Madde Detay
ÖRFÎ, Kerküklü
(d. 1248/1832 - ö. 1308/1889)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı Seyyid Mahmûd'dur. Şiirde Örfî ve Seyyid mahlaslarını kullanmıştır. Örfî mahlası kendisine vaktiyle Kerkük'te Nakşıbendî şeyhi olan Ahmed Sergilü tarafından bu tarikata girmesi üzerine verilmiştir. 1248/1832 yılında Kerkük'te doğmuştur. Cabbârî seyyidlerinden Seyyid Mehmed Efendi'nin oğludur. Dedesi de Seyyid Mahmûd adında bir fakihtir. İlk öğrenimini mahalle mektebinde yaptı. Daha sonra Kerkük alimlerinden Molla Fettâh ve Abdurrahmân Askerî adlı hocaların yanında okumuş ve icazetname almıştır. Hayatını ticaretle kazanan Örfî, amcası Seyyid Abdulkâdir'in teşvikiyle Kerkük'te Kadirî tarikatının şeyhi bulunan meşhur sufi Şeyh Abdurrahmân Talebânî'nin irşadıyla bu tarikata girmiştir. Şeyhi tarafından çok sevilen Örfî, şeyhinin kendisini Hanefî mezhebine davet etmesiyle bu isteğini kabul ederek Şâfi'î mezhebinden ayrılarak Hanefî mezhebine girmiştir. Daha sonra Şeyh Ahmed Sergilü'nün irşadıyla Nakşıbendî tarikatına girmiş ve hayatının sonuna kadar bu tarikatı benimsemiştir. 1308/1889 yılında Kerkük'te vefat eden Örfî'nin mezarı aile kabristanındadır.
Örfî'nin yazma bir Dîvânçe'si olduğunu Atâ Terzibaşı kaydetmektedir (1963: 112). Bu kayda göre Dîvânçe'de gazeller, tahmisler, mersiyeler, kasideler ve başka nazım şekilleriyle yazılmış şiirler bulunmaktadır. Ata Terzibaşı'na göre Örfî'nin Dîvânçe'ye girmeyen başka şiirleri de bulunmaktadır. Yine Ata Terzibaşı'na göre Örfî'nin yazma hâlinde bir Hadis Kitabı bulunmaktadır. Bu kitapta 243 hadis toplanmış ve değerlendirilmiştir.
Ticaretle uğraştığı hâlde boş vakitlerini edebiyata hasreden; okuyan, yazan bir kişi olan Örfî'nin şiirleri pek güçlü değildir. Ata Terzibaşı'na göre Kerkük şairleri arasında üçüncü tabakadan bir şair sayılır (1963: 112). Şiirlerinde Acemce tabirler kullanın Örfî'nin en başarılı olduğu nazım şekli tahmistir. Bağlı olduğu Nakşî ve Kadirî tarikatlarının önem ve meziyeti hakkında da şiirler yazmıştır.
Kaynakça
Ata Terzibaşı (1963). Kerkük Şairleri. C. I. Kerkük.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLANYayın Tarihi: 12.06.2014Güncelleme Tarihi: 29.11.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Ey nazarla hall iden her müşkili cân Nakşıbend
Kıl nazar bir dem bana ey derde dermân Nakşıbend
Dîde giryân zâr u nâlân gelmişem dergâhına
Sen beni redd eyleme ey şâh-ı sultân Nakşıbend
İsminin meftûnuyam dehr içre gerçi nâ-kesem
Sen esirge ben hakîri şâh-ı hûbân Nakşıbend
Gönlümüñ levhinde bundan özge yokdur bir murâd
Ala dil mülkine zînet vere cânân Nakşıbend
Dergehin dâru'l-emân oldı kamu derdlülere
Örfî-i bîmâra dermân eyle ihsân Nakşıbend
(Ata Terzibaşı (1963). Kerkük Şairleri. C. I. Kerkük. 115.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 12.06.2014Güncelleme Tarihi: 29.11.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Ey nazarla hall iden her müşkili cân Nakşıbend
Kıl nazar bir dem bana ey derde dermân Nakşıbend
Dîde giryân zâr u nâlân gelmişem dergâhına
Sen beni redd eyleme ey şâh-ı sultân Nakşıbend
İsminin meftûnuyam dehr içre gerçi nâ-kesem
Sen esirge ben hakîri şâh-ı hûbân Nakşıbend
Gönlümüñ levhinde bundan özge yokdur bir murâd
Ala dil mülkine zînet vere cânân Nakşıbend
Dergehin dâru'l-emân oldı kamu derdlülere
Örfî-i bîmâra dermân eyle ihsân Nakşıbend
(Ata Terzibaşı (1963). Kerkük Şairleri. C. I. Kerkük. 115.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 29.11.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Ey nazarla hall iden her müşkili cân Nakşıbend
Kıl nazar bir dem bana ey derde dermân Nakşıbend
Dîde giryân zâr u nâlân gelmişem dergâhına
Sen beni redd eyleme ey şâh-ı sultân Nakşıbend
İsminin meftûnuyam dehr içre gerçi nâ-kesem
Sen esirge ben hakîri şâh-ı hûbân Nakşıbend
Gönlümüñ levhinde bundan özge yokdur bir murâd
Ala dil mülkine zînet vere cânân Nakşıbend
Dergehin dâru'l-emân oldı kamu derdlülere
Örfî-i bîmâra dermân eyle ihsân Nakşıbend
(Ata Terzibaşı (1963). Kerkük Şairleri. C. I. Kerkük. 115.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Gazel
Ey nazarla hall iden her müşkili cân Nakşıbend
Kıl nazar bir dem bana ey derde dermân Nakşıbend
Dîde giryân zâr u nâlân gelmişem dergâhına
Sen beni redd eyleme ey şâh-ı sultân Nakşıbend
İsminin meftûnuyam dehr içre gerçi nâ-kesem
Sen esirge ben hakîri şâh-ı hûbân Nakşıbend
Gönlümüñ levhinde bundan özge yokdur bir murâd
Ala dil mülkine zînet vere cânân Nakşıbend
Dergehin dâru'l-emân oldı kamu derdlülere
Örfî-i bîmâra dermân eyle ihsân Nakşıbend
(Ata Terzibaşı (1963). Kerkük Şairleri. C. I. Kerkük. 115.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | ÂSÂF, Molla Mehmed Sâlih | d. ? - ö. 1820 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Suphi Saatçi | d. 1946 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | KÂBİL, Muhittîn | d. 1834-35? - ö. 1909-10 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | VASFÎ, Ahmed Vasfî | d. 1832 - ö. 1876 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | RAHMÎ, Osman | d. 1832 - ö. 1 Şubat 1896 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | ŞEVKÎ, Ahmed Şevkî Efendi | d. 1832 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | FAKÎR, Hacı Ağa | d. 1836-37 - ö. 1889 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Ibıray Altınsarin | d. 20 Ekim 1841 - ö. 17 Temmuz 1889 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | NAZİFÎ, İsmail | d. 1820 - ö. 1889-1890 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | HÂLİD, Mevlânâ Ziyâeddîn Hâlid, Şehrizorlu | d. 1779 - ö. 1827 | Meslek | Görüntüle |
11 | FÂ'İZ, Abdülkâdir Fâ'iz Tâlebânî | d. 1834 - ö. 1897 | Meslek | Görüntüle |
12 | LA'LÎ/FENAYÎ, Şeyh La'lî Efendi | d. ? - ö. Mayıs-Haziran 1701 | Meslek | Görüntüle |
13 | SÂBİT, Sâdık Sâbit, İranlı | d. ? - ö. 1832 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | MÂ'İL, Takıyeddîn, Molla Taki | d. 1868-69 - ö. 1914-15? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | HIZIR | d. ? - ö. 1844-45’te hayatta | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | AZİZ, Geredeli Şeyh Halil Halvetî | d. 1785 - ö. 1843 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | FATMA, Fatma Hanım, Tekirdağlı | d. 1850 - ö. 1911 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | KEMÂLEDDÎN/HİLMÎ, Mahmûd Kemâleddîn | d. 1863 - ö. 1888 | Madde Adı | Görüntüle |