Madde Detay
FERYADÎ, Osman Erten
(d. 1959 / ö. -)
esnaf
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Osman Erten, 1959'da Erzurum ilinin Köprüköy ilçesine bağlı Soğuksu (eski adı Haniçar) köyünde doğmuştur (Halıcı 1992: 212; Doğan 2011: 367). Feryadî mahlasını kullanan âşık, ilkokulu köyünde bitirir. Dördü erkek dördü kız olan sekiz çocuklu bir ailenin üçüncü erkek çocuğudur (Doğan 2011: 367). Çocuk yaşta babasını kaybeder, bu durum ailenin maddi yaşantısının tamamen değişmesine sebep olur. Mal varlığı olarak iki öküzü olan ailenin öküzlerinden birinin ölmesi üzerine diğerini satıp ağabeylerini evlendirir. Ağabey 1969'da Manisa’ya çalışmaya gider, bir yıl sonra da tüm aileyi Manisa’ya getirir. Hayatının bundan sonrasını Manisa’da geçiren Erten, inşaat işçisi olarak çalışmaya başlar. 1983'te işçi olarak Libya’ya gider; fakat çalıştığı şirketin iflas etmesi üzerine iki ay sonra yeniden Manisa’ya döner (Halıcı 1992: 212). Bu şehirde on yedi yaşındayken evlenir, dördü kız, ikisi erkek olmak üzere altı çocuk sahibidir (Doğan 2011: 367). Günümüzde Manisa Ozanlar ve Şairler Derneğinin başkanlığını yapmaktadır.
Çocukluğundan itibaren saza heveslenen, hatta bazı nesnelerden kendine saz yapan Erten, köyünde türkü söyleyen ve hikâyeler anlatan ninesiyle, İsmail Dede’den etkilenir (Halıcı 1992: 212; Doğan 2011: 367). 1973'te saz çalmaya başlayan Erten, özellikle Reyhanî, Çobanoğlu ve Nusret Sümmanoğlu’nun plaklarını dinleyerek kendini geliştirir. Reyhanî ile bir süre gezen âşık, en çok ondan etkilenir. Ayrıca yukarıda zikredilen isimlerin dışında Mevlüt İhsanî, Baba Mahzunî ve Âşık Veysel de etkilendiği şairlerdir. Rüya gören; ancak bâde içmeyen âşık, Feryâdî mahlasını 1973'te tütün tarlasında gördüğü bir rüyadan sonra alır. Âşık, rüyasında beyaz sakallı bir ihtiyarın “Öyle bir türkü söyle ki feryâdını duysunlar.” cümlesiyle kendisine seslendiğini, kalkınca bir divan bir de türkü söylediğini ifade eder. Feryâdî, ilk şiirini 1974'te Kıbrıs çıkarması için söyler (Doğan 2011: 367-368). İlk olarak 1975’te İzmir’de yapılan Âşıklar Şöleni’ne katılır, türkü dalında üçüncü olarak bronz madalya alır (Halıcı 1992: 212). Geçen yıllar içinde Konya Âşıklar Bayramı, Sivas Âşıklar bayramı, Kars Uluslararası Âşıklar Yarışmasına katılmış, çeşitli derece ve ödüller alır. Yine çeşitli televizyon kanallarında programlarına katılmıştır (Halıcı 1992: 212; Doğan 2011: 368). Koşma, semai, divanî gibi halk şiirinin çeşitli şekillerini kullanan Feryâdî, en çok koşma biçiminde şiir söylemektedir. Buna bağlı olarak daha çok hece vezninin 11’lisini kullanmaktadır. Şiirlerinde ahengi oluşturmak için yarım, tam, zengin kafiyeden faydalanmaktadır. Hemen tüm âşıklar gibi redifi de önemli bir ahenk vasıtası olarak kabul ettiği görülmektedir. Ayrıca Erten’in şiirlerinde nakaratın önemli bir yeri vardır. Şiirlerine tema açısından bakıldığında oldukça geniş bir yelpazeye sahip olduğu görülür. Aşk, tabiat, vatan ve bayrak sevgisi dışında, topluma yönelik çeşitli eleştirilerin de yapıldığı görülmektedir. İnsanî değerlerin yıpratıldığına dikkat çeken ozan, örneğin Bağlanmış başlıklı şiirinde “Köpekler salınmış taşlar bağlanmış” derken hem bir atasözüne telmih yapmakta hem de insanların çaresizliğini vurgulamaktadır. Şiirlerini kendi arşivinde saklayan âşığın bu verimleri henüz kitaplaşmamıştır.
Kaynakça
Doğan, Ayçin (2011). "Osman Erten (Âşık Feryâdî)". Sazın ve Sözün Sultanları, VII. Ed. Fatma Ahsen Turan, Özlem Ünalan. Ankara: Gazi Kitabevi Yay. 367-375.
Halıcı, Feyzi (1992). Âşıklık Geleneği ve Günümüz Halk Şâirleri Güldeste. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜROL PEHLİVANYayın Tarihi: 16.04.2019Güncelleme Tarihi: 07.12.2020
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 16.04.2019Güncelleme Tarihi: 07.12.2020
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 07.12.2020
İlişkili Maddeler
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | EDÎB Emîn Bey, Karahanoğlu Emîn Bey, Erzurumlu | d. 1894 - ö. 1918 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | POLATOĞLU, Yusuf Polat | d. 28.10.1956 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Ahmet İhsan Tokgöz | d. 1868 - ö. 27 Aralık 1942 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Ercan Akbay | d. 12 Şubat 1959 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Kaan Arslanoğlu | d. 1959 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Halide Yıldırım | d. 11 Eylül 1959 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | BOZ ÖMER, Ömer Sayıl | d. 1946 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
8 | ERZADE, Erzade Kapan | d. 1957 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
9 | DERÛNÎ | d. ? - ö. 1544 | Meslek | Görüntüle |
10 | APAN, Muharrem Apan | d. 06.02.1956 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | DÜŞKÜN/KÜÇÜK İĞNE/NEJAT/KORKUT, Rahmi Korkut Öğütçü | d. 1898 - ö. 12.09.1950 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | DADAŞOĞLU, Ali Dadaşoğlu | d. 1934 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | İSRAFİL İSMAYILOV | d. 1895 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
14 | RÜŞDÎ, Hasan Rüşdî | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
15 | GÖKKUBBE/GÖKYÜZÜ, Asuman Erkılıç | d. 1971 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |