Florinalı Nazım

Türk Şiir Kralı, Zeyl-i Makber Şairi, Zeyl-i Şair-i Âzam
(d. 1883 / ö. 6 Haziran 1939)
Şair, Dergi Müdürlüğü, Memur
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Şairin tam ismi Mehmet Nâzım Özgünay'dır. Florinalı Nâzım olarak bilinir. Babası, Manastır Evrak Müdür Muavini Halid Nâzım Bey'dir. İlk ve orta öğrenimini doğum yeri olan Florina'da yaptı. İstanbul'da hukuk eğitimini tamamladı. Dahiliye Nezareti ile Emniyet-i Umumiye'de memur olarak çalıştı. Aynı kurumun neşriyat şubesi müdürlüğünü yürüttü. Polis Mecmuası'nın müdürlüğünü yaptı. 1922'de doğum sırasında önce eşini, çok kısa bir süre sonra da bebeklerini kaybetti. Şair elinde kalan tek yakını ilk kızı Aliye Meliha Hanım'ı, "küçük şaire" olarak yetiştirdi ve dönemi içerisinde tüm edebiyat dünyasına tanıttı. 1926'da Florinalı, üstün zekâlı olduğuna dair düzmece bir rapor aldı ve kendisine Türk Şiir Kralı ünvanını, yine kendisi verdi (Ayvazoğlu 2007). 1933'te Üsküdar'daki evinde çıkan büyük bir yangından sağ kurtuldu ancak pek çok kıymetli evrakını kaybetti. Gümüşhane Mektupçuluğu'ndan emekli olduktan sonra, yüksek tansiyon nedeniyle İstanbul'da vefat etti (Gövsa 1946). Kabri Topkapı Mezarlığı'nda'dır. ŞairinHüseyin Bey tarafından yapılan bir heykeli olduğu bilinmektedir. Megaloman karakteriyle dikkati çeken Florinalı, gerek hayatı boyunca gerekse ölümünden sonra alayla anılmış bir isimdir. Sanatının önüne geçen bu tavrı, onun edebiyat tarihindeki yerini de zayıflattı. Kendisinin tüm dünya tarafından tanınan bir şair olduğuna inanan Florinalı, vefat etmiş şairlerin ölüm yıldönümlerinde, kabirlerinin başında tertip ettiği anma günleri ve kızına okuttuğu şiirlerle meşhurdur. Türk edebiyatında hakkında en çok yazı çıkan isimlerden biri olan Florinalı, eserlerine en çok takriz yazılan edebiyatçı olma özelliğine de sahiptir (Karataş 2000). Bir Abdülhak Hâmit Tarhan hayranı olan Florinalı, kendisini şairin varisi olarak ilan etti.

Kendisini övmek ve büyük şair olduğunu ispatlamak kaygısının bir neticesi olarak Florinalı'nın eserleri oldukça dağınık bir yapıya sahiptir. Eserlere eklenen takrizler, değerlendirme yazıları, kendisi ve kızıyla ilgili haber ve resimler, mektuplar eserlerinin asıl maksadını ikinci planda bırakır. Bununla birlikte, sanat bakımından verimsiz bir isim olmayan Florinalı, geride ciddi yekûnu tutan eserler bırakmıştır. Sünbülistan-ı Musikî, musıkî ve musikîşinaslarla yakın ilişkide olan şairin güftelerinden oluşur ve bu güftelerin birçoğu bestelenmiştir. Mehâmid-i Hamîdiye ise Sultan II. Abdülhamid'e dair övgüler içerir. Zafer Terâneleri, Çanakkale Savaşı sırasında Türk askerinin gösterdiği kahramanlıkları ve kazanılan zaferi kutlayan şiirleri ihtiva eder. Ali Ekrem Bolayır'a ithaf ettiği Terennümler Teellümler'in büyük kısmı, şairin kendisiyle ilgili övgülerden ve eserine yazılan takrizlerden oluşmuştur. Oldukça düzensiz olan bu eser, şairin kızıyla ilgili bazı detayları da havidir. Ziya Gökalp'ın Tabutu Huzurunda, şairin ölümüne dair kaleme alınmış nekrolojidir. Bu türdeki diğer eseri Nef'i ve Fikret'in Büyük Ruhlarına​​​​, Florinalı'yla özdeşleşen anma toplantılarından edinilen intibaları ve Nef'i ve Fikret hakkındaki değerlendirmeleri içermektedir. Diğer bir nekroloji örneği, içerisinde kendi övgüsüne de yer verdiği Yadigâr-ı Takdîs-i Fikret'tir. Cumhuriyet Marşları, Cumhuriyet'in ilânıyla ilgili destanî şiir parçalarından oluşmuştur. Hâtırât-ı Meşâhir, pek çok kişiye dair anma toplantılarında kızı tarafından okunan şiirler, şairin eserleriyle ilgili yazılar, mektuplar ve notlar, çeşitli fotoğrafları içeren bir eserdir. Bu eser, şairin kendi yarattığı hayal dünyasının gerçekliğine ne kadar inandığının da göstergesidir (Çonoğlu 2009). Abdülhak Hâmid'e İngiltere'den teklif edilen PEN fahrî üyeliğini kabul etmesi üzerine bir tebrik maksadıyla Florinalı tarafından kaleme alınan Şâir-i Âzamımızı Tebcil'de Hâmid kadar kendisini de över. Ebediyet Yolunda Bir Hitabe, Üsküdarlı Talat Bey, Süleyman Nazif ve Sami Paşazade Sezai Bey hakkındaki yazılarla birlikte şairin kızının Atatürk için yeni harflerle yazdığı bir şiiri de barındırır. Gazi Mustafa Kemal, Abdülhâk Hamit ve Sami Paşazade Sezai'nin kısa takdim yazılarıyla yayımlanan Türk'ün Büyük Zaferi, Millî Mücadeleyi anlatan manzum bir piyestir. Türk Şiir Krallığı Neden ve Nasıl Doğmuştu? isimli eserinde ise Florinalı, bir anlamda kendi sanat mazisini anlatır. Eserler listesinde, baskısı yapılmamış ve el yazması olarak kalmış ürünlerinden de bahseder.

Kaynakça

Ayvazoğlu, Beşir (2007): Kâinatça Tanınmış Türk Şiir Kralı Florinalı Nâzım ve Şaşaalı Hayatı. İstanbul: Kapı.

Florinalı Nâzım (2009): Hatırat-ı Meşahir. (hzl. Salim Çonoğlu). Erzurum: Salkımsöğüt.

Gövsa, İbrahim Alaettin (1946): Türk Meşhurları. İstanbul: Yedigün.

Karataş, Turan (2000): Takriz Edebiyatı. Ankara: Hece.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. DİLEK ÇETİNDAŞ
Yayın Tarihi: 06.06.2019
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Mehâmid-i HamîdiyeArtin Asaduryan / İstanbul1908Şiir
Sünbülistan-ı MusikîŞirket-i Mürettibiye Matbaası / İstanbul1909Şiir
Zafer TeraneleriYeni Osmanlı / İstanbul1918Şiir
Terennümler-TeellümlerŞirket-i Mürettibiye Matbaası / İstanbul1921Şiir
Ziya Gökalp'ın Tabutu Huzurunda- / İstanbul1921Şiir
Cumhuriyet MarşlarıŞirket-i Mürettibiye Matbaası / İstanbul1924Şiir
Nef'i ve Fikret'in Büyük RuhlarınaMatbaa-i Âmire / İstanbul1925Şiir
Hâtırât-ı MeşâhirMatbaa-i Âmire / İstanbul1925Diğer
Yadigâr-ı Takdis-i Fikret- / İstanbul1927Şiir
Ebediyet Yolunda Bir HitabeMatbaa-i Bahriye / İstanbul1927Şiir
Türk'ün Büyük ZaferiŞirket-i Mürettibiye Matbaası / İstanbul1928Şiir
Şâir-i Âzamımızı TebcilŞirket-i Mürettibiye Matbaası / İstanbul1928Şiir
Türk Şiir Krallığı Neden ve Nasıl Doğmuştu?Millî Mecmua Matbaaı / İstanbul1934Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Halil Recai Öğdevind. 1871 - ö. 1955Doğum YeriGörüntüle
2VAHYÎ, Açuk Kadıoğlu Mustafâ Vahyî Efendid. ? - ö. 1542Doğum YeriGörüntüle
3CELÂL/ CELÂLÎ, Manastırlıd. 1517-1519 - ö. 1574(?)Doğum YeriGörüntüle
4İsak Fererad. 1877/1883 - ö. 7 Mart 1933Doğum YılıGörüntüle
5Sait Hikmetd. 1883 - ö. 1930Doğum YılıGörüntüle
6HACI, Âşık Hacıd. 1883 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7BEKİR, Bekir Akkuşd. 1860-1861 - ö. 1939Ölüm YılıGörüntüle
8Ahmet Mikdat Poyrazd. 1871 - ö. 26 Aralık 1939Ölüm YılıGörüntüle
9FİRAKÎ, Cennetoğlu Abdullahd. 1854 - ö. 1939Ölüm YılıGörüntüle
10Mehmet Ali Tevfikd. 1901 - ö. 4 Mayıs 1937MeslekGörüntüle
11Güllü Karanfild. 1972 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Murat Menteşd. 11 Eylül 1974 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Prenses Kadriye Hüseyind. 10 Ocak 1888 - ö. 1955Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Güzide Sabri Aygünd. 1886 - ö. 1946Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Tahsin Nahitd. 1887 - ö. 12 Mayıs 1919Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16TÂHİR, Abdullah Çelebid. ? - ö. 1677-78Madde AdıGörüntüle
17AHMED LÜTFÎ EFENDİd. 1817 - ö. 1907Madde AdıGörüntüle
18AHMED, Kaytas-zâded. ? - ö. 1584-85Madde AdıGörüntüle