Madde Detay

Dağıstan'da Şeki'ye bağlı Kutkeşini köyünde 1262/1846 senesinde doğdu. Asıl adı Hâfız Mehmed Sebâtüddîn Efendi'dir. Şiirlerinde Sebâtî mahlasını kullandı. Ulemadan Abdülkerîm Efendi'nin oğludur. Osmanlı Devleti ve Rusya arasındaki mülteci anlaşmazlığı ve Kırım sorunu nedeniyle 1266/1850 senesinde ailece Kars'a göç ettiler. Sebâtî'nin burada annesi ve babası vefat edince Erzurum'a geldi. Erzurum'da Arapça ve Farsça okudu, Kuran-ı Kerim'i hıfz ederek hafız oldu. 1284/1867 senesinde Amasya'ya göç etti. Burada önce Şeyh Hamza Nigârî'den tekrar Emsile'ye başlayarak Tasavurât ve Tasdîkât'a kadar okudu. Şeyh Hamza Nigârî, oğlu Sirâcüddîn'in vefatı üzerine ders vermeyi kestiğinden, ulema ve hükemanın büyüklerinden alim ve fazıl Seyyid Mîr Hasenü'l-Hüseynî'nin derslerine devam ederek icazetname aldı. Meşhur Şirvânî-zâde Mehmed Rüşdî Paşa'nın babası olan ve Amasya'da medfun bulunan Nakşıbendiye-i Hâlidiyye'nin büyük şeyhlerinden Mevlânâ İsmâil Şirvânî'nin damadı olan Îsâ Rûhî Efendi'den tefsir, hadis ve usul dersleri aldı. Otuz yedi sene kadar Mevlânâ İsmâ'il Şirvânî'nin Türbesi'nde türbedarlık yaptı ve türbenin imamlığında bulundu. 1321/1904 senesinde Amasya'da vefat etti ve vasiyeti üzerine Türbe'nin hemen yakınına defnedildi. Sebâtî, tarikat olarak Nakşıbendiyye'nin Hâlidiye koluna bağlı olduğunu bizzat bir şiirinde belirtmiştir.

Bilinen tek eseri Dîvân'ıdır. 1309/1881 senesinde 72 sayfa hâlinde İstanbul'da basılmıştır. Bu eserin başında "İfâde-i Mahsûsa" başlıklı mensur bir bölüm vardır. Sonra Sivas vilayeti naibi Ahmed Atâ'ullâh Efendi'nin, Dîvân'ın basımıyla ilgili manzum takrizi yer alır. Dîvân'da 10'u Farsça 170 gazel, 8 kaside, 18 tarih manzumesi, 1 terci-i bend, 1 muhammes, 1 tahmis, 1 müstezad, 3 müfred bulunmaktadır. Dîvân'ın sonunda da bu Dîvân'ın basımı üzerine söylenmiş Şirvânî-zâde İsmâ'il Sirâceddîn ve Bahrî Efendi'nin mensur takrizleriyle Nazîf Efendi'nin manzum takrizi yer almaktadır.

Dîvân'ında bulunan tarih manzumelerinde hayatının büyük bir bölümünü geçirdiği Amasya ve çevresi hakkında verdiği bilgiler önem taşımaktadır. Farsça şiir söylemeye de yeteneği olduğunu Dîvân'ındaki Farsça şiirlerle ispatlamıştır. Sebâtî, çok samimi bir şair olmasına, duygularını içtenlikle ifade etmesine rağmen devrinin orta halli bir şairi olarak kabul edilebilir.

İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. IV. İstanbul: Dergah Yay.

Sebâtî (1309). Dîvân-ı Hâfız Mehmed Sebâtüddîn. İstanbul.

Gazel

Kanı mihriyle dildârın seher-hîz olduğum günler

Gedâ-yı aşk iken mânend-i Pervîz olduğum günler

İnân-ı ihtiyâr elden gidüp râh-ı mahabbetde

Mey-i gülgûn ile ber-zîn-i Şebdîz olduğum günler

Kanı ol bâğ u râğın seyri yâ ol gül-beden yârin

Yanında yel gibi yeldikçe gül-bîz olduğum günler

Bütün gün ol büt-i nâz işve-bâzın çeşm-i meftûnun

Görüp ayne'l-yakîn hoş şîve-engîz olduğum günler

Sorup şîrîn lebinden ol büt-i sîmîn-berin her dem

Mezâk-âlûd-ı şîr ü şekker-âmîz olduğum günler

Gelüp cûş u hurûşa hum gibi mey-hâne küncinde

Tereşşuh eyleyüp her dem arak-rîz olduğum günler

Ayağın bûs idüp pîr-i mugânın her nefes ey dil

Taleb-kâr-ı hum-ı ser-şâr-ı lebrîz olduğum günler

Gelür mi hâtıra bilmem Sebâtî bezm-i işretde

Surâhîden dem-â-dem mest-i hûn-rîz olduğum günler

(Sebâtî (1309). Dîvân-ı Hâfız Mehmed Sebâtüddîn. İstanbul. 24.)