Madde Detay
Mahmut Sadık
Şeyh\'ül-Muharririn, Osman Galib, Galib Kadri, Kadri, Çatlak Zurna, Serazat, Mırnav, MSD, Nuri, Y.D., Ç. Z., Yırtık Def, Zurna, Çatlak, Zaman, Tir-i Zaman
(d. 1864 / ö. 28 Temmuz 1936)
Gazeteci, yazar
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
İstanbul'da doğar. Mülkiye'nin ilk kısmını tamamladığında tarım eğitimi için Almanya'ya gönderilirse de bir yıl sonra hastalanarak yurda döner, Mülkiye Mektebi'nin yüksek kısmından 1885'te mezun olur (TBEA II, 2001: 547). Babıâli Tercüme Odası'nda çalışır, gazeteciliğe başlar. 1898'de Sabah başyazarıyken jurnal nedeniyle Kudüs'e gönderilir. 1903'te yurda dönüşünde, siyasetten uzaklaşır, eserlerine yönelir. Servet-i Fünûn'da bilimsel yazılar yazar (Yücel, 2008). Mülkiye'de, Eytam-ı Muhacir Mektebi’nde, Çiçekpazarı, Fevziye, Beşiktaş Rüştiyelerinde, Gümrük Memurları Mektebi'nde dersler verir (Şahin 2008: 140). 1912'de, savaş muhabiri olarak Viyana'da, 1916'da da Anadolu-Bağdat Demiryolu İdaresi Neşriyat Amirliği'nde görevlendirilir. 1917'deki Osmanlı Matbuat Cemiyeti'nin ilk üyelerindendir. Şeyhü'l-muharrirîn ünvanını alır. Mütarekede geçici Amerikan mandasını teklif eder; Wilson Prensipleri Cemiyeti içerisinde yer alır (Tevetoğlu 1991: 162-165). Ayaklı kütüphane olarak görülen yazar, "burnunun ucundaki kelebek gözlüğü ve kurşun kalemi ile doğmuş" gibidir (Ozansoy 2016: 155-160). 28 Temmuz 1936'da vefat eder.
Mirat-ı Âlem, Sabah, İkdam, Saadet, Tercüman-ı Hakikat ve Mecmua-yı Ebuzziya, Demet, Karagöz, İctihad, Kalem gibi periyodiklerde yazan Mahmut Sadık, 1892'de Tarîk ve Servet-i Fünûn'un başyazarı olur. Meşrutiyet'ten sonra Yeni Gazete ve Şura-yı Ümmet'te Meşrutiyetçi fıkralar yazar. Cumhuriyet sonrasında Devlet Demiryolları Dergisi'ni çıkarır. Geçimini kalemiyle sağladığı için (Giz, 1994: 220) ölene dek yazmak durumunda kalır. Gaboriau, Wesley, Coppée, Ohnet, Feuillet, Malot, Hermant, Collins gibi isimlerden, popüler romanlar çevirir.Telif romanı Tekâmül'ün konusu, devrin moda cereyanlarından sosyal Darwinizm'dir. Bunun dışında Sevda, Rüşvet, Kalb-i Şeyda gibi eserlerinden bahsedilirse de herhangi bir kayda rastlanmaz (Gökşen 1942: 6). Yeni Gazete'de aynı başlıkla kaleme aldığı fıkralarının bir kısmını da Takvimden Yapraklar ismiyle yayımlar.
Kaynakça
Giz, Adnan, (1994). “Mahmud Sadık Kızıltoprak‟ta”, Bir Zamanlar Kadıköy. İstanbul: İletişim,
Gökşen, Enver Naci (1942). "Matbuatın En Eski Emektan Mahmud Sadık", Yarım Ay, (146).
Ozansoy, Halit Fahri (2016). Edebiyatçılar Geçiyor. İstanbul: Dergâh.
Şahin, Seval (2008). "Amerikan Irkını Ehlileştiren Türk Şefik Mahmud Sadık'ın Tekâmül Romanı Üzerine", İlmî Araştırmalar, (25). 139-148.
Tanzimattan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi (2001). (II). İstanbul: YKY. 547.
Tevetoğlu, Fethi (1991). Milli Mücadele Yıllarındaki Kuruluşlar, Ankara: TTK.
Yıldırım, Tahsin (2006). Edebiyatımızda Müstear İsimler. İstanbul: Selis.
Yücel, Hasan Ali (2008). Edebiyat Tarihimizden. İstanbul: İletişim.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. DİLEK ÇETİNDAŞYayın Tarihi: 07.03.2019Güncelleme Tarihi: 07.11.2020
Yayın Tarihi: 07.03.2019Güncelleme Tarihi: 07.11.2020
Güncelleme Tarihi: 07.11.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Mösyö Lökok | Cemal Efendi / İstanbul | 1889 | Çeviri |
Mösyö Lökok'un Kızı | Kasbar / İstanbul | 1889 | Çeviri |
Hanriyet | Kasbar / İstanbul | 1890 | Çeviri |
Biçare Kız | Kasbar / İstanbul | 1890 | Çeviri |
Cihazsız Kız | Kasbar / İstanbul | 1890 | Çeviri |
Müteveffiye | Kasbar / İstanbul | 1890 | Çeviri |
Grandok Cinayetleri | Ahter / İstanbul | 1891 | Çeviri |
Edi ile Pedi | Ahmet İhsan Matbaası / İstanbul | 1905 | Çeviri |
Matmazel İris'in Kısmeti | Mihran / İstanbul | 1907 | Çeviri |
Milyoner Çocuk | Mihran / İstanbul | 1908 | Çeviri |
Tekâmül | Matbaa-i Hayriye ve Şürekâsı / İstanbul | 1912 | Roman |
Takvimden Yapraklar | Matbaa-i Hayriye ve Şürekâsı / İstanbul | 1913 | Fıkra |
Mesâib-i İslâm | Sabah / İstanbul | 1916 | Çeviri |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Necdet Ökmen | d. 1924 - ö. 17 Mayıs 1995 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | MEYLÎ/Koca Meylî, Aşcıbaşı-zâde Mehmed Meylî Çelebi | d. ? - ö. 1708-11 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Adli Moran | d. 1919 - ö. 1981 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Toktogul Satılganov | d. 1864 - ö. 1933 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Fazlı Necip | d. 21 Nisan 1864 - ö. 19 Haziran 1932 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | ABDÜLAZİZ | d. 1864 - ö. 1936 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | SITKI, Hasan | d. 1858 - ö. 1936 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Samipaşazade Sezai | d. 1859 - ö. 26 Nisan 1936 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Leyla Saz | d. 1850 - ö. 6 Aralık 1936 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Hüseyin Özbay | d. 02 Mart 1951 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Mustafa Ruhi Şirin | d. 2 Ocak 1955 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Metin Balay | d. 22 Ekim 1956 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | İzzet Melih Devrim | d. 6 Haziran 1887 - ö. 15 Haziran 1966 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Şükufe Nihal | d. 1896 - ö. 24 Eylül 1973 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Yahya Kemal Beyatlı | d. 2 Aralık 1884 - ö. 1 Kasım 1958 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | DERTLİ MAHMUT/MAHMUT, Mahmut Anılan | d. 1933 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | EROĞLU NÛRİ | d. ? - ö. 1603 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | KÂTİBÎ, Muhammed bin Sâdık | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |