Mahmut Sadık

Şeyh\'ül-Muharririn, Osman Galib, Galib Kadri, Kadri, Çatlak Zurna, Serazat, Mırnav, MSD, Nuri, Y.D., Ç. Z., Yırtık Def, Zurna, Çatlak, Zaman, Tir-i Zaman
(d. 1864 / ö. 28 Temmuz 1936)
Gazeteci, yazar
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İstanbul'da doğar. Mülkiye'nin ilk kısmını tamamladığında tarım eğitimi için Almanya'ya gönderilirse de bir yıl sonra hastalanarak yurda döner, Mülkiye Mektebi'nin yüksek kısmından 1885'te mezun olur (TBEA II, 2001: 547). Babıâli Tercüme Odası'nda çalışır, gazeteciliğe başlar. 1898'de Sabah başyazarıyken jurnal nedeniyle Kudüs'e gönderilir. 1903'te yurda dönüşünde, siyasetten uzaklaşır, eserlerine yönelir. Servet-i Fünûn'da bilimsel yazılar yazar (Yücel, 2008). Mülkiye'de, Eytam-ı Muhacir Mektebi’nde, Çiçekpazarı, Fevziye, Beşiktaş Rüştiyelerinde, Gümrük Memurları Mektebi'nde dersler verir (Şahin 2008: 140). 1912'de, savaş muhabiri olarak Viyana'da, 1916'da da Anadolu-Bağdat Demiryolu İdaresi Neşriyat Amirliği'nde görevlendirilir. 1917'deki Osmanlı Matbuat Cemiyeti'nin ilk üyelerindendir. Şeyhü'l-muharrirîn ünvanını alır. Mütarekede geçici Amerikan mandasını teklif eder; Wilson Prensipleri Cemiyeti içerisinde yer alır (Tevetoğlu 1991: 162-165). Ayaklı kütüphane olarak görülen yazar, "burnunun ucundaki kelebek gözlüğü ve kurşun kalemi ile doğmuş" gibidir (Ozansoy 2016: 155-160). 28 Temmuz 1936'da vefat eder.

Mirat-ı Âlem, Sabah, İkdam, Saadet, Tercüman-ı Hakikat ve Mecmua-yı Ebuzziya, Demet, Karagöz, İctihad, Kalem gibi periyodiklerde yazan Mahmut Sadık, 1892'de Tarîk ve Servet-i Fünûn'un başyazarı olur. Meşrutiyet'ten sonra Yeni Gazete ve Şura-yı Ümmet'te Meşrutiyetçi fıkralar yazar. Cumhuriyet sonrasında Devlet Demiryolları Dergisi'ni çıkarır. Geçimini kalemiyle sağladığı için (Giz, 1994: 220) ölene dek yazmak durumunda kalır. Gaboriau, Wesley, Coppée, Ohnet, Feuillet, Malot, Hermant, Collins gibi isimlerden, popüler romanlar çevirir.Telif romanı Tekâmül'ün konusu, devrin moda cereyanlarından sosyal Darwinizm'dir. Bunun dışında Sevda, Rüşvet, Kalb-i Şeyda gibi eserlerinden bahsedilirse de herhangi bir kayda rastlanmaz (Gökşen 1942: 6). Yeni Gazete'de aynı başlıkla kaleme aldığı fıkralarının bir kısmını da Takvimden Yapraklar ismiyle yayımlar.

Kaynakça

Giz, Adnan, (1994). “Mahmud Sadık Kızıltoprak‟ta”, Bir Zamanlar Kadıköy. İstanbul: İletişim,

Gökşen, Enver Naci (1942). "Matbuatın En Eski Emektan Mahmud Sadık", Yarım Ay, (146).

Ozansoy, Halit Fahri (2016). Edebiyatçılar Geçiyor. İstanbul: Dergâh.

Şahin, Seval (2008). "Amerikan Irkını Ehlileştiren Türk Şefik Mahmud Sadık'ın Tekâmül Romanı Üzerine", İlmî Araştırmalar, (25). 139-148.

Tanzimattan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi (2001). (II). İstanbul: YKY. 547.

Tevetoğlu, Fethi (1991). Milli Mücadele Yıllarındaki Kuruluşlar, Ankara: TTK.

Yıldırım, Tahsin (2006). Edebiyatımızda Müstear İsimler. İstanbul: Selis.

Yücel, Hasan Ali (2008). Edebiyat Tarihimizden. İstanbul: İletişim.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. DİLEK ÇETİNDAŞ
Yayın Tarihi: 07.03.2019
Güncelleme Tarihi: 07.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Mösyö LökokCemal Efendi / İstanbul1889Çeviri
Mösyö Lökok'un KızıKasbar / İstanbul1889Çeviri
HanriyetKasbar / İstanbul1890Çeviri
Biçare KızKasbar / İstanbul1890Çeviri
Cihazsız KızKasbar / İstanbul1890Çeviri
MüteveffiyeKasbar / İstanbul1890Çeviri
Grandok CinayetleriAhter / İstanbul1891Çeviri
Edi ile PediAhmet İhsan Matbaası / İstanbul1905Çeviri
Matmazel İris'in KısmetiMihran / İstanbul1907Çeviri
Milyoner ÇocukMihran / İstanbul1908Çeviri
TekâmülMatbaa-i Hayriye ve Şürekâsı / İstanbul1912Roman
Takvimden YapraklarMatbaa-i Hayriye ve Şürekâsı / İstanbul1913Fıkra
Mesâib-i İslâmSabah / İstanbul1916Çeviri

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Necdet Ökmend. 1924 - ö. 17 Mayıs 1995Doğum YeriGörüntüle
2MEYLÎ/Koca Meylî, Aşcıbaşı-zâde Mehmed Meylî Çelebid. ? - ö. 1708-11Doğum YeriGörüntüle
3Adli Morand. 1919 - ö. 1981Doğum YeriGörüntüle
4Toktogul Satılganovd. 1864 - ö. 1933Doğum YılıGörüntüle
5Fazlı Necipd. 21 Nisan 1864 - ö. 19 Haziran 1932Doğum YılıGörüntüle
6ABDÜLAZİZd. 1864 - ö. 1936Doğum YılıGörüntüle
7SITKI, Hasand. 1858 - ö. 1936Ölüm YılıGörüntüle
8Samipaşazade Sezaid. 1859 - ö. 26 Nisan 1936Ölüm YılıGörüntüle
9Leyla Sazd. 1850 - ö. 6 Aralık 1936Ölüm YılıGörüntüle
10Hüseyin Özbayd. 02 Mart 1951 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Mustafa Ruhi Şirind. 2 Ocak 1955 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Metin Balayd. 22 Ekim 1956 - ö. ?MeslekGörüntüle
13İzzet Melih Devrimd. 6 Haziran 1887 - ö. 15 Haziran 1966Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Şükufe Nihald. 1896 - ö. 24 Eylül 1973Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Yahya Kemal Beyatlıd. 2 Aralık 1884 - ö. 1 Kasım 1958Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16DERTLİ MAHMUT/MAHMUT, Mahmut Anıland. 1933 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17EROĞLU NÛRİd. ? - ö. 1603Madde AdıGörüntüle
18KÂTİBÎ, Muhammed bin Sâdıkd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle