Zakir Hadi

(d. 1863 / ö. 1933)
yazar, eğitimci
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Türkiye Dışı)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Zakir Hadi, 1863 yılında Ufa bölgesi Belebey ilçesi (Başkurdistan’ın Şaran rayonu) Yaremkey köyünde doğdu. Orta halli bir ailede dünyaya gelen Zakir Hadi’nin babası çiftçilik ve arıcılıkla geçimini sağlıyordu. Aynı zamanda çocuklara ders veriyordu. Zahir Hadi, ilk eğitimini babasından aldı. Z. Hadi, ilerleyen yıllarda gönderildiği Tımıtık Medresesi’nde on yıl okudu. Medreseden mezun olunca çalışmak için Nijni Novgorod şehrine gitti. Kasım şehrinde yeni usulde medrese açıldığı haberi üzerine bu şehirde bir müddet eğitim aldı. Tatar Bay köyünde yeni usulde eğitim vermek üzere eğitilen muallimler için açılan kursu başarıyla tamamlayıp Multa köyünde muallim olarak çalışmaya başladı.

Zakir Hadi eserlerinde köy hayatı, kadınların yaşadığı zorluklar, gençlerin yetiştirilmesi, öğrenci, muallim, mollaların hayatlarıyla ilgili konuları işlemiştir. Yenileşme hareketini destekleyen Zakir Hadi eserlerinde cahilliğin zararlarını anlattı, eski kafalı mollaları eleştirdi, genç kızların-kadınların haklarını savundu.

1903 yılında Behétlé Kız adlı ilk hikâyesini yazdı. Behétséz Kız, Ofitsiant, Hayır Doga, Megsum adlı eserlerini yazdı.1905 yılında Odesa’da bulunan Z. Hadi, 1906 yılında Multa köyüne geri döndü. 1908 yılında eserlerini yayınlatmak için bir müddet Kazan’da yaşadı. Yaña Eshabı Kehef, Cihanşa Hezret adlı eserlerini burada yayınladı. 1914-1918 yılları arasında Harkov şehrinde, 1919-1920 yıllarında Bursık köyünde öğretmen olarak çalıştı. 1921 yılında gittiği Kasım şehri yakınlarındaki Bimsala köyünde 1933 yılındaki vefatına kadar eğitim verdi.

Kaynakça

Damolla (1908). Yaña Kitaplar: Cihanşa Hazret. El-Islah. nr. 47, 30 Sentyabr 1908, s. 6.

Ehmetov, R. (1985). “Zakir Hadi”. Tatar Edebiyatı Tarihı. C 2. Kazan: Tatarstan Kitap Neşriyatı, s.362-376.

Kerimullin, Ebrar (1964). Tatar Matur Edebiyatı Bibliyografiyasé (1917-1960). Kazan: Üniversite Matbaası, s.146.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞEN USLU
Yayın Tarihi: 28.03.2019
Güncelleme Tarihi: 13.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Behétlé KızKerimov Matbaası / Orenburg1904Roman
Hayır DuaMuhammed Fatih bin Gılman Kerimof Matbaası / Orenburg1905Hikâye
Behétséz KızKerimov Matbaası / Orenburg?Roman
MasumMuhammed Fatih bin Gılman Kerimof Matbaası / Orenburg1906Roman
Cihanşa HezretŞeref Matbaası / Kazan1908Roman
Yaña Eshab-ı KehfŞeref Matbaası / Kazan1908Hikâye
Cihanşa Hezret- MegsumTatarstan Matbugat Neşriyat Kombinatı Basması / Kazan1925Diğer
Cihanşa Hezret? / Kazan1928Roman
Saylanma EserlerTatknigaizdat / Kazan1957Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Alimcan İbrahimovd. 12 Mart 1887 - ö. 21 Ocak 1938Doğum YeriGörüntüle
2HAYDARÎ, Hıdır Hulusid. 1863-1867? - ö. 1910/1917?Doğum YılıGörüntüle
3İBRAHİMd. 1863 - ö. 1908Doğum YılıGörüntüle
4Menemenlizade Tahird. 1863 - ö. 12 Mart 1903Doğum YılıGörüntüle
5Abdürehim Esedoğlu Hakverdiyevd. 4 Mayıs 1870 - ö. 12 Aralık 1933Ölüm YılıGörüntüle
6Şinasi Gündoğdud. 1906 - ö. 1933Ölüm YılıGörüntüle
7İsak Fererad. 1877/1883 - ö. 7 Mart 1933Ölüm YılıGörüntüle
8Cahit Tanyold. 1914 - ö. 11 Ağustos 2020MeslekGörüntüle
9BEDİİ DEMİRSERENd. 1 Ekim 1925 - ö. ?MeslekGörüntüle
10Muammer Bilged. 1949 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Musa Taşmuhammetoğlu Aybekd. 10 Ocak 1905 - ö. 1 Temmuz 1968Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Bayram Bilge Tokeld. 1957 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13Elçin Efendioğlud. 13 Mayis 1943 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Ziya Zakir Acard. 6 Kasım 1954 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15HÂDÎ, Nâzük-zâde Abdülhâdî Çelebid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
16Hakan Hadi Kadıoğlud. 16 Eylül 1960 - ö. ?Madde AdıGörüntüle