Madde Detay
HİLMÎ, Dede-zâde Mehmed Hilmî Efendi
(d. 1244/1828 - ö. 1329/1913)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
1244/1828 yılında Merzifon’un Sormasud Mahallesi’nde doğdu. Asıl adıl Mehmed Hilmî Efendi’dir. Dede-zâde sülalesine mensuptur. Babası Hüseyin Efendi, annesi Hamide Hanım’dır. Eserlerinden iyi bir öğrenim gördüğü anlaşılmaktadır. Ziya Paşa’nın Amasya mutasarrıflığı sırasında onun himayesini kazandı. Memuriyet hayatında pek çok yere gitti, paşalık payesine kadar yükseldi. Ömrünün sonlarına doğru kendisine saraydan kaza nakibüleşrafı payesi verildi. 1329/Mayıs 1913’te 85 yaşındayken vefat etti. Ancak hayatının son yıllarında yaşı sorulduğunda “Yaşım doksan/Yüzden on noksan/Onu da verir/Hazret-i Sübhan” cevabını vermiştir. Nüfus kaydına göre doğum tarihinin 1244/1828 olmasına rağmen bu bilgiden hareketle şairin doğumundan birkaç yıl sonra nüfusa geçirildiği düşünülebilir.
Hilmî Dede, resmî günlerde daima ön safta bulunur, başında bir de sırma taşırmış. Memlekete gelen herhangi bir yüksek şahsiyetle yine memleket adına muhakkak Hilmî Dede görüşürmüş. Hoşsohbet, bilgili olduğu için çabucak karşısındakini teshir eder, kendine bağlarmış.
Mürettep Dîvân’ıyla Mevlid’i vardır. Şiirleri Orhan Bilgin tarafından yayımlanmıştır.
Hilmî ilhamı bol, irticali çok kuvvetli bir şairdi. Aynen divan edebiyatının seçkin üstatları gibi sıkıntıya uğramadan şiir söylerdi. Halk arasında unutulmayan ve daima yaşayan bir şairdir. Herkes ona ait birçok hatıra bilir. Çünkü hayatında hep secili, mukaffa sözlerle konuşurdu. Kız kardeşi de şairdi. Onunla her zaman vezinli kafiyeli sözler konuştukları söylenmektedir. Hilmî Dede’nin ifadesi sadedir. Daha ziyade didaktik eserler vermiştir. Aynı zamanda lirik bir şairdir (Aşkun 1937: 60).
Kaynakça
Aşkun, Vehbi Cem (1937). Merzifon Şairleri. Merzifon: Utku Basımevi.
Bilgin, Orhan (1984). Merzifonlu Dedezâde Hilmi, Külliyat. İstanbul.
Ünver, Niyazi (2004).”Hilmî”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C.5. Ankara: AKM Yay. 46-47.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. MEHTAP ERDOĞANYayın Tarihi: 05.11.2014Güncelleme Tarihi: 02.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Halk ile bilmem nedir beyhûde ülfetden garaz
Rûha aslı yok yere böyle eziyyetden garaz
Bir iki günlük misâfirken cihânda bu ne hâl
Kim bilir kimler içün binlerce zahmetden garaz
Söyle kim bir çeşme ya bir köprü yapmazsan nedir
Hayr u nef'i olmayan ihvâna servetden garaz
Geç bu da'vâdan hemen bâkî değil, mülk-i cihân
Âkıbet ölmek değil mi böyle sıhhatden garaz
Çıkmadan ver cânını cânâna şimdi Hilmiyâ
Vermedir cânâna cân aşk u muhabetden garaz
(Aşkun, Vehbi Cem (1937). Merzifon Şairleri. Merzifon: Utku Basımevi. 61.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 05.11.2014Güncelleme Tarihi: 02.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Halk ile bilmem nedir beyhûde ülfetden garaz
Rûha aslı yok yere böyle eziyyetden garaz
Bir iki günlük misâfirken cihânda bu ne hâl
Kim bilir kimler içün binlerce zahmetden garaz
Söyle kim bir çeşme ya bir köprü yapmazsan nedir
Hayr u nef'i olmayan ihvâna servetden garaz
Geç bu da'vâdan hemen bâkî değil, mülk-i cihân
Âkıbet ölmek değil mi böyle sıhhatden garaz
Çıkmadan ver cânını cânâna şimdi Hilmiyâ
Vermedir cânâna cân aşk u muhabetden garaz
(Aşkun, Vehbi Cem (1937). Merzifon Şairleri. Merzifon: Utku Basımevi. 61.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 02.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Halk ile bilmem nedir beyhûde ülfetden garaz
Rûha aslı yok yere böyle eziyyetden garaz
Bir iki günlük misâfirken cihânda bu ne hâl
Kim bilir kimler içün binlerce zahmetden garaz
Söyle kim bir çeşme ya bir köprü yapmazsan nedir
Hayr u nef'i olmayan ihvâna servetden garaz
Geç bu da'vâdan hemen bâkî değil, mülk-i cihân
Âkıbet ölmek değil mi böyle sıhhatden garaz
Çıkmadan ver cânını cânâna şimdi Hilmiyâ
Vermedir cânâna cân aşk u muhabetden garaz
(Aşkun, Vehbi Cem (1937). Merzifon Şairleri. Merzifon: Utku Basımevi. 61.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Gazel
Halk ile bilmem nedir beyhûde ülfetden garaz
Rûha aslı yok yere böyle eziyyetden garaz
Bir iki günlük misâfirken cihânda bu ne hâl
Kim bilir kimler içün binlerce zahmetden garaz
Söyle kim bir çeşme ya bir köprü yapmazsan nedir
Hayr u nef'i olmayan ihvâna servetden garaz
Geç bu da'vâdan hemen bâkî değil, mülk-i cihân
Âkıbet ölmek değil mi böyle sıhhatden garaz
Çıkmadan ver cânını cânâna şimdi Hilmiyâ
Vermedir cânâna cân aşk u muhabetden garaz
(Aşkun, Vehbi Cem (1937). Merzifon Şairleri. Merzifon: Utku Basımevi. 61.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | ÜMİDÎ, İmam Recep Çelebi | d. ? - ö. 1610 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | SENÂYÎ, Senâyî Çelebi | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | HAYÂTÎ | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | ŞEMSÎ, Süleyman Şemsi, Kara Şemsî Abdâl | d. 1828 - ö. 1886 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | MAHZÛN, Mirza İsmâîl | d. 1828-29 - ö. 1893-94 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | İBRÂHÎM, Aşçı Halîl İbrâhîm Dede | d. 1828 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | MEHMED SA'ÎD, Teke-zâde | d. 1870 - ö. 1913 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | ESİRÎ, Mehmet | d. 1843 - ö. 1913 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | HAKKÎ, Şeyh İsmail Hakkı Zühdi Efendi | d. 1862 - ö. 1913 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Fikret Arıt | d. 3 Ekim 1918 - ö. 11 Kasım 1987 | Meslek | Görüntüle |
11 | Hasan Demir | d. 12 Temmuz 1954 - ö. 30 Ekim 2015 | Meslek | Görüntüle |
12 | ÖZGÜR/TÜRKÜYÜREKLİ, Özgür Akbaba | d. 1982 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | CÂMİ'Î | d. ? - ö. 19. yy. | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | SÂLİM, Süleyman Sâlim Efendi | d. ? - ö. 1894 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | ABDÜSSELÂM EFENDİ, Seyyid Abdüsselâm Efendi | d. ? - ö. 1843 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | HÜRREMİ/SEFİL SEYYİD, Veliyettin Çelebi | d. 1867 - ö. 1940 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | DERVİŞ MEHMED, Kul Mehmed, Sultan Mehmed | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | KÂMÎ, Tezkireci Hüseyin Paşa-zâde Kâmî Hasan Bey | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |