Madde Detay
SITKÎ, Memiş
(d. ?/1820 - ö. ?/1912)
âşık
(Âşık / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı Memiş olan âşık, şiirlerinde Sıtkî mahlasını kullanmıştır. Daha önce “Aziziye” adıyla Sivas’a bağlı olan Pınarbaşı ve hâlâ Bünyan ilçesine bağlı olan Gergeme köyünde 1820 yılında doğmuştur. Sıtkî, iyi bir tahsil görmemiş ancak dinî bilgisi dolayısıyla uzun müddet imamlık görevinde bulunmuştur (Satoğlu 1970: 70). Bu nedenle de “Memiş Hoca” lakabı ile tanınmıştır (TDEA 1998: 1). 1912 yılında 72 yaşında iken, doğduğu köy olan Gergeme’de vefat etmiştir (Deniz 1981: 19).
Rasim Deniz, Erciyes Dergisi’ndeki “Sıtkî” başlıklı yazısında Sıtkî mahlasıyla şiirler söyleyen Yozgat Akdağmadeni'nin Bozhöyük köyünden Sıtkî Baba ile Bünyan’ın Gergeme köyünden olan âşık Sıtkî'yı karıştırmamak gerektiğine dikkat çekmiş ve Bözhöyüklü Sıtkî’nin Sünni olmadığını Gergemeli Sıtkî’nin ise Sünni olduğunu belirtmiştir (Deniz 1981: 19). Sıtkî, şiirlerini umumiyetle irticalen söylemiş ve hicivleriyle tanınmıştır (Satoğlu 1970: 70). Sıtkî'nın gerek divan gerekse halk şiiri geleneğine uygun şiirleri vardır. Hece ile yazdığı şiirlerin çoğu, imamlık yaptığı köylerde karşılaştığı olaylar karşısında irticalen söylediği hicviyelerdir. Bu hicivler halk hafızasında daha çok yer ederek günümüze ulaşmıştır. Sıtkî'nin gerek divan gerek halk tarzında yazdığı ve söylediği bütün şiirlerinde dili oldukça sadedir (Kalkan 1996: 40).
Kaynakça
Deniz, Rasim (1981). “Sıtkî”, Erciyes. Yıl: 4. 46: 19-20.
Kalkan, Emir (1996). Kayseri Şairleri. Kayseri: Kayseri Büyükşehir Belediyesi.
Satoğlu, Abdullah (1970). Kayseri Şairleri. Ankara: As Yay.
"Sıtkî" (1998). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C. 8. İstanbul: Dergâh Yay. 1.
"Sıtkî" (2007). Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 7. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay. 604.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: ARAŞ. GÖR. ZEYNEP SAFİYE BAKİYayın Tarihi: 16.12.2014Güncelleme Tarihi: 12.12.2020Eserlerinden Örnekler
Münacaat
Dehr içinde dertlisin dermane yalvar Sıtkıyâ
Evvel âhir bir olan Pünhâne yalvar Sıtkıyâ
Değme tabip çere kılmaz biçâre mecrûhuna
Dert verip dermâneden Gufrâne yalvar Sıtkıyâ
Çek elini mâsivadan gözet ol bâb-ı riza
Alıp ele zülfikârı kâfire kıldı ceza
Şâh-ı merdan ismin almış ol Aliyyül-Murtaza
Haydar-ı kerrar olan Arslana yalvar Sıtkıyâ
Hâke saldı nice serverler serir-i efseri
Neyledi çarhı devreden o şeh-i İskenderi
Bâhusus ki Hatemennebiyyin olan Peygamberi
Ol şefi’ül-müznibin kâne yalvar Sıtkıyâ
Kalkan, Emir (1996). Kayseri Şairleri. Kayseri: Kayseri Büyükşehir Belediyesi. 40.
Hiciv
Geriden baktım da koşanda davar
Oturmuş altına sütün sağar
Ümmühanoğlunda bir kancık zağar
Oşt demeden kaptı beni neyleyim
Dilerim Mevladan sütün dökülsün
Alnın yere gelsin, diş'in sökülsün
Ümmühanoğlunda bir piç katırsın
Çüş demedem depti beni neyleyim
Bâlâ-yı ulâda olduk yalancı
Bilmedim, zannettin beni dilenci
Ben çok ihtiyarım sen isten genci
Şu kocalık belim büktü neyleyim
Memiş'im de kahvaltıya bakıyor
Menzil ırak hemen hemen kalkıyor
Gelin der ki benim dibim çıkıyor
Üzerine pislik döktü neyleyim
Deniz, Rasim (1981). “Sıtkî”, Erciyes. Yıl: 4. 46: 19-20.
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 16.12.2014Güncelleme Tarihi: 12.12.2020Eserlerinden Örnekler
Münacaat
Dehr içinde dertlisin dermane yalvar Sıtkıyâ
Evvel âhir bir olan Pünhâne yalvar Sıtkıyâ
Değme tabip çere kılmaz biçâre mecrûhuna
Dert verip dermâneden Gufrâne yalvar Sıtkıyâ
Çek elini mâsivadan gözet ol bâb-ı riza
Alıp ele zülfikârı kâfire kıldı ceza
Şâh-ı merdan ismin almış ol Aliyyül-Murtaza
Haydar-ı kerrar olan Arslana yalvar Sıtkıyâ
Hâke saldı nice serverler serir-i efseri
Neyledi çarhı devreden o şeh-i İskenderi
Bâhusus ki Hatemennebiyyin olan Peygamberi
Ol şefi’ül-müznibin kâne yalvar Sıtkıyâ
Kalkan, Emir (1996). Kayseri Şairleri. Kayseri: Kayseri Büyükşehir Belediyesi. 40.
Hiciv
Geriden baktım da koşanda davar
Oturmuş altına sütün sağar
Ümmühanoğlunda bir kancık zağar
Oşt demeden kaptı beni neyleyim
Dilerim Mevladan sütün dökülsün
Alnın yere gelsin, diş'in sökülsün
Ümmühanoğlunda bir piç katırsın
Çüş demedem depti beni neyleyim
Bâlâ-yı ulâda olduk yalancı
Bilmedim, zannettin beni dilenci
Ben çok ihtiyarım sen isten genci
Şu kocalık belim büktü neyleyim
Memiş'im de kahvaltıya bakıyor
Menzil ırak hemen hemen kalkıyor
Gelin der ki benim dibim çıkıyor
Üzerine pislik döktü neyleyim
Deniz, Rasim (1981). “Sıtkî”, Erciyes. Yıl: 4. 46: 19-20.
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 12.12.2020Eserlerinden Örnekler
Münacaat
Dehr içinde dertlisin dermane yalvar Sıtkıyâ
Evvel âhir bir olan Pünhâne yalvar Sıtkıyâ
Değme tabip çere kılmaz biçâre mecrûhuna
Dert verip dermâneden Gufrâne yalvar Sıtkıyâ
Çek elini mâsivadan gözet ol bâb-ı riza
Alıp ele zülfikârı kâfire kıldı ceza
Şâh-ı merdan ismin almış ol Aliyyül-Murtaza
Haydar-ı kerrar olan Arslana yalvar Sıtkıyâ
Hâke saldı nice serverler serir-i efseri
Neyledi çarhı devreden o şeh-i İskenderi
Bâhusus ki Hatemennebiyyin olan Peygamberi
Ol şefi’ül-müznibin kâne yalvar Sıtkıyâ
Kalkan, Emir (1996). Kayseri Şairleri. Kayseri: Kayseri Büyükşehir Belediyesi. 40.
Hiciv
Geriden baktım da koşanda davar
Oturmuş altına sütün sağar
Ümmühanoğlunda bir kancık zağar
Oşt demeden kaptı beni neyleyim
Dilerim Mevladan sütün dökülsün
Alnın yere gelsin, diş'in sökülsün
Ümmühanoğlunda bir piç katırsın
Çüş demedem depti beni neyleyim
Bâlâ-yı ulâda olduk yalancı
Bilmedim, zannettin beni dilenci
Ben çok ihtiyarım sen isten genci
Şu kocalık belim büktü neyleyim
Memiş'im de kahvaltıya bakıyor
Menzil ırak hemen hemen kalkıyor
Gelin der ki benim dibim çıkıyor
Üzerine pislik döktü neyleyim
Deniz, Rasim (1981). “Sıtkî”, Erciyes. Yıl: 4. 46: 19-20.
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Münacaat
Dehr içinde dertlisin dermane yalvar Sıtkıyâ
Evvel âhir bir olan Pünhâne yalvar Sıtkıyâ
Değme tabip çere kılmaz biçâre mecrûhuna
Dert verip dermâneden Gufrâne yalvar Sıtkıyâ
Çek elini mâsivadan gözet ol bâb-ı riza
Alıp ele zülfikârı kâfire kıldı ceza
Şâh-ı merdan ismin almış ol Aliyyül-Murtaza
Haydar-ı kerrar olan Arslana yalvar Sıtkıyâ
Hâke saldı nice serverler serir-i efseri
Neyledi çarhı devreden o şeh-i İskenderi
Bâhusus ki Hatemennebiyyin olan Peygamberi
Ol şefi’ül-müznibin kâne yalvar Sıtkıyâ
Kalkan, Emir (1996). Kayseri Şairleri. Kayseri: Kayseri Büyükşehir Belediyesi. 40.
Hiciv
Geriden baktım da koşanda davar
Oturmuş altına sütün sağar
Ümmühanoğlunda bir kancık zağar
Oşt demeden kaptı beni neyleyim
Dilerim Mevladan sütün dökülsün
Alnın yere gelsin, diş'in sökülsün
Ümmühanoğlunda bir piç katırsın
Çüş demedem depti beni neyleyim
Bâlâ-yı ulâda olduk yalancı
Bilmedim, zannettin beni dilenci
Ben çok ihtiyarım sen isten genci
Şu kocalık belim büktü neyleyim
Memiş'im de kahvaltıya bakıyor
Menzil ırak hemen hemen kalkıyor
Gelin der ki benim dibim çıkıyor
Üzerine pislik döktü neyleyim
Deniz, Rasim (1981). “Sıtkî”, Erciyes. Yıl: 4. 46: 19-20.
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | DÂVÛD-I KAYSERİ, Şerafeddin Davûd b. Mahmud b. Mehmed | d. ? - ö. 1349 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | OMAR, Ömer | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | IŞIK/SEFİL ÂŞIK, Mehmet Ali Işık | d. 1910 - ö. 03.02.1990 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | SÜLÜK/HÜSEYİN/SÜLÜK HÜSEYİN, Bozbıyık Hüseyin | d. 1815-1820? - ö. 1900? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | İRŞÂDÎ, Ahmed | d. 1819-1820 - ö. 1880-1881 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | ÂSAF, Diyarbakırlı | d. 1820 - ö. 1859 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Ahmet Mithat Efendi | d. 1844 - ö. 28 Aralık 1912 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | MÜNİR BABA | d. ? - ö. 1912 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | KÂMÎ, Hüseyin Kâmî Bey | d. ? - ö. 1912-14 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | HÂFIZ, Abdülhamîd Efendi | d. ? - ö. 1793/94 | Meslek | Görüntüle |
11 | EFGANİ, Hüseyin (Topal Hoca) | d. 1881 - ö. 1969 | Meslek | Görüntüle |
12 | NADİR HOCA, Hüseyin Nadir Öztürk | d. 1944 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | HİMMETÎ, Arif | d. 1811 - ö. 1891 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | HÜSEYİN AĞA | d. 1864? - ö. 1884? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | KARARÎ | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | RÜSTEM HELİLOV | d. 1901 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | CÜNÛNÎ | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | BİRFÂNİ/METİN/METİNÎ/HİTABÎ, Metin Özer | d. 01.04.1950 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |