Ziya (Adanalı)

(d. 1859 / ö. 26 Ağustos 1932)
Şair, memur
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Adana’da doğmuştur. Henüz 19-20 yaşlarında iken Ziya Paşa’nın Adana valiliği zamanında onun hakkında bir hicviye yazmış, paşa yeteneğini farkederek genç Ziya'yı İstanbul’a Askerî Tıbbiyeye kaydettirmiştir. Bu okulu yarım bırakan Ziya, bir süre Evkaf Nezareti’nde memur olarak çalışmıştır. Sarhoş bir halde iken yanından geçen seraskere yönelik ifadeleri dolayısıyla tevkif edilmiş, arkadaşlarının deli olduğuna ilişkin ifadeleriyle akıl hastanesine gönderilmiştir. Buradan çıktıktan sonra 1892'de Fizan’a sürülmüş, oradan Mısır’a kaçmıştır. Daha sonra affedilerek İstanbul’a dönen şair, dönemin Sadrazamı Ahmet Cevat Paşa’ya takdim ettiği bir “arz-ı hâl” üzerine Afyonkarahisar Evkaf Müdürlüğü’ne getirilmiş, 1895-1910 yılları arasında bu görevi yürütmüştür. Bursa Evkaf Müdürlüğü başkâtipliğine tayin edilince emekliye ayrılmış, 26 Ağustos 1932 yılında ölünceye kadar Afyon’da yaşamıştır. (İnal 1988: 2066-2068)

Şiire 19-20 yaşlarında Ziya Paşa’ya yazdığı hicivle başlamıştır. İstanbul’a geldiğinde Muallim Naci ile tanışıp onun etkisinde şiirler kaleme almıştır. Şiirlerini Mektep, Maarif, Saadet, Tercüman-ı Hakikat, Eşref, Resimli Gazete, Peyam-ı Sabah yayın organlarında yayımlamıştır. Ayrıca ölümünden sonra bazı şiirleri de Taşpınar dergisinde yayımlanmıştır. Şiirlerini “Evrak-ı Hazanım” ismiyle kitaplaştırmayı istemişse de bunu gerçekleştirememiştir. Şiirleri, Adanalı Ziya Hayatı-Sanatı-Bütün Şiirleri adıyla bir kitapta toplanmıştır. (Kolcu 2018: 27-137) Heceyle kaleme alınmış şiirleri bulunmakla beraber genellikle aruz veznini ve klasik şiirin nazım biçimlerini tercih etmiştir. Ziya’nın şiirlerinde vatan, hürriyet, aşk temaları ağırlıklı olup, hemen hemen bütün şiirlerinde hiciv ve mizah dikkat çekici bir özellik olarak kendisini hissettirmiştir. Özellikle İstibdat’a ilişkin şiirlerinde hicvin tonu sertleşir. (Sarı 2017: 1192-1207)

Kaynakça

İnal, İbnülemin Mahmut Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri 4. Cilt. İstanbul: Dergâh Yay.

Kolcu, Ali İhsan (2018). Adanalı Ziya Hayatı-Sanatı-Bütün Şiirleri. Erzurum: Salkımsöğüt Yay.

Nasrattınoğlu, İrfan Ünver (1971). Afyonkarahisarlı Şairler, Yazarlar, Hattatlar. Ankara: İpek Matbaası

Sarı, Mehmet (2017). "XIX. Yüzyıl "Tarz-ı Kadim" Şairi Adanalı Ziya ve Hicivleri". Innovation and Global Issues in Social Sciences Congress Book, Editor: Prof. Dr. Nurettin Bilici, Ragıp Pehlivanlı, Karlygash Ashırkhanova. Antalya.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. TANER TUNÇ
Yayın Tarihi: 23.10.2018
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Adanalı Ziya Hayatı-Sanatı-Bütün ŞiirleriSalkımsöğüt / Erzurum2018Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1FINDIKLI, Mustafa Fındıklıd. 10.05.1964 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2FATMA/FATMA MAHREMİ/SEÇİMAY, Fatma Taşkayad. 1957 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3DURDU KADIN, Durdu Kozalakd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4LÜTFÎ, Hacı Velid. 1859 - ö. 1929Doğum YılıGörüntüle
5Samipaşazade Sezaid. 1859 - ö. 26 Nisan 1936Doğum YılıGörüntüle
6AHMED NAZİF EFENDİd. 1859 - ö. 1911Doğum YılıGörüntüle
7NÖVRES İMAN, Növres İman Meşedi Salahoğlud. 1903 - ö. 1932?Ölüm YılıGörüntüle
8Şekip (Tokadîzade)d. 1871 - ö. 6 Ekim 1932Ölüm YılıGörüntüle
9BÜLBÜL HOCA/ŞERİFE, Şerife Hanımd. 1869-1870 - ö. 1932Ölüm YılıGörüntüle
10Rıfkı Melûl Meriçd. 1901 - ö. 22 Ocak 1964MeslekGörüntüle
11Hüseyin Suat Yalçınd. 1284 (1867) - ö. 21 Mart 1942MeslekGörüntüle
12Hüseyin Çelikcand. 1936 - ö. 1999MeslekGörüntüle
13Mehmet Behçet Yazard. 1890 - ö. 2 Temmuz 1980Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Nurettin Artamd. 1900 - ö. 26 Ekim 1958Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Celal Nuri İlerid. 15 Ağustos 1882 - ö. 2 Kasım 1938Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16ZİYÂ, Gürcü Yûsuf Ziyâeddin Paşad. ? - ö. 1818-19Madde AdıGörüntüle
17Ziya Mısırlıd. 5 Şubat 1926 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18Sabahattin Alid. 25 Şubat 1907 - ö. 1 Nisan 1948Madde AdıGörüntüle