Madde Detay
HAKKI PAŞA, Hasan Hakkı Paşa, İşkodralı
(d. 1242/1826 - ö. 1313/1896)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
1242/1826 yılında İşkodra'da doğdu. Asıl adı Hasan Hakkı'dır. Şeyhülharem İşkodralı Vezir Mustafa Şerîfî Paşa'nın oğludur. 1829 yılında üç yaşında iken rütbe-i mîr-i mîrânî tevcih olundu. Babası yirmi yıl süren İşkodra valiliğinden İstanbul'a çağrılınca Hasan Hakkı babasıyla birlikte İstanbul'a geldi. Öğrenimini tamamladıktan sonra 1846 senesinde kendi isteği üzerine mîr-i mirânlık rütbesi yarbaylık rütbesine değiştirilerek Sadâret Mektûbî kalemine memur edildi. 1861 senesinde Midilli, 1863'te Rodos kaymakamlıklarına; sonra sırasıyla Hayfa, Biga, Varna, Kütahya, İzmit, Hersek, Filibe, Yenipazar; 1876 yılında rütbe-i bâlâ ile Mamuretülaziz/Elazığ mutasarrıflıklarına; 1877 senesinde vezir rütbesiyle Van, sonra Selanik valiliklerine, Umûr-ı Nâfi'a Komisyonu üyeliğine ve ilki 1888 ikincisi 1894'te iki defa Halep valiliğine tayin edildi. Kifayetsizliği sebep gösterilerek Halep valiliğinden azlolundu. İstanbul'a geldi ve 1313/1896 yılında İstanbul'da vefat etti. Kabri Ebû Eyyûb-ı Ensârî Hazretleri'nin türbesi yakınındadır.
Muhtelif tarihlerde I. Rütbe Osmânî ve Mecîdî nişanlarını, imtiyaz nişanının altın ve gümüş madalyalarını, İran hükümetinin I. Rütbe Şîr ü Hurşîd ve Papa'nın I. Rütbe Pi Nöf nişanlarını kazandı. Hayatı boyunca hiç evlenmemişti, bekâr yaşar ve kadınlardan kaçardı. Vaktiyle kendisine saraydan bir sultan bile teklif olunmuş fakat kabul etmemişti.
Hakkı Paşa'nın ailesi ülkemizin pek çok kitaba sahip soylu ailelerindendi. Kitaplarının arkasında "Hasan Hakkî-i Mevlevî" imzası vardır (İnal 1988: 488). Pederinin Konya valiliğinde bulunduğu esnada Hemdem Çelebi Efendi'den inabet almış, İstanbul'a döndüğünde Galata Mevlevîhânesi şeyhi Kudretullah Efendi'den inabetini yenilemiştir. Daha sonra Safvet Çelebi Efendi tarafından hilâfet-i Mevleviyye verilmiş ve destâr-ı gîsûdâr ile süslü sikke gönderilmiştir. Hazret-i Mevlânâ'nın Dîvân'ı ile Mesnevî'sini yanından ayırmaz daima onları mütâlaa ederdi (İnal 1988: 488, 487). İbnü'l-Emin'e göre asil, müstakim, edebiyata ve tasavvufa; Arap, Acem, Fransız, Arnavud lisanlarına vakıf; boyu kısa vücudu küçük idi (İnal 1988: 488, 487). Ali Kemal Bey Ömrüm adlı hatıratında Hasan Hakkı Paşa'dan fevkalade namuslu, rüşvet ve rüşvetçiden uzak, zühd ve takvâ ehli, Mevlânâ hayranı bir şahıs olarak bahseder. Padişaha gayet bağlı olmasına ve diğer faziletlerine rağmen bir sızıltı çıkarmadan idareyi döndürmeyi gaye edinmesi de onu sıradan bir vali yapmıştır (İnal 1988: 488, 489).
Hasan Hakkı Paşa'nın bir mürettep Dîvân'ı olduğundan bahsediliyorsa da bu Dîvân ele geçmemiştir. İbnü'l-Emin'in kütüphanesinde Hakkı Paşa'nın kendi el yazısıyla yazılmış bir mecmuada pek çok şiiri vardır. Fatîn'e göre ise "bir şâ'ir-i pâkîze-edâ olup Dîvânçe olacak mikdâr eş'âr-ı belâgat-şi'ârı ve haylice tevârîh-i fesâhat-disârı vardır" (1271: 66, 67). Şiirlerine örnek Son Asır Türk Şairleri'nde ve Fatîn Tezkiresi'ndedir.
Kaynakça
Fatîn Dâvud (1271). Hâtimetü'l‑Eş‘âr. İstanbul.
İnal, İbnü'l-Emİn Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. I. İstanbul: Dergah Yay.
Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi (2004). "Hakkı Paşa". C. IV. Ankara: AKM Yay.
Ünal, Ayhan Afşin (hz.) (2008). Mehmed Zeki Pakalın-Sicill-i Osmânî Zeyli. "Hasan Paşa". Ankara: TTK Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLANYayın Tarihi: 10.06.2014Güncelleme Tarihi: 02.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Sâkî ne dem ki bâde-i nahvetle mest olur
Uşşâk-ı hûn-feşânı o dem mey-perest olur
Hüsn-i nüvâziş ile kabûl etmez iltiyâm
Seng-i girân-ı ta'n ile dil ki şikest olur
Kem-kadr gâh mesned-i izzetde ser-firâz
Gâhî bülend-mertebe zilletde pest olur
Erbâb-ı mânsıbın hele ahvâlin anladım
Ma'zûl olunca ekseri mescid-nişest olur
Câm-ı mey-i mahabbetle zinde-dil olan
Hakkî sakarda olsa da mest-i elest olur
Gazel
Demlenür her dem hevâ-yı aşk ile dîvâne ney
Neyle seyr et arz eder sûz-ı dilin cânâne ney
Bülbül-i nâliş-geri hâmûş eder gülzârda
Başlayınca nağme-i dil-sûz ile efgâna ney
Dem urur her dem makâm-ı âlem-i lâhûtdan
Râz-ı aşkın perdesin keşf eylemez nâdâna ney
Sînesi sûzân dili pür-dâğ muhrik nâlesi
Gûyiyâ aşk ile yandı âteş-i hicrâna ney
Nâvek-i dil-dûz-ı çeşm-i ney-zen-i mahbûbdan
Şerhalar çekmiş ser-â-pâ sîne-i sûzâna ney
Başka bir hâlet verir ser-mest-i bezm-i vahdete
Neş'e-bahşâ-yı safâdır meclis-i rindâna ney
Bende-i Mollâ-yı Rûm'um çok mudur Hakkî eger
Her nefes dem-sâz olursa bu dil-i nâlâna ney
(İnal, İbnü'l-Emİn Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. I. İstanbul: Dergah Yay. 489.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 10.06.2014Güncelleme Tarihi: 02.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Sâkî ne dem ki bâde-i nahvetle mest olur
Uşşâk-ı hûn-feşânı o dem mey-perest olur
Hüsn-i nüvâziş ile kabûl etmez iltiyâm
Seng-i girân-ı ta'n ile dil ki şikest olur
Kem-kadr gâh mesned-i izzetde ser-firâz
Gâhî bülend-mertebe zilletde pest olur
Erbâb-ı mânsıbın hele ahvâlin anladım
Ma'zûl olunca ekseri mescid-nişest olur
Câm-ı mey-i mahabbetle zinde-dil olan
Hakkî sakarda olsa da mest-i elest olur
Gazel
Demlenür her dem hevâ-yı aşk ile dîvâne ney
Neyle seyr et arz eder sûz-ı dilin cânâne ney
Bülbül-i nâliş-geri hâmûş eder gülzârda
Başlayınca nağme-i dil-sûz ile efgâna ney
Dem urur her dem makâm-ı âlem-i lâhûtdan
Râz-ı aşkın perdesin keşf eylemez nâdâna ney
Sînesi sûzân dili pür-dâğ muhrik nâlesi
Gûyiyâ aşk ile yandı âteş-i hicrâna ney
Nâvek-i dil-dûz-ı çeşm-i ney-zen-i mahbûbdan
Şerhalar çekmiş ser-â-pâ sîne-i sûzâna ney
Başka bir hâlet verir ser-mest-i bezm-i vahdete
Neş'e-bahşâ-yı safâdır meclis-i rindâna ney
Bende-i Mollâ-yı Rûm'um çok mudur Hakkî eger
Her nefes dem-sâz olursa bu dil-i nâlâna ney
(İnal, İbnü'l-Emİn Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. I. İstanbul: Dergah Yay. 489.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 02.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Sâkî ne dem ki bâde-i nahvetle mest olur
Uşşâk-ı hûn-feşânı o dem mey-perest olur
Hüsn-i nüvâziş ile kabûl etmez iltiyâm
Seng-i girân-ı ta'n ile dil ki şikest olur
Kem-kadr gâh mesned-i izzetde ser-firâz
Gâhî bülend-mertebe zilletde pest olur
Erbâb-ı mânsıbın hele ahvâlin anladım
Ma'zûl olunca ekseri mescid-nişest olur
Câm-ı mey-i mahabbetle zinde-dil olan
Hakkî sakarda olsa da mest-i elest olur
Gazel
Demlenür her dem hevâ-yı aşk ile dîvâne ney
Neyle seyr et arz eder sûz-ı dilin cânâne ney
Bülbül-i nâliş-geri hâmûş eder gülzârda
Başlayınca nağme-i dil-sûz ile efgâna ney
Dem urur her dem makâm-ı âlem-i lâhûtdan
Râz-ı aşkın perdesin keşf eylemez nâdâna ney
Sînesi sûzân dili pür-dâğ muhrik nâlesi
Gûyiyâ aşk ile yandı âteş-i hicrâna ney
Nâvek-i dil-dûz-ı çeşm-i ney-zen-i mahbûbdan
Şerhalar çekmiş ser-â-pâ sîne-i sûzâna ney
Başka bir hâlet verir ser-mest-i bezm-i vahdete
Neş'e-bahşâ-yı safâdır meclis-i rindâna ney
Bende-i Mollâ-yı Rûm'um çok mudur Hakkî eger
Her nefes dem-sâz olursa bu dil-i nâlâna ney
(İnal, İbnü'l-Emİn Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. I. İstanbul: Dergah Yay. 489.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Gazel
Sâkî ne dem ki bâde-i nahvetle mest olur
Uşşâk-ı hûn-feşânı o dem mey-perest olur
Hüsn-i nüvâziş ile kabûl etmez iltiyâm
Seng-i girân-ı ta'n ile dil ki şikest olur
Kem-kadr gâh mesned-i izzetde ser-firâz
Gâhî bülend-mertebe zilletde pest olur
Erbâb-ı mânsıbın hele ahvâlin anladım
Ma'zûl olunca ekseri mescid-nişest olur
Câm-ı mey-i mahabbetle zinde-dil olan
Hakkî sakarda olsa da mest-i elest olur
Gazel
Demlenür her dem hevâ-yı aşk ile dîvâne ney
Neyle seyr et arz eder sûz-ı dilin cânâne ney
Bülbül-i nâliş-geri hâmûş eder gülzârda
Başlayınca nağme-i dil-sûz ile efgâna ney
Dem urur her dem makâm-ı âlem-i lâhûtdan
Râz-ı aşkın perdesin keşf eylemez nâdâna ney
Sînesi sûzân dili pür-dâğ muhrik nâlesi
Gûyiyâ aşk ile yandı âteş-i hicrâna ney
Nâvek-i dil-dûz-ı çeşm-i ney-zen-i mahbûbdan
Şerhalar çekmiş ser-â-pâ sîne-i sûzâna ney
Başka bir hâlet verir ser-mest-i bezm-i vahdete
Neş'e-bahşâ-yı safâdır meclis-i rindâna ney
Bende-i Mollâ-yı Rûm'um çok mudur Hakkî eger
Her nefes dem-sâz olursa bu dil-i nâlâna ney
(İnal, İbnü'l-Emİn Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. I. İstanbul: Dergah Yay. 489.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | BÂLÎ, İşkodralı | d. ? - ö. 1903 ds. | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | RÂCÎ, Murtaza, Abdal Murtaza | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | SÂDIK, Ca'fer Sâdık Paşa | d. ? - ö. 1834-35 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | NAZMİ, İsmail | d. 1826 - ö. 1901 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | SEYYİD, Şeyh Seyyid Ahmed Hicâbî | d. 1826 - ö. 1888 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | ZİKRÎ, Tekirdağlı | d. 1826 - ö. 1896 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | NÂCİYE HANIM, Nuhkuyulu | d. ? - ö. 1896 ds. | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | SÜKÛTÎ, Murtazâ Baba | d. 1825 - ö. 1896 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | ŞUKÛHÎ, Hacı Mehdi | d. 1829 - ö. 1896 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Necdet Ökmen | d. 1924 - ö. 17 Mayıs 1995 | Meslek | Görüntüle |
11 | DÂVUD PAŞA, Bağdatlı | d. ? - ö. 1851 | Meslek | Görüntüle |
12 | HAYDAR, Hasan Haydar Paşa, Dramalı | d. ? - ö. 1853 | Meslek | Görüntüle |
13 | TEVFÎK, Hasan | d. 1834 - ö. 1908 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | ZAHMÎ | d. ? - ö. 19. yy. | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | NÂDİRÎ, Hasan Nâdir | d. 1830 - ö. 1889\'dan sonra | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Hamdî, Şeyh Hamdî Efendi | d. ? - ö. 1688 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | ŞÂNÎ | d. ? - ö. 1534-35 ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | MAHVÎ, Erbilli | d. ? - ö. 1872 | Madde Adı | Görüntüle |