Haşim (Yenişehirli)

Hüsni, Avni, Vecdi, Eddai, Kemal, Keşşaf, Hüseyin Mevci
(d. 1860 / ö. 25 Kasım 1920)
Şair, Yazar, Hattat, Musikişinas, Devlet Memuru
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1277/1860 yılında Rumeli Yenişehri’nde doğdu. Tam adı Hüseyin Haşim’dir. Yenişehir eşrafından Şerîf Abdülkâdir Ağa’nın oğludur. İlkokulu ve ortaokulu memleketinde okudu. Yenişehir mutasarrıflığına tayin olunan Saîd paşa’nın esbak Hariciye Nazırı ve Şûrâ-yı Devlet reisi hizmetiyle Yenişehir’e gelen Muallim Nâci ile tanıştı. Yenişehir, Yunanistan’a geçince 1880/81’de ailesiyle İstanbul’a geldi. Yükseköğrenimini burada bitirdi. Fatih Camisi hocası İstanbullu Ahmed Remzî Efendi’nin derslerine devam etti ve icazet aldı. Yağlıboya, karakalem resmi Sanayi-i Nefise Mektebinde öğrendi. Yazıyı devrin üstadı Sami Efendi’den meşk etti ve birkaç kalemden icazet aldı. Zekâyî Dede ve Bolahenk Nûrî Bey’den musiki öğrendi. Memuriyete Bâb-ı Âli Eyalat-ı Mümtaze Kalemi’nde başladı. Cevad Paşa’nın mühürdar yardımcılığına atandı. Bir süre sonra eski görevine döndü. Askerî Baytar Mektebi’nde ve Bayezid Rüşdiyesi’nde dersler verdi. Mekteb-i Harbiye ve Jandarma Dairesi Başkanlığı başkâtipliklerini ifa etti. Emekli olduktan sonra Medresetül-hattatin’e hat öğretmeni olarak atandı. 1918’deki büyük İstanbul yangınında, Sarıgüzel’deki evi, eşyası ve eserlerinin çoğu yandı. Ufak bir hastalıktan sonra İstanbul’da 13 Rebîülevvel 1339/25 Kasım 1920 yılında vefat etti. Anadolu Hisarı’ndaki Küçüksu Kabristanı’nda, Recaizade Mahmud Ekrem’in yanına gömüldü (Cunbur 2004: 413-414; Özkırımlı 1982: 615; Erverdi 1981: 139-140; Gövsa (t.y.): 172; Kolektif 2010: 509; İnal 2000: 850-853).

Üsküdarlı Tal’at Bey, Hüseyin Hâşim Bey’in ölümüne “Cilvegâh oldu cenâb-ı Hâşim’e huld-ı naîm” tarih mısrasını düşürdü.

Hüseyin Hâşim Bey, dinine bağlı, dürüst, edepli, zarif, nazik, hassas, coşkulu ve neşeli bir kimse idi. Beyaz sakallı, mavi gözlü, orta boylu, güzel yüzlüydü. Pek genç iken saçı sakalı ağarmıştı, fakat yüzünde güzellik ve tazelik vardı.

Tercüman-ı Hakikat gazetesinde Hüsni, Avni, Vecdi, Eddai, Kemal, Keşşaf ve Hüseyin Mevci müstearlarıyla gazeller yayımlamıştır. Resimli Gazete'de ve Osmanlı Ressamlar Cemiyeti Gazetesi'nde yazıları çıkmıştır. Hat sanatında mahir olup çeşitli yazı türlerinde eserlerinin olduğu iki mecmuası vardır. Türkçe, Arapça ve Farsçaya son derece hâkimdi. Edebiyat alanında Muallim Naci ekolünün önde gelenlerindendir. Nazım ve nesirde akıcı bir üsluba sahiptir. Güzel rubailer yazardı. Nazım gibi nesri de güzeldi. Şairliğinin yanı sıra edip, hattat, ressam ve musikişinastı. Musikide de oldukça bilgili biri olduğu belirtilmektedir. Şihab ve Mülhemat adlı iki eseri bulunmaktadır. Şiirleri kitap haline gelmemiştir. İlm-i hat tarihine dair yazdığı eserini tamamlayamamıştır. Mahmut Kemal İnal, şairliği, musikişinaslığı ve yazarlığından övgüyle bahsetmektedir (Cunbur 2004: 413-414; Özkırımlı 1982: 615; Everdi 1981: 139-140; Gövsa (t.y.): 172; Kolektif 2010: 509; İnal 2000: 854-858).

Kaynakça

Cunbur, Müjgan (2004). “Haşim”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 4. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları. 413-414.

Erverdi, Ezel; Kutlu, Mustafa; Kara, İsmail (1981). “Haşim Bey (Abdülkadirzade Hüseyin Haşim)”. Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C. 4. İstanbul: Dergah Yayınları. 139-140.

Gövsa, Alaettin (t.y.). “Haşim Bey, Yenişehirli”. Türk Meşhurları. İstanbul: Yedigün Neşriyat. 172.

İnal, Mahmut Kemal (2000). “Haşim Bey”. Son Asır Türk Şairleri. C. 2. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları. 850-861.

Kolektif (2010). “Haşim (Yenişehirli).” Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. C. 1. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. 509.

Kurnaz, Cemal, Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nailî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Özgül, M. Kayahan (hzl.) (2000). İbnü’l-Emin Mahmud Kemal İnal, Son Asır Türk Şairleri. C. II. Ankara: AKM Yay.

Özkırımlı, Atilla (1982). “Haşim Bey”. Türk Edebiyatı Ansiklopedisi. C. 3. İstanbul: Cem Yayınevi. 615.

Tatcı, Mustafa, Cemal Kurnaz (hzl.) (2000). Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri. C. II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: BÜNYAMİN TAN - PROF. DR. MEHTAP ERDOĞAN
Yayın Tarihi: 13.11.2018
Güncelleme Tarihi: 20.10.2021

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
ŞihâbMatbaa-i Ebüzziya / İstanbul1887Şiir
MülhemâtMahmudbey Matbaası / İstanbul1898Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1AVNÎ, Yenişehirlid. 1826 - ö. 1883Doğum YeriGörüntüle
2Nimet Çalapalad. 1908 - ö. 1984Doğum YeriGörüntüle
3İBRAHİM, Seyyid İbrahim Efendid. ? - ö. 1780Doğum YeriGörüntüle
4BEKİR, Bekir Akkuşd. 1860-1861 - ö. 1939Doğum YılıGörüntüle
5MEHMED CEMÎL, İstanbullud. 1860 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6HASİBE RAMAZANOĞLUd. 1860 - ö. 1949Doğum YılıGörüntüle
7İBRAHİM HACI GÜLÜ OĞLUd. 1840 - ö. 1920Ölüm YılıGörüntüle
8GİRYÂNÎ, Süleyman İbn-i İbrahimd. 1861/1870? - ö. 1915/1920?Ölüm YılıGörüntüle
9Nüzhet Sâbitd. 1883 - ö. 6 Ocak 1920Ölüm YılıGörüntüle
10Aydın Şimşekd. 23 Aralık 1960 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Korhan Kayad. 26 Nisan 1956 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Şemsettin Ünlüd. 1 Eylül 1928 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Yunus Nadi Abalıoğlud. 1879 - ö. 28 Mart 1945Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Emin Nihatd. 19 Aralık1838 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Nabizade Nazımd. 1862 - ö. 5 Ağustos 1893Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16ÇAKKIR, Hüseyind. 1933 - ö. 1994Madde AdıGörüntüle
17HÜSEYİN CEYLANd. 1921 - ö. 1976Madde AdıGörüntüle
18HASÎBÎ, Güzelce Rüstem Paşa-zâde Hüseyin Efendid. ? - ö. 1614-15Madde AdıGörüntüle