PERTEVÎ/FEVZÎ/RIZÂ, Hacı Ali Rızâ Efendi

(d. 1246/1830 - ö. 1320/1902)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1246/1830 yılında Isparta'nın Yalvaç ilçesinde doğdu. Asıl adı Hacı Ali Rızâ Efendi'dir. Şiirle de uğraştığı ve yazdığı şiirlerde Pertevî mahlasının yanında Fevzî ve Rızâ mahlaslarını da kullandı. Mehmed Pertev adında bir zatın oğludur. Yalvaçlı sanıyla tanındı. İlk öğrenimine Mahalle Mektebi'nde başladı. Hafızlığını ve sarf çalışmasını Yalvaç'ta tamamladı. Sonra Konya'ya giderek Nakîb-zâde Medresesi'nde okudu. Konya'dan İstanbul'a giderek orada Ebûbekir Sıdkî Efendi, Birgivî Ali Efendi ve Vidinli Ömer Efendi'den dersler aldı. Bu eğitimin neticesinde mülazemet tezkiresi ve rütbe-i rabi'adan kadılık ehliyeti almaya hak kazandı. Antalya'nın Kaş ilçesinde (1271/1854), Silifke, Taşköprü, Divriği, Arapkir, Karaman, Aydınlık ilçelerinde memuriyette; İznik ve Yalvaç'ta naiplikte bulundu. Hacca gidip döndükten sonra da Alanya, Yenişehir (1289/1872), Kuşadası (1301/1883), Malatya (1310/1892), Gümülcine (1313/1895), Dersim (1315/1897) livalıklarında görev yaptı. Son görev yeri olan Çorum'da 1320/1902 yılında vefat etti.

Eserleri şunlardır:

1. Du'â-i Münâcât: Basılmıştır.

2. Fıkıh Hakkında Müktesebât: Yazma hâlindedir.

3. İsti'âre Nüshası: Yazma hâlindedir.

4. Îzâhu'l-Maksûd Min Ma'nâ-yı Vahdeti'l-Vücûd: Basılmıştır.

5. Kasîdetü'l-İstiğfâriyye Ve'l-İstigâsiyye: Kendi hattıyla ve Arapça olan bu eser yazma hâlindedir, Yalvaç Kütüphanesi'ndedir.

6. Kasîdetü'l-Yâ'iyye: Kendi hattıyla ve Arapça olan bu eser yazma hâlindedir, Yalvaç Kütüphanesi'ndedir.

7. Kâşifü'l-Gumûm Mine'l-Umûm: Basılmıştır.

8. Kenzü'l-Künûz: Basılmıştır.

9. Mev'iza-i Îkâzu'n-Na'îmîn: Basılmıştır.

10. Mev'izetü'l-müsemmâ Bi-Îkâzi'l-Âkilîn: Yazma hâlindedir.

11. Tercüme-i Kasîde-i Mudâriyye: Yazma hâlindedir, Yalvaç Kütüphanesi'ndedir.

12. Tavzîhu'r-Râbıta Fî Tevzîhi'l-Hakîka: Basılmıştır.

13. Türkçe Münâcât: Yazma hâlindedir, Yalvaç Kütüphanesi'ndedir.

Şair, alim, hattat ve kütüphaneci olan Pertevî, Yalvaç'ta 1309/1891-92 senesinde kurduğu Hacı Ali Rızâ Efendi Kütüphanesi'ni 651 yazma ve basma eserle açtı. Kütüphanenin bütün giderlerini, mallarının bir kısımını satmak pahasına kendisi karşıladı. Günümüzde bu kütüphanede 30 binden fazla kitap vardır. Yazdığı ve çevirdiği eserlerin tezhiplerini de yapan Hacı Ali Rızâ Efendi sülüs, nesih, ta'lik ve rik'a hattında güzel ve işlek bir üsluba sahipti. Hacı Ali Rızâ Efendi yukarıda adı geçen eserlerinden başka pek çok eseri şerhetmiş, haşiyeler yazmış, mecmualar tertip etmiştir.

Kaynakça

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1979). "Hacı Ali Rızâ Efendi". C. III. İstanbul: Dergah Yay. 444.

Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi (2007). "Pertevî". C. VII. Ankara: AKM Yay. 241.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLAN
Yayın Tarihi: 30.06.2014
Güncelleme Tarihi: 29.11.2020

Eserlerinden Örnekler


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1İBRÂHÎM, Yalvaçlı İbrâhîm Efendid. ? - ö. 1876Doğum YeriGörüntüle
2ÂRİFÎ, Helvacı-zâde Mehmed Ârifî Efendid. ? - ö. 1622-23Doğum YeriGörüntüle
3KUDDÛSÎ, Yalvaçlıd. ? - ö. 19. yy.Doğum YeriGörüntüle
4DAVER BABAd. 1830 - ö. 1908Doğum YılıGörüntüle
5ŞÂDÎ, Süleymând. 1830 - ö. 1900Doğum YılıGörüntüle
6BAHRİ, Karslıd. 1829/1830 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7MATLÛBÎ, Tâlibîd. ? - ö. 1902Ölüm YılıGörüntüle
8BEZLÎ, Çankırılıd. 1843 - ö. 1902Ölüm YılıGörüntüle
9FEŞÂNÎ, Bekird. 1809 - ö. 1900/1902?Ölüm YılıGörüntüle
10VEZNÎ, Abdülkerîmd. ? - ö. 1577MeslekGörüntüle
11NÂŞİD, Mehmedd. ? - ö. 1766MeslekGörüntüle
12MÜFTÎ, Ebû Bekir Efendid. 1766? - ö. 1830MeslekGörüntüle
13RÂİF, İskenderpaşa-zâde Yûsuf Râif Efendid. ? - ö. 1888Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14KADRÎ, Kudsî-zâde Abdülkâdir Kadrî Efendid. ? - ö. 1891Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15SERSER/SERSERÎ, Çeribaşı-zâde Ali Beyd. 1840? - ö. 1875Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16HÂMÎ, Ahmedd. 1679 - ö. 1747Madde AdıGörüntüle
17Nİ'MET, Ni'metullâh Efendid. 1700 - ö. 1773Madde AdıGörüntüle
18DELİ OZAN, Fikret İnançd. 1976 - ö. ?Madde AdıGörüntüle