Ziya (Adanalı)

(d. 1859 / ö. 26 Ağustos 1932)
Şair, memur
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Adana’da doğmuştur. Henüz 19-20 yaşlarında iken Ziya Paşa’nın Adana valiliği zamanında onun hakkında bir hicviye yazmış, paşa yeteneğini farkederek genç Ziya'yı İstanbul’a Askerî Tıbbiyeye kaydettirmiştir. Bu okulu yarım bırakan Ziya, bir süre Evkaf Nezareti’nde memur olarak çalışmıştır. Sarhoş bir halde iken yanından geçen seraskere yönelik ifadeleri dolayısıyla tevkif edilmiş, arkadaşlarının deli olduğuna ilişkin ifadeleriyle akıl hastanesine gönderilmiştir. Buradan çıktıktan sonra 1892'de Fizan’a sürülmüş, oradan Mısır’a kaçmıştır. Daha sonra affedilerek İstanbul’a dönen şair, dönemin Sadrazamı Ahmet Cevat Paşa’ya takdim ettiği bir “arz-ı hâl” üzerine Afyonkarahisar Evkaf Müdürlüğü’ne getirilmiş, 1895-1910 yılları arasında bu görevi yürütmüştür. Bursa Evkaf Müdürlüğü başkâtipliğine tayin edilince emekliye ayrılmış, 26 Ağustos 1932 yılında ölünceye kadar Afyon’da yaşamıştır. (İnal 1988: 2066-2068)

Şiire 19-20 yaşlarında Ziya Paşa’ya yazdığı hicivle başlamıştır. İstanbul’a geldiğinde Muallim Naci ile tanışıp onun etkisinde şiirler kaleme almıştır. Şiirlerini Mektep, Maarif, Saadet, Tercüman-ı Hakikat, Eşref, Resimli Gazete, Peyam-ı Sabah yayın organlarında yayımlamıştır. Ayrıca ölümünden sonra bazı şiirleri de Taşpınar dergisinde yayımlanmıştır. Şiirlerini “Evrak-ı Hazanım” ismiyle kitaplaştırmayı istemişse de bunu gerçekleştirememiştir. Şiirleri, Adanalı Ziya Hayatı-Sanatı-Bütün Şiirleri adıyla bir kitapta toplanmıştır. (Kolcu 2018: 27-137) Heceyle kaleme alınmış şiirleri bulunmakla beraber genellikle aruz veznini ve klasik şiirin nazım biçimlerini tercih etmiştir. Ziya’nın şiirlerinde vatan, hürriyet, aşk temaları ağırlıklı olup, hemen hemen bütün şiirlerinde hiciv ve mizah dikkat çekici bir özellik olarak kendisini hissettirmiştir. Özellikle İstibdat’a ilişkin şiirlerinde hicvin tonu sertleşir. (Sarı 2017: 1192-1207)

Kaynakça

İnal, İbnülemin Mahmut Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri 4. Cilt. İstanbul: Dergâh Yay.

Kolcu, Ali İhsan (2018). Adanalı Ziya Hayatı-Sanatı-Bütün Şiirleri. Erzurum: Salkımsöğüt Yay.

Nasrattınoğlu, İrfan Ünver (1971). Afyonkarahisarlı Şairler, Yazarlar, Hattatlar. Ankara: İpek Matbaası

Sarı, Mehmet (2017). "XIX. Yüzyıl "Tarz-ı Kadim" Şairi Adanalı Ziya ve Hicivleri". Innovation and Global Issues in Social Sciences Congress Book, Editor: Prof. Dr. Nurettin Bilici, Ragıp Pehlivanlı, Karlygash Ashırkhanova. Antalya.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. TANER TUNÇ
Yayın Tarihi: 23.10.2018
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Adanalı Ziya Hayatı-Sanatı-Bütün ŞiirleriSalkımsöğüt / Erzurum2018Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Bilal Kayabayd. 07 Eylül 1947 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2SİNEM KIZd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3NESİMÎ, Nesimi Çimend. 1931 - ö. 02.07.1993Doğum YeriGörüntüle
4KADÎRÎ, Kadird. 1859 - ö. 1914Doğum YılıGörüntüle
5LÜTFÎ, Hacı Velid. 1859 - ö. 1929Doğum YılıGörüntüle
6AHMED NAZİF EFENDİd. 1859 - ö. 1911Doğum YılıGörüntüle
7Şekip (Tokadîzade)d. 1871 - ö. 6 Ekim 1932Ölüm YılıGörüntüle
8Abdullah Cevdetd. 9 Eylül 1869 - ö. 29 Kasım 1932Ölüm YılıGörüntüle
9Samih Rifatd. 16 Nisan 1874 - ö. 3 Aralık 1932Ölüm YılıGörüntüle
10Aydın Balcıd. 10 Ocak 1948 - ö. ?MeslekGörüntüle
11ŞEYHOĞLU/DERUNÎ, Abdullah Şenold. 1954 - ö. ?MeslekGörüntüle
12FERDÎ, Şeyh Hacı Abdullah Ferdî Efendid. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
13Efzayiş Suat Yalçınd. 1894 - ö. 27 Ocak 1954Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Pertev Demirhand. 1871 - ö. 1964Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Kâzım Nami Durud. 1876 - ö. 14 Ekim 1967Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16LÜTFÎ, Ömer Lütfî Efendi, Adanalıd. 1818 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17ZİYÂ/YÛSUF, Yûsuf Ziyâ Efendid. ? - ö. 1815Madde AdıGörüntüle
18ZİYÂ'Î, Yusuf Can/ Ziyâ'î Yusufd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle