Madde Detay
RIFAT BABA, Abdurrahman
(d. ?/1807 - ö. ?/1869)
âşık
(Âşık / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Şiirlerinde Rıfat mahlasını kullanan
âşığın asıl adı Abdurrahman’dır. Rıfat Baba, 1807 yılında Adıyaman’da
doğmuştur. Babası, Derviş Bey-zâde Mustafa Bey’dir. İbrahim Olcaytu’nun Folklor
Defterleri adlı yapıtında verdiği bilgiye göre Rıfat Baba, zamanında
bulunan mahalle mektebinde okumaya çalışmış, doğru dürüst tahsil görememiş, bir
zamanlar seyahatla günler geçirmiş ve Bektaşi tarikatında çalışarak kendi
kendini yetiştirmiştir. Rıfat Baba, 1869 yılında vafat etmiştir (Olcaytu 2000:
93).
Niyazi Ünver Türk
Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi’nde Rıfat Baba’nın çok sayıda şiiri
olduğunu ifade etmiştir (2007: 356). Yurt Ansiklopedisi’nde ise
Rıfat Baba ve Asım Hoca gibi ozanların değişik anlayışlarla yazdıkları
gazelleriyle ilgi çektikleri belirtilmiştir (1981: 237). Dîvân oluşturacak
kadar şiirlerinin olduğunu kendisi söylemiştir. Sicill-i Osmânî’de Dîvân'ı
olduğu belirtilmiştir fakat henüz ele geçmemiştir. İbrahim Olcaytu ise, Kamus-u
İlam sahibi olan Rıfat Baba’nın bir hayli müfredleri, kıtaları, gazel,
na’tları ile rubaileri ve muhammesleri olduğunu dile getirmiştir. Yazılarında
kuru sofularla hoşça alaylar yaptığından, yerinde istiareler ve teşbihler
kullandığından bahsetmiştir. Ayrıca Rıfat Baba’nın müfredlerinde, sevgilisini
yükselttiğinden ve rakibini de batırdığından, zahid geçinenlere öyle bir şamar
aşkettirdiğinden söz etmiştir (2000: 93).
Kaynakça
Akbayar, Nuri vd. (hzl.) (1996). Sicill-i Osmanî. C. 5.
İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
Olcaytu, İbrahim (2000). Folklor Defterleri-I. Ankara:
Kalan Yay.
Ünver, Niyazi (2007). “Rıfat Baba”, Türk Dünyası Edebiyatçıları
Ansiklopedisi. C. 7. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay.
356.
Yurt Ansiklopedisi (1981). C. 1. İstanbul:
Anadolu Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. HASAN GÜLTEKİN - ARAŞ. GÖR. ZEYNEP SAFİYE BAKİYayın Tarihi: 27.02.2015Güncelleme Tarihi: 28.01.2021Eserlerinden Örnekler
Müfred
Gördüm rakip oturmuş ol gülizara karşı
Berd-ülacûze benzer ol bahara karşı
Sen meclise geldin de sana yer mi bulunmaz
Gül goncasısın, kuşe-i destarı yerindir
Güzellik hüsnü gibi halkı gerektir yarına
Yoksa çok suret yaparlar kilise dıvarına
Camı cem keyfiyetin rindân-ı kalenderler bilir
Haleti uşşakı tekmili ile dilberler bilir
Matrıbâ arasında karar et dolaşıp sümbüleden
Duru gönüldür deme eve üzre muhalif teline
Elin sırça sarayından bizim körhanemiz yekdir
Elin zerde pilavından, bizim tarhanamız yekdir
Etmez vefa cihanda hiç kimseye zamane
Meyletmemek gerektir bu çarkı biamane
Öyle bir âlem gerek ki gönlüme seyran için
Minneti dünya çekilmez böylesi bir can için
Gel otur karşımda cana doyunca görem seni
Gider oldum ilinizden ya görem ya görmeyem (Olcaytu 2000: 94-95)
Medhiye
Ey fahri’ rüsl nebi sınıfına hatimsin
Şefî-i ümmeti hayrül beşer, şah-ı dü âlemsin
Vücudun badi-i. icadı tıynı unsurül akdem
Sen ol ruhul mukaddes, mümkünata sırr-ı âdemsin
“Nefahtü fîhi min rûhî” feyzi hayatındır
Kılan mevtayı ihya hoş demi İsa ibn- Meryem’in
Hazır olsa acep mi dersi irfanın telamizi
Ledduni mektebinde hâce-i manayi müphemsin
Şeb-i esra güzarın kab-ı kavseyn ev edna
Kelim hakka hem dem nice bin esrara mahremsin
Seninle farkı cemi evliyanın hasılı daim
Gece gündüz teveccühgâh-ı aynı gavsül azamsın
İradende işi aktâb-ı irşad medarın hep
Zemin ve asuman ve bahrüber hükme müsellemsin
Cihan tâbe mahşer zıll-ı ali-i sayei dinin
Veli bir saye, bir zâtü sıfat ve ruhu mücessemsin
Keremkârâ kemine Rıfat kıl mazhar himmet
Acep bir hâlet hayret de kalmıştır, sen alimsin
Olcaytu, İbrahim (2000). Folklor Defterleri-I. Ankara: Kalan Yay. 97-98.
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 27.02.2015Güncelleme Tarihi: 28.01.2021Eserlerinden Örnekler
Müfred
Gördüm rakip oturmuş ol gülizara karşı
Berd-ülacûze benzer ol bahara karşı
Sen meclise geldin de sana yer mi bulunmaz
Gül goncasısın, kuşe-i destarı yerindir
Güzellik hüsnü gibi halkı gerektir yarına
Yoksa çok suret yaparlar kilise dıvarına
Camı cem keyfiyetin rindân-ı kalenderler bilir
Haleti uşşakı tekmili ile dilberler bilir
Matrıbâ arasında karar et dolaşıp sümbüleden
Duru gönüldür deme eve üzre muhalif teline
Elin sırça sarayından bizim körhanemiz yekdir
Elin zerde pilavından, bizim tarhanamız yekdir
Etmez vefa cihanda hiç kimseye zamane
Meyletmemek gerektir bu çarkı biamane
Öyle bir âlem gerek ki gönlüme seyran için
Minneti dünya çekilmez böylesi bir can için
Gel otur karşımda cana doyunca görem seni
Gider oldum ilinizden ya görem ya görmeyem (Olcaytu 2000: 94-95)
Medhiye
Ey fahri’ rüsl nebi sınıfına hatimsin
Şefî-i ümmeti hayrül beşer, şah-ı dü âlemsin
Vücudun badi-i. icadı tıynı unsurül akdem
Sen ol ruhul mukaddes, mümkünata sırr-ı âdemsin
“Nefahtü fîhi min rûhî” feyzi hayatındır
Kılan mevtayı ihya hoş demi İsa ibn- Meryem’in
Hazır olsa acep mi dersi irfanın telamizi
Ledduni mektebinde hâce-i manayi müphemsin
Şeb-i esra güzarın kab-ı kavseyn ev edna
Kelim hakka hem dem nice bin esrara mahremsin
Seninle farkı cemi evliyanın hasılı daim
Gece gündüz teveccühgâh-ı aynı gavsül azamsın
İradende işi aktâb-ı irşad medarın hep
Zemin ve asuman ve bahrüber hükme müsellemsin
Cihan tâbe mahşer zıll-ı ali-i sayei dinin
Veli bir saye, bir zâtü sıfat ve ruhu mücessemsin
Keremkârâ kemine Rıfat kıl mazhar himmet
Acep bir hâlet hayret de kalmıştır, sen alimsin
Olcaytu, İbrahim (2000). Folklor Defterleri-I. Ankara: Kalan Yay. 97-98.
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 28.01.2021Eserlerinden Örnekler
Müfred
Gördüm rakip oturmuş ol gülizara karşı
Berd-ülacûze benzer ol bahara karşı
Sen meclise geldin de sana yer mi bulunmaz
Gül goncasısın, kuşe-i destarı yerindir
Güzellik hüsnü gibi halkı gerektir yarına
Yoksa çok suret yaparlar kilise dıvarına
Camı cem keyfiyetin rindân-ı kalenderler bilir
Haleti uşşakı tekmili ile dilberler bilir
Matrıbâ arasında karar et dolaşıp sümbüleden
Duru gönüldür deme eve üzre muhalif teline
Elin sırça sarayından bizim körhanemiz yekdir
Elin zerde pilavından, bizim tarhanamız yekdir
Etmez vefa cihanda hiç kimseye zamane
Meyletmemek gerektir bu çarkı biamane
Öyle bir âlem gerek ki gönlüme seyran için
Minneti dünya çekilmez böylesi bir can için
Gel otur karşımda cana doyunca görem seni
Gider oldum ilinizden ya görem ya görmeyem (Olcaytu 2000: 94-95)
Medhiye
Ey fahri’ rüsl nebi sınıfına hatimsin
Şefî-i ümmeti hayrül beşer, şah-ı dü âlemsin
Vücudun badi-i. icadı tıynı unsurül akdem
Sen ol ruhul mukaddes, mümkünata sırr-ı âdemsin
“Nefahtü fîhi min rûhî” feyzi hayatındır
Kılan mevtayı ihya hoş demi İsa ibn- Meryem’in
Hazır olsa acep mi dersi irfanın telamizi
Ledduni mektebinde hâce-i manayi müphemsin
Şeb-i esra güzarın kab-ı kavseyn ev edna
Kelim hakka hem dem nice bin esrara mahremsin
Seninle farkı cemi evliyanın hasılı daim
Gece gündüz teveccühgâh-ı aynı gavsül azamsın
İradende işi aktâb-ı irşad medarın hep
Zemin ve asuman ve bahrüber hükme müsellemsin
Cihan tâbe mahşer zıll-ı ali-i sayei dinin
Veli bir saye, bir zâtü sıfat ve ruhu mücessemsin
Keremkârâ kemine Rıfat kıl mazhar himmet
Acep bir hâlet hayret de kalmıştır, sen alimsin
Olcaytu, İbrahim (2000). Folklor Defterleri-I. Ankara: Kalan Yay. 97-98.
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Müfred
Gördüm rakip oturmuş ol gülizara karşı
Berd-ülacûze benzer ol bahara karşı
Sen meclise geldin de sana yer mi bulunmaz
Gül goncasısın, kuşe-i destarı yerindir
Güzellik hüsnü gibi halkı gerektir yarına
Yoksa çok suret yaparlar kilise dıvarına
Camı cem keyfiyetin rindân-ı kalenderler bilir
Haleti uşşakı tekmili ile dilberler bilir
Matrıbâ arasında karar et dolaşıp sümbüleden
Duru gönüldür deme eve üzre muhalif teline
Elin sırça sarayından bizim körhanemiz yekdir
Elin zerde pilavından, bizim tarhanamız yekdir
Etmez vefa cihanda hiç kimseye zamane
Meyletmemek gerektir bu çarkı biamane
Öyle bir âlem gerek ki gönlüme seyran için
Minneti dünya çekilmez böylesi bir can için
Gel otur karşımda cana doyunca görem seni
Gider oldum ilinizden ya görem ya görmeyem (Olcaytu 2000: 94-95)
Medhiye
Ey fahri’ rüsl nebi sınıfına hatimsin
Şefî-i ümmeti hayrül beşer, şah-ı dü âlemsin
Vücudun badi-i. icadı tıynı unsurül akdem
Sen ol ruhul mukaddes, mümkünata sırr-ı âdemsin
“Nefahtü fîhi min rûhî” feyzi hayatındır
Kılan mevtayı ihya hoş demi İsa ibn- Meryem’in
Hazır olsa acep mi dersi irfanın telamizi
Ledduni mektebinde hâce-i manayi müphemsin
Şeb-i esra güzarın kab-ı kavseyn ev edna
Kelim hakka hem dem nice bin esrara mahremsin
Seninle farkı cemi evliyanın hasılı daim
Gece gündüz teveccühgâh-ı aynı gavsül azamsın
İradende işi aktâb-ı irşad medarın hep
Zemin ve asuman ve bahrüber hükme müsellemsin
Cihan tâbe mahşer zıll-ı ali-i sayei dinin
Veli bir saye, bir zâtü sıfat ve ruhu mücessemsin
Keremkârâ kemine Rıfat kıl mazhar himmet
Acep bir hâlet hayret de kalmıştır, sen alimsin
Olcaytu, İbrahim (2000). Folklor Defterleri-I. Ankara: Kalan Yay. 97-98.
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Abdurrahman Fehmi Bilgin | d. 1906 - ö. 1988 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Bülent Sönmez | d. 28 Ekim 1963 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | HASMÎ, İsmâil Efendi | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | MUHTÂR, Ahmed Muhtar Efendi, Molla Bey | d. 1807 - ö. 1882 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | VASFÎ, Mehmed Sâlih | d. 1807-08 - ö. 1862 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Sadık Rıfat Paşa | d. 28 Ekim 1807 - ö. 12 Şubat 1857 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | NİHÂD, Mîr, Şerîf Paşa-zâde | d. 1799 - ö. 1869 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | MAHZÛNÎ MUHARREM BABA | d. ? - ö. 1867/1869? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | CÂZİM, Çukadar-zâde Câzim Efendi | d. ? - ö. 1869-70 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | HİLMÎ | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | DERTLİ, İbrahim | d. 1772 - ö. 1845 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | YARELİ | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | NAGAMÎ | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
14 | MUSA AVCI | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
15 | SEFİL AHMED | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |