Can Akengin

A. Melih, Projektör
(d. 1892 / ö. 31 Ağustos 1942)
Şair, yazar
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Ömer Avni'dir. Bazı yazılarında "A. Melih" ve "Projektör" imzalarını da kullandı. Can Akengin, 1892 yılında Giresun'un Sultan Selim Mahallesi'nde doğdu. İlkokulu Kapukahve İptidaisinde okudu. Trabzon İdadisi'nde başladığı lise öğrenimini İstanbul'da tamamladı (1908). Bir yıl Edebiyat Fakültesi'nde okudu (1912), buradaki eğitimini I. Dünya Savaşı'nın başlaması üzerine yarıda bıraktı, yedek subay olarak askere alındı (1914). Askerlik dönüşü edebiyat ve tiyatro çevrelerinin içinde yer aldı. Bursa'ya gitti, akrabalarının bulunduğu bu şehirde 1919 yılına kadar yaşadı. 1919 yılında memleketi Giresun'a döndü ve ömrünün geri kalan kısmını bu şehirde sürdürdü. Tedavi için gittiği İstanbul'da öldü, naaşı Giresun'da Yeni Mezarlık'a defnedildi.

Can Akengin, 1910 yılında Giresun ve Karadeniz adlı yerel gazetelerde yazdığı şiir ve düzyazılar ile edebiyat hayatına adım attı. Yerel lehçeyle bezenmiş şiirleriyle bir "Karadeniz şairi" olarak tanındı. Servet-i Fünun ve Milli Edebiyat dönemlerinin izlerini taşıyan ve sağlam bir edebi tekniğe sahip olan şiir ve yazılarındaki üslup rahatlığıyla dikkat çekti.

Akengin, hemen bütün şiirlerinde hece ölçüsüne ve uyağa sıkı sıkıya bağlı kalmıştır. Ölümünden birkaç yıl sonra Giresun'a gelip onun şiirleriyle tanışan Behçet Necatigil şair hakkında şu değerlendirmede bulunur: "Can, kafiye ve vezin düşkünlüğünden kurtulsaydı bugünkü şiirimizin tabii deyişine yaklaşacaktı diyebilirim. Can, bir bakıma devrinin tesirine esir kalmış, ruhunun hürriyetine serbest ifadeyi reva görmemiştir. [...] Nesirleri içinde Servetifünuncuların, hele Halit Ziya ve Mehmet Rauf edasıyla yazılmış bir hayli yazı mevcut. Ahmet Rasim'deki münakkahiyet ve enstantaneciliği kendi intibaklarına kuvvetle tatbik etmiş olan Can'ın hususi nesri, kendini asıl böyle yerli yazılarda belli ediyor." (Necatigil, 2016: 71-76).

Kaynakça

Aldan, Mehmet (1986). "Giresunlu Şair Can Akengin", Kemalist Ülkü, C.18 , S. 207, ss. 27-30.

İmzasız (1971)."Bir İçli Şair Can Akengin", Halkevleri Dergisi, C. 5 , S. 56, ss. 10-11.

Musaoğlu, Refik (1945). "Can Akengin 1892-1942", Kaynak, S.150, ss. 460-461.

Necatigil, Behçet (1999), Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü, 18. Baskı, s. 27, İstanbul: Varlık Yay.

Necatigil, Behçet (2016). Düzyazılar 1. 3. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yay.

Yalçın, Murat (Ed., 2010). Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi, 3. Baskı, C.1, s. 58, İstanbul: Yapı Kredi Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. İSMAİL ALPER KUMSAR
Yayın Tarihi: 18.05.2018
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Can Akengin'in ŞiirleriYeşil Gireson Matbaası / Giresun1944Şiir
Can Akengin'in NesirleriYeşil Gireson Matbaası / Giresun1946Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Şahabettin Uzunkayad. 10 Temmuz 1919 - ö. 5 Eylül 2000Doğum YeriGörüntüle
2Ayhan Cand. 09 Mart 1937 - ö. 21 Mart 2012Doğum YeriGörüntüle
3İMAMOĞLU, Hikmet Okuyard. 1950 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Zeynel Besim Sund. 1892 - ö. 18 Ocak 1959Doğum YılıGörüntüle
5Burhan Cahit Morkayad. 1892 - ö. 20 Ocak 1949Doğum YılıGörüntüle
6MELULİ/LATİFE, Karaca Erbild. 1892 - ö. 14.11.1989Doğum YılıGörüntüle
7Fazlullah Morald. 14 Mart 1876 - ö. 23 Nisan 1942Ölüm YılıGörüntüle
8Salahaddin Enis Atabeyoğlud. 1892 - ö. 11 Haziran 1942Ölüm YılıGörüntüle
9REMZİd. 1877 - ö. 1942Ölüm YılıGörüntüle
10Timuçin Özyüreklid. 19 Ağustos 1950 - ö. 27 Temmuz 2020MeslekGörüntüle
11Suat Baturd. 10 Eylül 1957 - ö. ?MeslekGörüntüle
12SEYYİD SEYFÎ / Seyyid Nizamoğlu, Şeyh Seyyid Seyfullah Kasım b. Şeyh Seyyid Nizameddin Efendid. ? - ö. 1601MeslekGörüntüle
13Mahmut Sadıkd. 1864 - ö. 28 Temmuz 1936Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Ahmet Talat Onayd. 1885 - ö. 22 Eylül 1956Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Ali Süha Delilbaşıd. 24 Nisan 1887 - ö. 12 Şubat 1960Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Reha Çamuroğlud. 20 Ağustos 1958 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17TANER CANd. 1962 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18ZİYÂ'Î, Yusuf Can/ Ziyâ'î Yusufd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle