Ziya (Adanalı)

(d. 1859 / ö. 26 Ağustos 1932)
Şair, memur
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Adana’da doğmuştur. Henüz 19-20 yaşlarında iken Ziya Paşa’nın Adana valiliği zamanında onun hakkında bir hicviye yazmış, paşa yeteneğini farkederek genç Ziya'yı İstanbul’a Askerî Tıbbiyeye kaydettirmiştir. Bu okulu yarım bırakan Ziya, bir süre Evkaf Nezareti’nde memur olarak çalışmıştır. Sarhoş bir halde iken yanından geçen seraskere yönelik ifadeleri dolayısıyla tevkif edilmiş, arkadaşlarının deli olduğuna ilişkin ifadeleriyle akıl hastanesine gönderilmiştir. Buradan çıktıktan sonra 1892'de Fizan’a sürülmüş, oradan Mısır’a kaçmıştır. Daha sonra affedilerek İstanbul’a dönen şair, dönemin Sadrazamı Ahmet Cevat Paşa’ya takdim ettiği bir “arz-ı hâl” üzerine Afyonkarahisar Evkaf Müdürlüğü’ne getirilmiş, 1895-1910 yılları arasında bu görevi yürütmüştür. Bursa Evkaf Müdürlüğü başkâtipliğine tayin edilince emekliye ayrılmış, 26 Ağustos 1932 yılında ölünceye kadar Afyon’da yaşamıştır. (İnal 1988: 2066-2068)

Şiire 19-20 yaşlarında Ziya Paşa’ya yazdığı hicivle başlamıştır. İstanbul’a geldiğinde Muallim Naci ile tanışıp onun etkisinde şiirler kaleme almıştır. Şiirlerini Mektep, Maarif, Saadet, Tercüman-ı Hakikat, Eşref, Resimli Gazete, Peyam-ı Sabah yayın organlarında yayımlamıştır. Ayrıca ölümünden sonra bazı şiirleri de Taşpınar dergisinde yayımlanmıştır. Şiirlerini “Evrak-ı Hazanım” ismiyle kitaplaştırmayı istemişse de bunu gerçekleştirememiştir. Şiirleri, Adanalı Ziya Hayatı-Sanatı-Bütün Şiirleri adıyla bir kitapta toplanmıştır. (Kolcu 2018: 27-137) Heceyle kaleme alınmış şiirleri bulunmakla beraber genellikle aruz veznini ve klasik şiirin nazım biçimlerini tercih etmiştir. Ziya’nın şiirlerinde vatan, hürriyet, aşk temaları ağırlıklı olup, hemen hemen bütün şiirlerinde hiciv ve mizah dikkat çekici bir özellik olarak kendisini hissettirmiştir. Özellikle İstibdat’a ilişkin şiirlerinde hicvin tonu sertleşir. (Sarı 2017: 1192-1207)

Kaynakça

İnal, İbnülemin Mahmut Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri 4. Cilt. İstanbul: Dergâh Yay.

Kolcu, Ali İhsan (2018). Adanalı Ziya Hayatı-Sanatı-Bütün Şiirleri. Erzurum: Salkımsöğüt Yay.

Nasrattınoğlu, İrfan Ünver (1971). Afyonkarahisarlı Şairler, Yazarlar, Hattatlar. Ankara: İpek Matbaası

Sarı, Mehmet (2017). "XIX. Yüzyıl "Tarz-ı Kadim" Şairi Adanalı Ziya ve Hicivleri". Innovation and Global Issues in Social Sciences Congress Book, Editor: Prof. Dr. Nurettin Bilici, Ragıp Pehlivanlı, Karlygash Ashırkhanova. Antalya.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. TANER TUNÇ
Yayın Tarihi: 23.10.2018
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Adanalı Ziya Hayatı-Sanatı-Bütün ŞiirleriSalkımsöğüt / Erzurum2018Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Ali Özgür Özkarcıd. 15 Ağustos 1979 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2FERRAHÎ, Mehmet Alid. 1934 - ö. 22.04.1969Doğum YeriGörüntüle
3HAMDÎ, Ahmed Hamdî Efendi, Adanalıd. ? - ö. 1836Doğum YeriGörüntüle
4AHMED BEHÇETd. 1859 - ö. 1915Doğum YılıGörüntüle
5KADÎRÎ, Kadird. 1859 - ö. 1914Doğum YılıGörüntüle
6KEMALÎ BABA, Mustafad. 1859 - ö. 06.05.1926Doğum YılıGörüntüle
7Şekip (Tokadîzade)d. 1871 - ö. 6 Ekim 1932Ölüm YılıGörüntüle
8ABBAS ORDUBADLI/ABBAS DEHRÎ(DEHRİLİ ABBAS), Abbasd. 1818 - ö. 1932Ölüm YılıGörüntüle
9Mehmed Fahri Paşad. 1860 - ö. 1932Ölüm YılıGörüntüle
10Asuman Soydan Atasayard. 1959 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Alper Gencerd. 1980 - ö. ?MeslekGörüntüle
12NİHAT ÖZTÜRKd. 1955 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Mehmet Ali Ulvid. 1865 - ö. 16 Ekim 1922Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Nurettin Sevind. 19 Mayıs 1900 - ö. 17 Eylül 1975Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Ahmet Kemal Akünald. 30 Kasım 1873 - ö. 1942Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Ziya Samedid. 15 Nisan 1914 - ö. 20 Kasım 2000Madde AdıGörüntüle
17Ziya Yamaçd. 1914 - ö. 23 Mayıs 1986Madde AdıGörüntüle
18HAMDÎ, Ahmed Hamdî Efendi, Adanalıd. ? - ö. 1836Madde AdıGörüntüle