Madde Detay
RÂŞİD, Osmân Râşid Efendi
(d. 1231/1816 - ö. 1315/1897)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Afyonkarahisar'da 1231/1816 yılında doğdu. Asıl adı Osmân Râşid Efendi'dir. Şiirlerinde Râşid mahlasını kullandı. Babası alim, şair ve müderris Çizmeci-zâde Süleymân Vehbî Efendi'dir. Çizmeci-zâde sanıyla tanındı. İlk tahsilini babasından yapan Râşid, daha altı yaşında iken Kuran-ı Kerim'i hatmetti. Sekiz yaşında hat öğrendi ve on iki yaşına kadar dört Kuran-ı Kerim yazdı. Hattan icazet aldı. Babasından ve diğer ilim adamlarından Arapça sarf nahiv ve Farsça dersleri aldı. Özellikle Buharalı Müftü Hacı Vâhid Efendi'den ileri derecede Farsça öğrendi. Tahsil için 1256/1840 senesinde bir süre Uşak'ta bulundu. Henüz on sekiz yaşlarındayken Nakşıbendî tarikatına girdi ve kısa süre içerisinde tarikatın ileri gelenlerinden biri oldu. Tahsilini tamamladıktan sonra yazısı çok güzel olduğu için Afyon'da evkaf memurluğu görevine getirildi. Başta Afyonlu olan Sadrazam A. Cevâd Paşa olmak üzere pek çok kişiye Arapça, Farsça ve hat dersleri verdi. Arap devletlerine uzunca bir gezi yaptı. Afyon'a döndü ve Vakıflar'dan emekli olduktan sonra Belediye Meclisi üyeliğine seçildi. 1315/1897 senesinde Afyon'da vefat etti.
Bilinen tek eseri Dîvân'ıdır. Kendi el yazısıyla yazıp 1293/1876 yılında tamamladığı bu Dîvân, Afyon'daki akrabalarının elindedir. Bekir Sıtkı Sencer hattıyla yazılan diğer bir nüsha da Afyon Gedik Ahmet Paşa İlk Halk Kütüphanesi'nde Yz. No: 7789'dadır (Sarı 2007: 297). Dîvân'ın içerisinde birçok mektup müsveddelerine de rastlanır. Bunlar devrin önemli kişilerine yazılmış mektuplardır. Bunlar arasında Şeyhülislâm Hayrullah Efendi'ye yazdığı bir dilekçe, yüzbaşı iken Afyon'da bulunan yakın dostu Plevne kahramanı Gâzi Osman Paşa'ya yazdığı bir tebrik mektubu dikkat çekmektedir (Nasrattınoğlu 1971: 56).
Kökten şair olan bir aileye mensup bulunan Râşid'in babası Süleymân Vehbî, oğlu Ali Feyzî, torunu Ahmed Vehbî ve torununun oğlu Osman Çizmeciler (Özkişi) de şairdir. Bu şair ailesi Afyon'da Çizmeci-zâdeler diye bilinmektedir. Ciddiyeti, dürüstlüğü, âlicenaplığı ve nüktedanlığı ile tanınan ve çok hürmet gören Râşid, aynı zamanda değerli bir divan şairidir. Hoşsohbet bir insan olan Râşid Efendi dürüstlük, şairlik, hattatlık ve hükümet adamlığı gibi birçok niteliği üzerinde taşıyan bir kişi idi. Özellikle Fuzûlî'nin ve Bağdatlı Rûhî'nin şiirlerini okumuş ve onlardan etkilenmiş olan Râşid'in şiirleri genelde dinî ve tasavvufidir. Şiirlerinde felekten, gönülden, yârdan pek şikâyeti bulunmayan şairin özellikle münacat, na't, kaside ve gazelleri başarılıdır. Mahallî bilgileri ihtiva eden tarih manzumeleri de önemlidir. Hattatlığı ile de tanınan Osmân Râşid'in çoğu Kuran-ı Kerim olmak üzere seksen civarında yazdığı eser vardır (Sarı 2007: 297).
Kaynakça
Nasrattınoğlu, İrfan Ünver (1971). Afyonkarahisarlı Şairler, Yazarlar, Hattatlar. Ankara: Nasrattınoğlu Yay.
Sarı, Mehmet (2007). "Râşid". Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. VII. Ankara: AKM Yay. 297.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLANYayın Tarihi: 27.11.2014Güncelleme Tarihi: 30.11.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Şarâb-ı aşk ile sen ne dilbersin ey gönül
Mestânelikle bir perî-peykersin ey gönül
Sen râhat edince benden de safâ eder
Sünbül-i nevbahâr-veş anbersin ey gönül
Nahl-ı ümîde veren esmâr-ı cihân sensin
Bâğ-ı hüsünde sûret-i anbersin ey gönül
Bilmedi kendini hayli zamân pejmürde edip
Vâh kim geçmiş eyyâmlara hasret-bersin ey gönül
Râşid bilürdi kıymetini bu mahzen-i dilde
Bir la'l-i girân-mâyesin gevhersin ey gönül
(Nasrattınoğlu, İrfan Ünver (1971). Afyonkarahisarlı Şairler, Yazarlar, Hattatlar. Ankara: Nasrattınoğlu Yay. 57, 58.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 27.11.2014Güncelleme Tarihi: 30.11.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Şarâb-ı aşk ile sen ne dilbersin ey gönül
Mestânelikle bir perî-peykersin ey gönül
Sen râhat edince benden de safâ eder
Sünbül-i nevbahâr-veş anbersin ey gönül
Nahl-ı ümîde veren esmâr-ı cihân sensin
Bâğ-ı hüsünde sûret-i anbersin ey gönül
Bilmedi kendini hayli zamân pejmürde edip
Vâh kim geçmiş eyyâmlara hasret-bersin ey gönül
Râşid bilürdi kıymetini bu mahzen-i dilde
Bir la'l-i girân-mâyesin gevhersin ey gönül
(Nasrattınoğlu, İrfan Ünver (1971). Afyonkarahisarlı Şairler, Yazarlar, Hattatlar. Ankara: Nasrattınoğlu Yay. 57, 58.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 30.11.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Şarâb-ı aşk ile sen ne dilbersin ey gönül
Mestânelikle bir perî-peykersin ey gönül
Sen râhat edince benden de safâ eder
Sünbül-i nevbahâr-veş anbersin ey gönül
Nahl-ı ümîde veren esmâr-ı cihân sensin
Bâğ-ı hüsünde sûret-i anbersin ey gönül
Bilmedi kendini hayli zamân pejmürde edip
Vâh kim geçmiş eyyâmlara hasret-bersin ey gönül
Râşid bilürdi kıymetini bu mahzen-i dilde
Bir la'l-i girân-mâyesin gevhersin ey gönül
(Nasrattınoğlu, İrfan Ünver (1971). Afyonkarahisarlı Şairler, Yazarlar, Hattatlar. Ankara: Nasrattınoğlu Yay. 57, 58.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Gazel
Şarâb-ı aşk ile sen ne dilbersin ey gönül
Mestânelikle bir perî-peykersin ey gönül
Sen râhat edince benden de safâ eder
Sünbül-i nevbahâr-veş anbersin ey gönül
Nahl-ı ümîde veren esmâr-ı cihân sensin
Bâğ-ı hüsünde sûret-i anbersin ey gönül
Bilmedi kendini hayli zamân pejmürde edip
Vâh kim geçmiş eyyâmlara hasret-bersin ey gönül
Râşid bilürdi kıymetini bu mahzen-i dilde
Bir la'l-i girân-mâyesin gevhersin ey gönül
(Nasrattınoğlu, İrfan Ünver (1971). Afyonkarahisarlı Şairler, Yazarlar, Hattatlar. Ankara: Nasrattınoğlu Yay. 57, 58.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | OSMAN, Osman Şahbaz | d. 1943 - ö. 2011 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | KELİME KUBAT | d. 1938 - ö. 14.02.2010 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | HIZIR, Hızır Çelebi, Hızır Şâh, Hızır Dede | d. 1276 - ö. 1349 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | ÂLÎ, Âlî Efendi | d. 1816 - ö. 1856 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | HAMDİ EFENDİ | d. 1816 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | SEZÂYÎ, Yahyâ Sezâyî Efendi | d. 1816 - ö. 1877 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | FÂZIL, Hâmid-zâde/Câmidî-zâde Mehmed Fâzıl | d. 1835 - ö. 1897 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | RÜŞDÎ PAŞA, Ahmed Rüşdî Paşa, Gedizli | d. 1833 - ö. 1897 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | NÂTAVÂN, Hûrşîd Bânû Nâtavân | d. 1830 - ö. 1897 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | RÂŞİD, Şeyh Ahmed Râşid Efendi, Tırnovalı | d. 1799 - ö. 1866 | Meslek | Görüntüle |
11 | KUL DURAK, Şahin Durak | d. 1955 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | İbnülemin Mahmut Kemal İnal | d. 17 Kasım 1871 - ö. 14 Mayıs 1957 | Meslek | Görüntüle |
13 | YÛSUFÎ, Yûsuf Efendi | d. ? - ö. 19. yy. | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | NÜZHET, Mehmed Nüzhet | d. 1828 - ö. 1887 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | FEYZÎ ÇELEBİ | d. ? - ö. 19.yy. | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | AKLÎ, Eyyûbî Aklî Mehmed Efendi | d. ? - ö. 1734-35 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | YEKTÂ, Yektâ Efendi | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | EDÂYÎ ÇELEBİ | d. ? - ö. 1574 | Madde Adı | Görüntüle |