Madde Detay
Ziya (Adanalı)
(d. 1859 / ö. 26 Ağustos 1932)
Şair, memur
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Adana’da doğmuştur. Henüz 19-20 yaşlarında iken Ziya Paşa’nın Adana valiliği zamanında onun hakkında bir hicviye yazmış, paşa yeteneğini farkederek genç Ziya'yı İstanbul’a Askerî Tıbbiyeye kaydettirmiştir. Bu okulu yarım bırakan Ziya, bir süre Evkaf Nezareti’nde memur olarak çalışmıştır. Sarhoş bir halde iken yanından geçen seraskere yönelik ifadeleri dolayısıyla tevkif edilmiş, arkadaşlarının deli olduğuna ilişkin ifadeleriyle akıl hastanesine gönderilmiştir. Buradan çıktıktan sonra 1892'de Fizan’a sürülmüş, oradan Mısır’a kaçmıştır. Daha sonra affedilerek İstanbul’a dönen şair, dönemin Sadrazamı Ahmet Cevat Paşa’ya takdim ettiği bir “arz-ı hâl” üzerine Afyonkarahisar Evkaf Müdürlüğü’ne getirilmiş, 1895-1910 yılları arasında bu görevi yürütmüştür. Bursa Evkaf Müdürlüğü başkâtipliğine tayin edilince emekliye ayrılmış, 26 Ağustos 1932 yılında ölünceye kadar Afyon’da yaşamıştır. (İnal 1988: 2066-2068)
Şiire 19-20 yaşlarında Ziya Paşa’ya yazdığı hicivle başlamıştır. İstanbul’a geldiğinde Muallim Naci ile tanışıp onun etkisinde şiirler kaleme almıştır. Şiirlerini Mektep, Maarif, Saadet, Tercüman-ı Hakikat, Eşref, Resimli Gazete, Peyam-ı Sabah yayın organlarında yayımlamıştır. Ayrıca ölümünden sonra bazı şiirleri de Taşpınar dergisinde yayımlanmıştır. Şiirlerini “Evrak-ı Hazanım” ismiyle kitaplaştırmayı istemişse de bunu gerçekleştirememiştir. Şiirleri, Adanalı Ziya Hayatı-Sanatı-Bütün Şiirleri adıyla bir kitapta toplanmıştır. (Kolcu 2018: 27-137) Heceyle kaleme alınmış şiirleri bulunmakla beraber genellikle aruz veznini ve klasik şiirin nazım biçimlerini tercih etmiştir. Ziya’nın şiirlerinde vatan, hürriyet, aşk temaları ağırlıklı olup, hemen hemen bütün şiirlerinde hiciv ve mizah dikkat çekici bir özellik olarak kendisini hissettirmiştir. Özellikle İstibdat’a ilişkin şiirlerinde hicvin tonu sertleşir. (Sarı 2017: 1192-1207)
Kaynakça
İnal, İbnülemin Mahmut Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri 4. Cilt. İstanbul: Dergâh Yay.
Kolcu, Ali İhsan (2018). Adanalı Ziya Hayatı-Sanatı-Bütün Şiirleri. Erzurum: Salkımsöğüt Yay.
Nasrattınoğlu, İrfan Ünver (1971). Afyonkarahisarlı Şairler, Yazarlar, Hattatlar. Ankara: İpek Matbaası
Sarı, Mehmet (2017). "XIX. Yüzyıl "Tarz-ı Kadim" Şairi Adanalı Ziya ve Hicivleri". Innovation and Global Issues in Social Sciences Congress Book, Editor: Prof. Dr. Nurettin Bilici, Ragıp Pehlivanlı, Karlygash Ashırkhanova. Antalya.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: ARAŞ. GÖR. TANER TUNÇ
Yayın Tarihi: 23.10.2018
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Adanalı Ziya Hayatı-Sanatı-Bütün Şiirleri | Salkımsöğüt / Erzurum | 2018 | Şiir |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Ali Özgür Özkarcı | d. 15 Ağustos 1979 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | FERRAHÎ, Mehmet Ali | d. 1934 - ö. 22.04.1969 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | HAMDÎ, Ahmed Hamdî Efendi, Adanalı | d. ? - ö. 1836 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | AHMED BEHÇET | d. 1859 - ö. 1915 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | KADÎRÎ, Kadir | d. 1859 - ö. 1914 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | KEMALÎ BABA, Mustafa | d. 1859 - ö. 06.05.1926 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Şekip (Tokadîzade) | d. 1871 - ö. 6 Ekim 1932 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | ABBAS ORDUBADLI/ABBAS DEHRÎ(DEHRİLİ ABBAS), Abbas | d. 1818 - ö. 1932 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Mehmed Fahri Paşa | d. 1860 - ö. 1932 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Asuman Soydan Atasayar | d. 1959 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Alper Gencer | d. 1980 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | NİHAT ÖZTÜRK | d. 1955 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | Mehmet Ali Ulvi | d. 1865 - ö. 16 Ekim 1922 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Nurettin Sevin | d. 19 Mayıs 1900 - ö. 17 Eylül 1975 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Ahmet Kemal Akünal | d. 30 Kasım 1873 - ö. 1942 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Ziya Samedi | d. 15 Nisan 1914 - ö. 20 Kasım 2000 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Ziya Yamaç | d. 1914 - ö. 23 Mayıs 1986 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | HAMDÎ, Ahmed Hamdî Efendi, Adanalı | d. ? - ö. 1836 | Madde Adı | Görüntüle |