Madde Detay
Vecihi
Vecihi Mehmet
(d. 1869 / ö. 1904)
Yazar, romancı, hikâyeci, şair
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Tam adı Vecihi Mehmet'tir. Dedesi valilik görevlerinde bulunmuş Vezir Vecihi Paşa'dır. Şura-yı Devlet üyelerinden Aziz Bey'in oğlu olarak 1869 yılında İstanbul'da doğdu. 1891'de Mühendis Okulundan istihkâm subayı olarak mezun oldu. Nafia Fen Heyeti'nde görev yaptı, Mabeyin şifre kâtibi Asım Bey'in kızıyla evlendi. İçkiye düşkünlüğüyle tanınan Vecihi Bey, kolağası rütbesindeyken 35 yaşında geçirdiği bir kalp krizi sonucunda öldü.
1894'ten itibaren İkdam gazetesinde tefrika ettiği romanlarıyla geniş ilgi gören bir yazardır. Özellikle Mehcure (1895) adlı romanıyla tanınmıştır. Ayrıca konuları birbirine oldukça yakın 10'un üzerinde uzun hikâyesi vardır. Romanlarında dönemin hâkim roman anlayışına bağlı olarak gözyaşı ve hüzün hâkimdir. İbnülemin Mahmut Kemal Vecihi'nin romanlarında Namık Kemal tarzında parlak benzetişlerle, süslü ve uzun cümlelerin yer aldığını belirtir. (1970:1921),
Yazarını üne kavuşturan Mehcure (1895), evliliklerdeki sadakatsizliği konu alan bir romandır ve "alma mazlumun ahını çıkara aheste aheste" atalarsözü üzerine kurulmuştur. Kocasını çok seven ve ona tam anlamıyla sadık bir kadın olan "Mehcure", kadınları pençesine düşürene kadar son derece kibar olup sonra gözünü başka bir kadına diken çapkın "Mükerrem" ve evli olduğu hâlde erkekleri baştan çıkarmak amacıyla mesire yerlerine giden "Rana" romanın en önemli kişileridir. Mehcure, 19. yüzyıl sonlarındaki İstanbul ve Osmanlı hayatının izlerinin sürülebileceği bir eser olarak dikkat çeker. Yazar, yazıldığı dönemde Mehcure'nin gördüğü ilgi üzerine bu romanın devamı mahiyetinde Hikmet (1898) adlı romanını kaleme almıştır.
Mechure müellifi olarak tanınan Mehmet Vecihi Bey'in bu roman dışında pekçok roman ve hikâyesi vardır. Çoban Kızı (1898), dağların, ormanların içinde kaval sedaları, kuzu nağmeleri ile söyleşen bir genç kızın çektiği acıları terennüm eder. Müjgân (1898), yetmiş dört yıllık ömründe çekmediği çile kalmayan bir hanımın öyküsüdür. Mesude (1898), Müjgân’ın devamı mahiyetindedir. Vecihi’nin ifadesiyle “millî bir hikâye” olan Sâil (1898), aslında bütün mutluluklara layık, zamanın olumsuz şartları ile bedbaht olmuş bir gencin serüvenini hikâyeleştirir. Yazar, bu ve benzeri romanlarıyla yaşadığı dönemde popüler edebiyatın en fazla gözyaşı döktürenlerinden biri olmuştur (Önal, 1985). Şiirler de kaleme alan, bazı şiirleri bestelenen Mehmet Vecihi Bey; kısacık ömründe yirmiden fazla roman ve hikâyenin yanı sıra, Musavver Tarih-i Harp adlı bir tarih kitabına ve basılmamış 55 sayfalık Endülüs isimli manzum bir tiyatroya da imza atmıştır.
Kaynakça
İnal, İbnülemin Mahmut Kemal (1970). Son Asır Türk Şairleri. C. X. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
Önal, Mehmet (1985). Vecihi Bey'in Hikâyelerindeki Fiktif Yapı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Yalçın, Murat (2010). Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. C.2. s. 1097. İstanbul: Yapı Kredi Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. NECATİ TONGAYayın Tarihi: 17.05.2018Güncelleme Tarihi: 13.11.2020
Yayın Tarihi: 17.05.2018Güncelleme Tarihi: 13.11.2020
Güncelleme Tarihi: 13.11.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Mihr-i Dil | İkdam Matbaası / İstanbul | 1894 | Roman |
Mehcure | İkdam Matbaası / İstanbul | 1895 | Roman |
Halime | İkdam Matbaası / İstanbul | 1897 | Hikâye |
Musavver Tarih-i Harp | İkdam Matbaası / İstanbul | 1897 | Diğer |
Çoban Kızı | İkdam Matbaası / İstanbul | 1898 | Roman |
Hikmet Yahut Mehcure'nin Kısm-ı Sanisi | İkdam Matbaası / İstanbul | 1898 | Roman |
Nerime | Rauf Bey Kütüphanesi / İstanbul | 1898 | Roman |
Hürrem Bey | Mahmut Bey Matbaası / İstanbul | 1898 | Roman |
Sâil | Mahmutbey Matbaası / İstanbul | 1898 | Roman |
Malik | Mahmutbey Matbaası / İstanbul | 1898 | Roman |
Mesude | İkdam Matbaası / İstanbul | 1898 | Roman |
Çoban Kızı | İkdam Matbaası / İstanbul | 1898 | Roman |
Nedamet | İkdam Matbaası / İstanbul | 1898 | Roman |
Müjgan | İkdam Matbaası / İstanbul | 1898 | Roman |
Hasbihal | Asaduryan Şirket-i Mürettibiye Matbaası / İstanbul | 1898 | Hikâye |
Vuslat | Asır Matbaası / İstanbul | 1898 | Hikâye |
Harabe | İkdam Matbaası / İstanbul | 1898 | Roman |
Sevda-yı Masumane | Tahir Bey Matbaası / İstanbul | 1898 | Hikâye |
Hikâye-i Müntehabe Mecmuası | İkdam Matbaası / İstanbul | 1898 | Hikâye |
Netice yahut Bir Yetimin Sergüzeşti | Asır Matbaası / İstanbul | 1899 | Roman |
Sakıp | Asır Matbaası / İstanbul | 1899 | Roman |
Feryat | İkdam Matbaası / İstanbul | 1899 | Roman |
Hasta | İkdam Matbaası / İstanbul | 1899 | Roman |
Âkif | İkdam Matbaası / İstanbul | 1899 | Roman |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | MEHMED ATÂULLAH BEY, İstanbullu | d. 1809 - ö. 1851 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Esra İsen Kireçci | d. 1976 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Arif Nihat Asya | d. 1904 - ö. 5 Ocak 1975 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | MAHZÛNÎ/SEYYİD/SEYYİD GAZİ/ZÜNÛBÎ, Seyyid Gökçe | d. 1869 - ö. 1940 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | MEYDANİ/MEYDANİ MEHMET/MEYDANİ BABA | d. 1865/1869? - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Abdullah Zühtü | d. 1869 - ö. 29 Mayıs 1925 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | İSMET EFENDİ, Fındıklılı | d. 1845 - ö. 1904 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | VEHBÎ, İbrahim | d. ? - ö. 1904 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | İKRÂRÎ, Mehmed | d. 1844 - ö. 1904 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Cemal Süreya Seber | d. 1931 - ö. 09 Ocak 1990 | Meslek | Görüntüle |
11 | Muhlis Salihoğlu | d. 27 Şubat 1948 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Mustafa Ünal | d. 25 Nisan 1960 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | Şakir (Ayaşlı) | d. 1871 - ö. 18 Haziran 1917 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Beşir Fuat | d. 1852 - ö. 5 Şubat 1887 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Refi Cevat Ulunay | d. 1890 - ö. 4 Kasım 1968 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | MEHMET TECER | d. 1901 - ö. 07.12.1967 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Mehmet Müzekkâ Halidov | d. 1885 - ö. 1974 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | MEHMET ARTIRAN | d. 1927 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |