KEMÂLEDDÎN/HİLMÎ, Mahmûd Kemâleddîn

(d. 1280/1863 - ö. 1306/1888)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1280/1863 senesinde Golos'ta doğdu. Önceleri Hilmî olan mahlasını sonra Kemâleddîn'e çevirdi. Osmanlı Müellifleri'nde Yenişehirli olduğu yazılıdır (Bursalı Mehmed Tâhir 1333: 401). Golos eşrafından Ömer Ağa'nın oğludur. Golos İbtidâ'î Mektebi'ne devam etti. Babası vefat ettiğinden annesiyle beraber annesinin memleketi olan Yenişehr-i Fenâr'a gittiler. Yenişehir Rüşdî Mektebi'nde okudu. O sırada Yenişehir'de bulunan Muallim Nâcî Efendi'den de ders aldı. 1299/1882 senesinde Bursa'ya hicret etti. Yeşil Cami Medresesi'ne girdi. Burada Ulu Cami ders-i âm hocalarından Köse Mehmed Efendi'nin dersine devam etti. Bir taraftan da hemşerilerinden Emrî Efendi'nin neşrettiği Nilüfer ve Fevâ'id mecmualarının, bir müddet de Hudavendigar Vilayeti resmî gazetesinin başmuharrirliğini yaptı. Cerîde-i Havâdis, Tercümân-ı Hakîkat, Sa'âdet, Trabzon gazetelerinde ve Berk mecmuasında yazıları yayımlandı. amide tahsil etmekte olduğu ilimlerden icazet alacağı sırada yirmi beş yaşlarında iken 15 Rebiülevvel 1306/1888 senesinde Bursa'da vefat etti. Hazret-i Emîr Türbesi'ne giden cadde üzerindeki kabristana defnedildi.

İbnü'l-Emin'e göre orta boylu, uzunca geniş çehreli, rengi sarıya mail, saçı ve sakalı kumral ve kısa, sarıklı ve cübbeli idi. Sükûn ve inzivaya mail, mahcup, mahzun, müsta'id bir şairdi (İnal 1988: 851).

Bilinen tek eseri olan Âsârım 1304/1887 senesinde 113 sayfa olarak Bursa'da basılmıştır. Manzum ve mensur yazıların oluşturduğu üç bölümden meydana gelen bu eserin birinci bölümü 40 sayfalık Terâne-i Tıflâne, ikinci bölümü 47 sayfalık Nevâ-yı Şebâb, üçüncü bölümü 26 sayfalık Mektûbât-ı Manzûme adlı eserlerini ihtiva etmektedir. İbnülemin'e göre Rûhu'l-Kemâl adlı eseri ile diğer dağınık yazıları vefatından sonra yanmıştır (İnal 1988: 851).

Muallim Nâci Kemâleddîn Efendi'ye yazıp bilahare Sünbüle adlı eserine de aldığı mektubun baş kısmında "edebiyatımızın medâr-ı emn-i istikbâli olan gençlerimizden ..." şeklinde onu tavsif etmektedir (İnal 1988: 851). Kaynaklar genç yaşında vefat etmesine rağmen belli bir olgunlukta şiirlerinin olduğu, eğer yaşasaydı çok güzel eserler verebilecek bir yetenekte bulunduğu konusunda birleşmektedir.

Kaynakça

Bursalı Mehmed Tahir (1333). Osmanlı Müellifleri. C. II. İstanbul.

İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. II. İstanbul: Dergah Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLAN
Yayın Tarihi: 30.06.2014
Güncelleme Tarihi: 01.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Ser-girân olmaz mey-âşâmân-ı aşk-ı câvidân

Gülşen-i lâhûtda yokdur gam-ı bîm-i hazân

Feyz alur her nazrada çeşm-i hakîkat-bîn-i aşk

Bir tecellî-gâh-ı hüsn-âlûddur kevn ü mekân

Lâ-mekân-ı feyzden cevlân-hâh oldukda aşk

Çıkdı tâ kuds-i fezâ-yı dilde tutdu âşiyân

Söylesem mâ-fi'z-zamîr-i aşkımı almaz mütûn

Çok mu teşkîl itse her şerhim hezârân dâstân

Öyle Mecnûn-ı zamânım sâha-peymâ olmama

Tengdir füshat-sarây-ı hâk-dân u âsumân

Seyr idelden tab'-ı feyzâ-feyz-i Hassânânemi

Âtıfet-cûşân-ı istihsândır nazm-âverân

Sanma bir savt-ı zarûrîdir sarîr-i hâmemi

Âlem-i sihrü'l-beyâna es-salâ der her zamân

(İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. II. İstanbul: Dergah Yay. 851.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1HAYDARÎ, Hıdır Hulusid. 1863-1867? - ö. 1910/1917?Doğum YılıGörüntüle
2FAHRİd. 1863 - ö. 1908Doğum YılıGörüntüle
3ŞEHVÂRÎ, Ahmed Şükrüd. 1862/1863 - ö. 1914-1915Doğum YılıGörüntüle
4NİHÂNÎ, Muhammed Sâlihd. 1805 - ö. 1888Ölüm YılıGörüntüle
5MİRZA MEHEMMED KATİB KARABAĞd. 1833 - ö. 1888Ölüm YılıGörüntüle
6İSMETd. ? - ö. 18 Ağustos 1888’de hayattaÖlüm YılıGörüntüle
7ALİ HAYDAR BEY, Mihalıçlıd. 1836 - ö. 1914Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
8VEHBÎ, Abdullah Vehbî, Dalkabak-zâded. ? - ö. 19. yy.Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
9NEDÎM, Eğinli-zâde Mahmûd Nedîm Beyd. ? - ö. 1839Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
10KOCA OSMAN/FERÂGÎ, Abdülbâkî Beyzâde Koca Osman Ferâgî Paşad. ? - ö. 1605Madde AdıGörüntüle
11SUHÛFÎ, Mehmed Efendid. ? - ö. 1737Madde AdıGörüntüle
12RÜŞDÎ, Yemez-zâde Süleymând. 1770 - ö. 1834Madde AdıGörüntüle