Madde Detay
Hakkı Kamil Beşe
(d. 1899 / ö. 15 Ocak 1982)
Yazar, Hikâyeci, Tiyatro Yazarı, Müfettiş
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Kastamonu’nun Araç ilçesinin Moğsu [Gökçesu] köyünde doğdu. Çiftçi Kalaycıoğlu Kâmil Ağa'nın oğludur. Konya Sultanisinde öğrenim gördükten sonra Mülkiye Mektebi'nden mezun oldu (1923). Mezuniyetin ardından Fransa’ya staj yapmaya gitti, yurda döndükten sonra Anadolu’nun çeşitli kentlerinde maliye müfettişi olarak görev yaptı. Maliye Bakanlığı Teknik Heyet üyesi, Başbakanlık müsteşar muavini olarak çalıştı. Köy Kalkındırma İşleri Vakıflar Umum Müdürlüğü’nden 1950 yılında kendi isteğiyle emekli oldu. 1950-1960 yılları arasında ticaretle uğraşmış ancak bu işte başarılı olamadı. Vakıflar Bankası’nın kuruluş kanun taslağını hazırladı ve bu bankada 1954 yılında ‘denetçi’ olarak çalıştı. 1957 yılında Güneş Sigorta'nın kurulmasında da görev aldı. Beşe, siyasetle de ilgilendi, Osman Bölükbaşı’nın Cumhuriyetçi Millet Partisi içerisinde yer aldı (Işık, 2006: 672). 1960 askerî darbesinden sonra Kurucu Meclis üyeliğine seçildi. Evli ve iki çocuk babasıydı. 15 Ocak 1982 tarihinde öldü. (Yalçın, 2010: 218).
Hakkı Kâmil Beşe, Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında hikâyeci kimliği ile ön plana çıkan yazarlardan biridir. Yazar ilk hikâye kitabı Tekçarık Yüzbaşı'yı 1946 yılında neşretti. Bu eserin yayımlanmasının ardından uzun süre edebiyat hayatından uzak kalan Beşe, ikinci hikâye kitabı Kırkkanat'ı 1976 yılında yayımladı. Hikâyelerinde Anadolucu bir söylem geliştirmeye çalıştı. 1935-1945 yılları arasında sınırlı bir çevrede gelişen Anadoluculuk akımına mensup yazarlardandır. "Remzi Oğuz Arık, Şevket Raşit Hatiboğlu, Nurettin Topçu, Mümtaz Turhan gibi ilim ve politika sahasında tanınmış şahsiyetler yetiştiren bu akıma mensup olanlar Anadolu'yu edebi olmaktan ziyade siyasi, ilmi ve felsefi bir gözle incelemişlerdir. Sosyal konulan Marksist bir görüşle ele alan ve edebiyatı bu ideolojiyi yaymak için bir vasıta olarak kullanan yazarlar da köy hikâye ve romanları yazmışlardır. Bunlar arasında başarılı olanlar da köyden çıkmış, Köy Enstitülerinde okumuş yazarlardır. Fakat onların eserlerinde köy, genellikle Marksist şemaya uydurulur. Hakkı Kâmil Beşe, içinden çıktığı köy ve köylüye, gerçekleri ihtimal etmeden, sevgi yolu ile yanaşır." (Kaplan, 2005: 174). Hakkı Kâmil'in hikâyelerinin en belirgin özelliği, folklorik kaynaklardan beslenmesi ve halkbilimi unsurlarına eserlerinde sıkça yer vermesidir. Yazar, memleketi Kastamonu'nun folklorik hususiyetlerini hikâyelerinde yoğun bir şekilde işlemiştir. "... eserlerinde yörenin ağız özelliklerinin yer alması ve söylenen bir türkü veya mâninin hemen not edilmeye çalışılması bizde eserin derleme olduğu havasını uyandırsa da bu, yazarın gördüklerini ve duyduklarını birebir aktarma endişesinden başka bir şey değildir. Yani Beşe’nin eserlerini yazma gayesi halkın hayatını tam ve doğru yansıtabilmektir." (Aydoğdu, 2008: 287). Yazar, iki hikâye kitabının yanı sıra Fırıldak (1969) adlı tarihî bir piyes yayımlamıştır. Fırıldak'ta olaylar Sakarya Savaşı'nın yapıldığı dönemde geçmektedir ve eser Millî Mücadele ruhunun bir köydeki yansımalarını göstermesi açısından dikkat çekicidir. Beşe, edebî eserlerinin yanı sıra çeşitli mesleki kitaplara da imza atmıştır.
Kaynakça
Aydoğdu, Betül (2008). "Hakkı Kâmil Beşe'nin Eserlerine Folklorik Unsurlar", 38. ICANAS Uluslararası Asya ve Afrika Çalışmaları Kongresi Bildirileri Kitabı, C.1, ss. 267-288, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yay.
Işık, İhsan (2006), “Hakkı Kâmil Beşe” maddesi, Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi, ss. 672-673, Ankara: Elvan Yay.
Kaplan, Mehmet (2005). Hikâye Tahlilleri, 11. Baskı, İstanbul: Dergâh Yay.
Yalçın, Murat (Ed., 2010). Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi, 3. Baskı, C.1, s. 218, İstanbul: Yapı Kredi Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. NECATİ TONGAYayın Tarihi: 19.05.2018Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Yayın Tarihi: 19.05.2018Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Memurlar Hakkında Muhakeme Usulleri | Yeni Cezaevi Matbaası / Ankara | 1943 | Diğer |
Tekçarık Yüzbaşı | ? / Ankara | 1946 | Hikâye |
Radyo'da Üç Konuşma | ? / ? | 1948 | Diğer |
Fırıldak | Minnetoğlu Yay. / İstanbul | 1969 | Tiyatro |
Milletlerarası İlim Yarışması ve Halkımız | Hüsnütabiat Matbaası / İstanbul | 1969 | Diğer |
Kırkkanat | Dergâh Yay. / İstanbul | 1976 | Hikâye |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Mustafa bin Mehmed el-Kastamonî (Hâcegî-zâde) | d. ? - ö. 1589-90 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | FUÂDÎ, Ömer | d. 1559? - ö. 1636 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | ÂRİF, Ârif Mehmed Efendi | d. ? - ö. 1 Mart 1813 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | ÜMMÜGÜLSÜM | d. 1899 - ö. 1944 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Münir Hayri Egeli | d. 1899 - ö. 25 Ekim 1970 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | ALİ FEYZULLAHÎ VAHİD | d. 1899 - ö. 06.05.1995 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | KÂMİL, Halim Teoman | d. 1928 - ö. 19.09.1982 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | ŞEVKİ ESEN | d. 1914 - ö. 16.11.1982 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | BABACANLI, Kadir Veliyev | d. 1908 - ö. 1982 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Yaprak Moralı | d. 26 Kasım 1976 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Musa Taşmuhammetoğlu Aybek | d. 10 Ocak 1905 - ö. 1 Temmuz 1968 | Meslek | Görüntüle |
12 | Nalan Özdemir Erem | d. 1972 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | Sait Hikmet | d. 1883 - ö. 1930 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Nurettin Sevin | d. 19 Mayıs 1900 - ö. 17 Eylül 1975 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Samih Rifat | d. 16 Nisan 1874 - ö. 3 Aralık 1932 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Hakkı Süha Gezgin | d. 1895 - ö. 7 Kasım 1963 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | KÂMİL, Halil | d. 1851 - ö. 1936 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | KÂMİL, Enderunlu Hasan Kâmil Bey | d. 1759-60 - ö. 1786-87 | Madde Adı | Görüntüle |