ŞEMSÎ BABA, Yûsuf Şemseddîn, Eğribozlu

(d. 1211/1796 - ö. 1302/1885)
divan şairi ve tekke şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1211/1796 yılında Mora yarımadasında bulunan Eğriboz'a bağlı İstefe nahiyesinde doğdu. Yûsuf Şemseddîn veya Şemsî Baba adıyla tanındı. Babası müderris Hacı Feyzullah Efendi'dir. Yûsuf Şemseddîn, genç yaşında gönüllü olarak asker oldu. Tabur kâtipliğine kadar yükseldi. Daha sonra bu görevinden istifa ederek ayrıldı. İzmir'e yerleşti. Buradayken Rüsûmât memurluğuna tayin edildi, derece derece yükselerek Rüsûmât başkâtibi oldu. Daha sonra bu görevden da çekildi. Kâtiboğlu civarında Karadutlu Dergâhı adıyla bilinen Bektaşi tekkesine postnişin yani şeyh oldu. 1864 yılında harap vaziyette olan bu dergahı yeniden inşa etti ve 1882 tarihli vakıf senedine göre de kendisinden sonra Mehmed Rûhi Bey ibni Zeynelâbidîn'i, meşhur adıyla Rûhî Baba'yı dergaha mütevelli tayin etti. Bu tarihler bize Yûsuf Şemseddîn Baba'nın 1864'ten ölüm tarihi olan 1885'e kadar burada en az yirmi yıl postnişin olarak hizmet ettiğini göstermektedir. Yûsuf Şemseddîn Baba, müritleriyle görüşmek üzere Turgutlu'ya gitmiş, döneceği sırada Turgutlu tren istasyonunda 1302/1885 yılında 90 yaşlarındayken kalp sektesinden vefat etmiştir. Karadutlu dergâhına defnedilmiştir (Huyugüzel 2000: 593-594).

Doksan yıl kadar yaşayan Yûsuf Şemseddîn Baba, Şemsî Baba mahlasıyla birçok nefesler, ilahiler, na'tlar ve koşmalar yazmıştı. Daha çok tasavvufi şiirleriyle tanınmış olan Şemsî Baba'nın bir kitap teşkil edecek kadar şiirleri bulunduğu söylenmekle birlikte bunlar ele geçebilmiş değildir. Hem aruz hem de heceyle yazdığı tasavvufi şiirlerinde âl-i abâ ve on iki imam sevgisi gözlemlenmektedir. Eldeki şiir örneklerinden olgunlaşmış bir şiir diline sahip olduğu anlaşılan Yûsuf Şemseddîn Baba'nın diğer şiirleri elde değildir (Huyugüzel 2000: 593, 595).

Kaynakça

Huyugüzel, Ö. Faruk (2000). İzmir Fikir ve Sanat Adamları (1850-1950). Ankara: KB Yay.

Özmen, İsmail (1998). Alevi-Bektaşi Şiirleri Antolojisi. C. IV. Ankara: KB Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLAN
Yayın Tarihi: 24.06.2014
Güncelleme Tarihi: 30.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Bir Nefes'inden

Virdimizdir bizim Muhammed Ali

Zeynelabâ'dandır bunların hâli

Hasan Hüseyn'e demişiz belî

İman olmuş kardaş gümân olmasın

On iki imamın kulu kurbânı

Çâr-deh ma'sûmân Şâh-ı Merdân'ı

Cümle mü'minlerin dîn ü îmânı

İman olmuş kardaş gümân olmasın

Ey kardaş aldanma aklı karaya

Düşmeyesin gözle dâm-ı belâya

Mürşidine bağlan girme hevâya

İman olmuş kardaş gümân olmasın

(Özmen, İsmail (1998). Alevi-Bektaşi Şiirleri Antolojisi. C. IV. Ankara. 313.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1MÂHİRd. ? - ö. 1843Doğum YeriGörüntüle
2VÎRÂNÎd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3RAGÎB, Mehmed Ragîb Çelebid. ? - ö. 1684-85Doğum YeriGörüntüle
4KENZÎ, İbrahim Kasımd. 1796 - ö. 1839Doğum YılıGörüntüle
5SIDKÎ, Hasırî-zâde Şeyh Süleymân Sıdkî Efendid. 1796 - ö. 1837Doğum YılıGörüntüle
6HÜDAVERDİ BABA, Hüseyind. 1796 - ö. 1859?-1866?Doğum YılıGörüntüle
7BENDÎd. 1839 - ö. 1885Ölüm YılıGörüntüle
8FEDÂÎ, Abdürrahîmd. ? - ö. 1885Ölüm YılıGörüntüle
9NÂ'İLd. 1824 - ö. 1885Ölüm YılıGörüntüle
10Şâh Velî Ayıntâbî, Askerîd. 1532 - ö. 1604MeslekGörüntüle
11ŞEYH MAHMÛD BİN İBRÂHÎM EDHEM, Şeyh Mahmûd bin Edhemd. ? - ö. 1491-92MeslekGörüntüle
12FAHRÎ, Hüseyin Fahreddîn Deded. 1854 - ö. 1911MeslekGörüntüle
13ŞERÎF TAL'AT EFENDİd. 1820 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14İLMÎ, Çelebi-zâde Ali Efendid. ? - ö. 1809\\\'dan sonraAlan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15TÂHİR EFENDİ, Kadı-zâded. 1751 - ö. 1838Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16MÂİLÎ, Tanburî Mâili Çelebid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17SÂ'ÎDÂ, Hâfız Sa'îd Efendid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18EVLİYÂ-ZÂDE, Mustafa Efendid. ? - ö. 1647Madde AdıGörüntüle