Hakkı Kamil Beşe

(d. 1899 / ö. 15 Ocak 1982)
Yazar, Hikâyeci, Tiyatro Yazarı, Müfettiş
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Kastamonu’nun Araç ilçesinin Moğsu [Gökçesu] köyünde doğdu. Çiftçi Kalaycıoğlu Kâmil Ağa'nın oğludur. Konya Sultanisinde öğrenim gördükten sonra Mülkiye Mektebi'nden mezun oldu (1923). Mezuniyetin ardından Fransa’ya staj yapmaya gitti, yurda döndükten sonra Anadolu’nun çeşitli kentlerinde maliye müfettişi olarak görev yaptı. Maliye Bakanlığı Teknik Heyet üyesi, Başbakanlık müsteşar muavini olarak çalıştı. Köy Kalkındırma İşleri Vakıflar Umum Müdürlüğü’nden 1950 yılında kendi isteğiyle emekli oldu. 1950-1960 yılları arasında ticaretle uğraşmış ancak bu işte başarılı olamadı. Vakıflar Bankası’nın kuruluş kanun taslağını hazırladı ve bu bankada 1954 yılında ‘denetçi’ olarak çalıştı. 1957 yılında Güneş Sigorta'nın kurulmasında da görev aldı. Beşe, siyasetle de ilgilendi, Osman Bölükbaşı’nın Cumhuriyetçi Millet Partisi içerisinde yer aldı (Işık, 2006: 672). 1960 askerî darbesinden sonra Kurucu Meclis üyeliğine seçildi. Evli ve iki çocuk babasıydı. 15 Ocak 1982 tarihinde öldü. (Yalçın, 2010: 218).

Hakkı Kâmil Beşe, Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında hikâyeci kimliği ile ön plana çıkan yazarlardan biridir. Yazar ilk hikâye kitabı Tekçarık Yüzbaşı'yı 1946 yılında neşretti. Bu eserin yayımlanmasının ardından uzun süre edebiyat hayatından uzak kalan Beşe, ikinci hikâye kitabı Kırkkanat'ı 1976 yılında yayımladı. Hikâyelerinde Anadolucu bir söylem geliştirmeye çalıştı. 1935-1945 yılları arasında sınırlı bir çevrede gelişen Anadoluculuk akımına mensup yazarlardandır. "Remzi Oğuz Arık, Şevket Raşit Hatiboğlu, Nurettin Topçu, Mümtaz Turhan gibi ilim ve politika sahasında tanınmış şahsiyetler yetiştiren bu akıma mensup olanlar Anadolu'yu edebi olmaktan ziyade siyasi, ilmi ve felsefi bir gözle incelemişlerdir. Sosyal konulan Marksist bir görüşle ele alan ve edebiyatı bu ideolojiyi yaymak için bir vasıta olarak kullanan yazarlar da köy hikâye ve romanları yazmışlardır. Bunlar arasında başarılı olanlar da köyden çıkmış, Köy Enstitülerinde okumuş yazarlardır. Fakat onların eserlerinde köy, genellikle Marksist şemaya uydurulur. Hakkı Kâmil Beşe, içinden çıktığı köy ve köylüye, gerçekleri ihtimal etmeden, sevgi yolu ile yanaşır." (Kaplan, 2005: 174). Hakkı Kâmil'in hikâyelerinin en belirgin özelliği, folklorik kaynaklardan beslenmesi ve halkbilimi unsurlarına eserlerinde sıkça yer vermesidir. Yazar, memleketi Kastamonu'nun folklorik hususiyetlerini hikâyelerinde yoğun bir şekilde işlemiştir. "... eserlerinde yörenin ağız özelliklerinin yer alması ve söylenen bir türkü veya mâninin hemen not edilmeye çalışılması bizde eserin derleme olduğu havasını uyandırsa da bu, yazarın gördüklerini ve duyduklarını birebir aktarma endişesinden başka bir şey değildir. Yani Beşe’nin eserlerini yazma gayesi halkın hayatını tam ve doğru yansıtabilmektir." (Aydoğdu, 2008: 287). Yazar, iki hikâye kitabının yanı sıra Fırıldak (1969) adlı tarihî bir piyes yayımlamıştır. Fırıldak'ta olaylar Sakarya Savaşı'nın yapıldığı dönemde geçmektedir ve eser Millî Mücadele ruhunun bir köydeki yansımalarını göstermesi açısından dikkat çekicidir. Beşe, edebî eserlerinin yanı sıra çeşitli mesleki kitaplara da imza atmıştır.

Kaynakça

Aydoğdu, Betül (2008). "Hakkı Kâmil Beşe'nin Eserlerine Folklorik Unsurlar", 38. ICANAS Uluslararası Asya ve Afrika Çalışmaları Kongresi Bildirileri Kitabı, C.1, ss. 267-288, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yay.

Işık, İhsan (2006), “Hakkı Kâmil Beşe” maddesi, Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi, ss. 672-673, Ankara: Elvan Yay.

Kaplan, Mehmet (2005). Hikâye Tahlilleri, 11. Baskı, İstanbul: Dergâh Yay.

Yalçın, Murat (Ed., 2010). Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi, 3. Baskı, C.1, s. 218, İstanbul: Yapı Kredi Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. NECATİ TONGA
Yayın Tarihi: 19.05.2018
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Memurlar Hakkında Muhakeme UsulleriYeni Cezaevi Matbaası / Ankara1943Diğer
Tekçarık Yüzbaşı? / Ankara1946Hikâye
Radyo'da Üç Konuşma? / ?1948Diğer
FırıldakMinnetoğlu Yay. / İstanbul1969Tiyatro
Milletlerarası İlim Yarışması ve HalkımızHüsnütabiat Matbaası / İstanbul1969Diğer
KırkkanatDergâh Yay. / İstanbul1976Hikâye

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Mustafa bin Mehmed el-Kastamonî (Hâcegî-zâde)d. ? - ö. 1589-90Doğum YeriGörüntüle
2FUÂDÎ, Ömerd. 1559? - ö. 1636Doğum YeriGörüntüle
3ÂRİF, Ârif Mehmed Efendid. ? - ö. 1 Mart 1813Doğum YeriGörüntüle
4ÜMMÜGÜLSÜMd. 1899 - ö. 1944Doğum YılıGörüntüle
5Münir Hayri Egelid. 1899 - ö. 25 Ekim 1970Doğum YılıGörüntüle
6ALİ FEYZULLAHÎ VAHİDd. 1899 - ö. 06.05.1995Doğum YılıGörüntüle
7KÂMİL, Halim Teomand. 1928 - ö. 19.09.1982Ölüm YılıGörüntüle
8ŞEVKİ ESENd. 1914 - ö. 16.11.1982Ölüm YılıGörüntüle
9BABACANLI, Kadir Veliyevd. 1908 - ö. 1982Ölüm YılıGörüntüle
10Yaprak Moralıd. 26 Kasım 1976 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Musa Taşmuhammetoğlu Aybekd. 10 Ocak 1905 - ö. 1 Temmuz 1968MeslekGörüntüle
12Nalan Özdemir Eremd. 1972 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Sait Hikmetd. 1883 - ö. 1930Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Nurettin Sevind. 19 Mayıs 1900 - ö. 17 Eylül 1975Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Samih Rifatd. 16 Nisan 1874 - ö. 3 Aralık 1932Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Hakkı Süha Gezgind. 1895 - ö. 7 Kasım 1963Madde AdıGörüntüle
17KÂMİL, Halild. 1851 - ö. 1936Madde AdıGörüntüle
18KÂMİL, Enderunlu Hasan Kâmil Beyd. 1759-60 - ö. 1786-87Madde AdıGörüntüle