Hakkı Kamil Beşe

(d. 1899 / ö. 15 Ocak 1982)
Yazar, Hikâyeci, Tiyatro Yazarı, Müfettiş
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Kastamonu’nun Araç ilçesinin Moğsu [Gökçesu] köyünde doğdu. Çiftçi Kalaycıoğlu Kâmil Ağa'nın oğludur. Konya Sultanisinde öğrenim gördükten sonra Mülkiye Mektebi'nden mezun oldu (1923). Mezuniyetin ardından Fransa’ya staj yapmaya gitti, yurda döndükten sonra Anadolu’nun çeşitli kentlerinde maliye müfettişi olarak görev yaptı. Maliye Bakanlığı Teknik Heyet üyesi, Başbakanlık müsteşar muavini olarak çalıştı. Köy Kalkındırma İşleri Vakıflar Umum Müdürlüğü’nden 1950 yılında kendi isteğiyle emekli oldu. 1950-1960 yılları arasında ticaretle uğraşmış ancak bu işte başarılı olamadı. Vakıflar Bankası’nın kuruluş kanun taslağını hazırladı ve bu bankada 1954 yılında ‘denetçi’ olarak çalıştı. 1957 yılında Güneş Sigorta'nın kurulmasında da görev aldı. Beşe, siyasetle de ilgilendi, Osman Bölükbaşı’nın Cumhuriyetçi Millet Partisi içerisinde yer aldı (Işık, 2006: 672). 1960 askerî darbesinden sonra Kurucu Meclis üyeliğine seçildi. Evli ve iki çocuk babasıydı. 15 Ocak 1982 tarihinde öldü. (Yalçın, 2010: 218).

Hakkı Kâmil Beşe, Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında hikâyeci kimliği ile ön plana çıkan yazarlardan biridir. Yazar ilk hikâye kitabı Tekçarık Yüzbaşı'yı 1946 yılında neşretti. Bu eserin yayımlanmasının ardından uzun süre edebiyat hayatından uzak kalan Beşe, ikinci hikâye kitabı Kırkkanat'ı 1976 yılında yayımladı. Hikâyelerinde Anadolucu bir söylem geliştirmeye çalıştı. 1935-1945 yılları arasında sınırlı bir çevrede gelişen Anadoluculuk akımına mensup yazarlardandır. "Remzi Oğuz Arık, Şevket Raşit Hatiboğlu, Nurettin Topçu, Mümtaz Turhan gibi ilim ve politika sahasında tanınmış şahsiyetler yetiştiren bu akıma mensup olanlar Anadolu'yu edebi olmaktan ziyade siyasi, ilmi ve felsefi bir gözle incelemişlerdir. Sosyal konulan Marksist bir görüşle ele alan ve edebiyatı bu ideolojiyi yaymak için bir vasıta olarak kullanan yazarlar da köy hikâye ve romanları yazmışlardır. Bunlar arasında başarılı olanlar da köyden çıkmış, Köy Enstitülerinde okumuş yazarlardır. Fakat onların eserlerinde köy, genellikle Marksist şemaya uydurulur. Hakkı Kâmil Beşe, içinden çıktığı köy ve köylüye, gerçekleri ihtimal etmeden, sevgi yolu ile yanaşır." (Kaplan, 2005: 174). Hakkı Kâmil'in hikâyelerinin en belirgin özelliği, folklorik kaynaklardan beslenmesi ve halkbilimi unsurlarına eserlerinde sıkça yer vermesidir. Yazar, memleketi Kastamonu'nun folklorik hususiyetlerini hikâyelerinde yoğun bir şekilde işlemiştir. "... eserlerinde yörenin ağız özelliklerinin yer alması ve söylenen bir türkü veya mâninin hemen not edilmeye çalışılması bizde eserin derleme olduğu havasını uyandırsa da bu, yazarın gördüklerini ve duyduklarını birebir aktarma endişesinden başka bir şey değildir. Yani Beşe’nin eserlerini yazma gayesi halkın hayatını tam ve doğru yansıtabilmektir." (Aydoğdu, 2008: 287). Yazar, iki hikâye kitabının yanı sıra Fırıldak (1969) adlı tarihî bir piyes yayımlamıştır. Fırıldak'ta olaylar Sakarya Savaşı'nın yapıldığı dönemde geçmektedir ve eser Millî Mücadele ruhunun bir köydeki yansımalarını göstermesi açısından dikkat çekicidir. Beşe, edebî eserlerinin yanı sıra çeşitli mesleki kitaplara da imza atmıştır.

Kaynakça

Aydoğdu, Betül (2008). "Hakkı Kâmil Beşe'nin Eserlerine Folklorik Unsurlar", 38. ICANAS Uluslararası Asya ve Afrika Çalışmaları Kongresi Bildirileri Kitabı, C.1, ss. 267-288, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yay.

Işık, İhsan (2006), “Hakkı Kâmil Beşe” maddesi, Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi, ss. 672-673, Ankara: Elvan Yay.

Kaplan, Mehmet (2005). Hikâye Tahlilleri, 11. Baskı, İstanbul: Dergâh Yay.

Yalçın, Murat (Ed., 2010). Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi, 3. Baskı, C.1, s. 218, İstanbul: Yapı Kredi Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. NECATİ TONGA
Yayın Tarihi: 19.05.2018
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Memurlar Hakkında Muhakeme UsulleriYeni Cezaevi Matbaası / Ankara1943Diğer
Tekçarık Yüzbaşı? / Ankara1946Hikâye
Radyo'da Üç Konuşma? / ?1948Diğer
FırıldakMinnetoğlu Yay. / İstanbul1969Tiyatro
Milletlerarası İlim Yarışması ve HalkımızHüsnütabiat Matbaası / İstanbul1969Diğer
KırkkanatDergâh Yay. / İstanbul1976Hikâye

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1NÂBÎ, Çörekçi-zâde Mehmed Nabîd. 1865 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2ÜNSÎ, Şeyh A‘rec Hasan Ünsî Efendid. 1645-1646 - ö. 09.11.1723Doğum YeriGörüntüle
3TÂLİ’Îd. ? - ö. 1519Doğum YeriGörüntüle
4ÜMMÜGÜLSÜMd. 1899 - ö. 1944Doğum YılıGörüntüle
5Cəfər Cabbarlıd. 22 Mart 1899 - ö. 31 Aralık 1934Doğum YılıGörüntüle
6Sadettin Nüzhet Ergund. 1899/1901 - ö. 25 Nisan 1946Doğum YılıGörüntüle
7ŞEVKİ ESENd. 1914 - ö. 16.11.1982Ölüm YılıGörüntüle
8ELİHAN MURAD OĞLUd. 1898 - ö. 1982Ölüm YılıGörüntüle
9SEYİT MEFTUNİ/MEFTUNİ, İbrahim Memo Temizd. 1920 - ö. 28.05.1982Ölüm YılıGörüntüle
10Mert Karabeyd. 03 Nisan 1976 - ö. ?MeslekGörüntüle
11İsmail Pelitd. 04 Kasım 1982 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Solmaz Kamurand. 2 Mart 1954 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Safiye Erold. 2 Ocak 1902 - ö. 1 Ekim 1964Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14İsmail Safad. 1867 - ö. 24 Mart 1901Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Mehmet Halit Bayrıd. 8 Şubat 1896 - ö. 27 Ekim 1958Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Hakkı İnançd. 08 Mayıs 1984 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17İSMAİL HAKKI ŞAHİNd. 1935 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18DOST KAMİL/KUL KAMİL, Kamil Sayınd. 08.01.1955 - ö. ?Madde AdıGörüntüle