hanefî mezhebine davet etmesiyle bu isteğini kabul ederek Şâfi'î mezhebinden ayrılarak Hanefî mezhebine girmiştir. Daha sonra Şeyh Ahmed Sergilü'nün irşadıyla Nakşıbendî tarikatına girmiş ve hayatının sonuna kadar bu tarikatı benimsemiştir. 1308/1889 yılında Kerkük'te vefat eden Örfî'nin mezarı aile kabristanındadır.

Örfî'nin yazma bir Dîvânçe'si olduğunu Atâ Terzibaşı kaydetmektedir (1963: 112). Bu kayda göre Dîvânçe'de gazeller, tahmisler, mersiyeler, kasideler ve başka nazım şekilleriyle yazılmış şiirler bulunmaktadır. Ata Terzibaşı'na göre Örfî'nin Dîvânçe'ye girmeyen başka şiirleri de bulunmaktadır. Yine Ata Terzibaşı'na göre Örfî'nin yazma hâlinde bir Hadis Kitabı bulunmaktadır. Bu kitapta 243 hadis toplanmış ve değerlendirilmiştir.

Ticaretle uğraştığı hâlde boş vakitlerini edebiyata hasreden; okuyan, yazan bir kişi olan Örfî'nin şiirleri pek güçlü değildir. Ata Terzibaşı'na göre Kerkük şairleri arasında üçüncü tabakadan bir şair sayılır (1963: 112). Şiirlerinde Acemce tabirler kullanın Örfî'nin en başarılı olduğu nazım şekli tahmistir. Bağlı olduğu Nakşî ve Kadirî tarikatlarının önem ve meziyeti hakkında da şiirler yazmıştır.

Kaynakça

Ata Terzibaşı (1963). Kerkük Şairleri. C. I. Kerkük.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLAN
Yayın Tarihi: 12.06.2014
Güncelleme Tarihi: 29.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Ey nazarla hall iden her müşkili cân Nakşıbend

Kıl nazar bir dem bana ey derde dermân Nakşıbend

Dîde giryân zâr u nâlân gelmişem dergâhına

Sen beni redd eyleme ey şâh-ı sultân Nakşıbend

İsminin meftûnuyam dehr içre gerçi nâ-kesem

Sen esirge ben hakîri şâh-ı hûbân Nakşıbend

Gönlümüñ levhinde bundan özge yokdur bir murâd

Ala dil mülkine zînet vere cânân Nakşıbend

Dergehin dâru'l-emân oldı kamu derdlülere

Örfî-i bîmâra dermân eyle ihsân Nakşıbend

(Ata Terzibaşı (1963). Kerkük Şairleri. C. I. Kerkük. 115.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1RAHMÎ, Abdurrahman Rahmî Efendid. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2ABBAS KEMÂL EFENDİ, Kerküklüd. ? - ö. 1892Doğum YeriGörüntüle
3SÂFÎ, Hacı Abdullah, Kerküklüd. 1825 - ö. 1898Doğum YeriGörüntüle
4VASFÎ, Ahmed Vasfîd. 1832 - ö. 1876Doğum YılıGörüntüle
5SA'ÎD PAŞA, Divan Efendisi-zâde Mehmed Sa'îd Paşad. 1832 - ö. 1891Doğum YılıGörüntüle
6HAKKI/FEVZÎ, Hüseyin Hakkı Efendid. 1832 - ö. 1891Doğum YılıGörüntüle
7AŞKÎ, Hacetci-zâde Hüseyin Aşkî Efendid. 1809 - ö. 1889Ölüm YılıGörüntüle
8FAKÎR, Hacı Ağad. 1836-37 - ö. 1889Ölüm YılıGörüntüle
9REMZÎ, Remzî Baba, Tebrizlid. ? - ö. 1889Ölüm YılıGörüntüle
10NÛRÎ, Şeyh Mehmed Nurî Efendid. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
11FAHRÎ, Mehmedd. ? - ö. 1735MeslekGörüntüle
12KEMÂL, Şeyh Seyyid Kemâleddin Efendid. ? - ö. 1818-19MeslekGörüntüle
13RÂTİB, Hacı Mahmûd Râtib Beyd. 1826 - ö. 1899Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14SAFVET BEY, Çanakkalelid. 1869 - ö. 1914Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15İZZET, Attaroğlu İzzet Efendid. 1865 - ö. 1913Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16RİNDÎ, Derviş Hızırd. ? - ö. 1621-22Madde AdıGörüntüle
17NÂSIRÎ, Nâsıreddîn Vâ’ızd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18LÜZÛMÎ, Ahmed Efendid. ? - ö. 1878 ds.Madde AdıGörüntüle