İDRİS, İdris Likoğlu

(d. 1949 / ö. 1991)
kemençeli âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İdris Likoğlu, 1949 yılında Trabzon’un Köprübaşı ilçesinde Büyükdoğanlı köyünde dünyaya gelmiştir. İdris mahlasını kullanır. Likoğlu sülalesindendir. Askere gideceği sene birini vurur. Ömrü cezaevinde geçer. Bu durumu “Evlerinin saçağı/ Aspola’nın alçağı/İdris girdi belaya/Oldu kanun kaçağı” diyerek ifade eder. Kahvehanelerde, oturaklarda, şenliklerde, ırgatlarda atma türküler söyler. Dört evlilik yapar ve bu durumu “İdris senin işlerin/ Hep delülük delülük/ Hiç yakışmadı sana/ Bu dördüncü evlülük” şeklinde dile getirir.  Likoğlu, 1991 yılında değirmene giderken köyünden birisi tarafından vurulur (Çakır 2020a). Likoğlu’nun genç yaşta ölümü üzerine kendisini kemençeli âşık olarak örnek alan yöre âşıklarından Âşık Süleyman Göksal, şu ağıtı yakar: “İdris’imi vurdular/Kara haberi geldi/İdris’imin acısı/Yaktı bütün milleti/Kan akardı kalkmazdı/Tabut yerden kalkmazdı/İnsan evladı olan /Sana kurşun atmazdı” (Çakır 2020b).

İdris Likoğlu, kemençeli âşıktır. İrticali güçlüdür. “İdris senin işlerun/ Hep ağlamak ağlamak/ İslam’ın şartı beştur/ Biri da kemençe çalmak” diyerek kemençeye duyduğu sevgisini mizahi bir üslupla dile getirir. Yörenin ağız özelliklerini şiirlerinde yansıtan İdris’in dili sade ve anlaşılır Türkçedir: “Bir yumruk vuracağım/ Kıracağum dişini/Tarlalar biçildi mi/ Ben bilirim işimi”.  Genellikle 7’li hece ölçüsüyle ve mani tipinde şiirlerini icra eder. Ayrıca İdris, yörede konuşulan Rumca ile de atma türküler söyler (Çakır 2020a). Likoğlu’nun şiirleri herhangi bir yerde kayıtlı olmadığından, kendisine dair bilgi ve şiirler, onunla aynı eğlence ortamlarında bulunan ve şiirlerini belleğinde muhafaza eden arkadaşı Mustafa Çakır’dan tespit edilmiştir. 

Kaynakça

Çakır, Emine (2020a). Mustafa Çakır, 1954 Trabzon Köprübaşı Yılmazlar Mahallesi doğumlu, ortaöğretim mezunu, iş adamı [28 Kasım 2020 tarihinde Emine Çakır tarafından Mustafa Çakır ile yapılan görüşme kaydından alınmıştır]

Çakır, Emine (2020b). Süleyman Göksal, 1971 yılında Trabzon/ Köprübaşı doğumlu, ilkokul mezunu, âşık [15 Kasım 2020 tarihinde Emine Çakır tarafından Mustafa Çakır ile yapılan görüşme kaydından alınmıştır.]

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: Dr. Öğretim Üyesi Emine ÇAKIR
Yayın Tarihi: 18.12.2020
Güncelleme Tarihi: 18.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1FEVZÎ, Hammâmî-zâde Mehmedd. 1828 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2SÂ'İB, Hüseyind. 1830 - ö. 24 Ocak 1902Doğum YeriGörüntüle
3ALİ, Ali Rıza Kayad. 1941 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4AKDAĞ, Güzel Akdağd. 1949 - ö. 21.03.1985Doğum YılıGörüntüle
5CEMİLE NARCIOĞLUd. 1949 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Özkan Yalçınd. 1949 - ö. 17 Mart 1998Doğum YılıGörüntüle
7CEMAL AZMİ TELLİOĞLUd. 1907 - ö. 01.01.1991Ölüm YılıGörüntüle
8H. Cengiz Alpayd. 1922 - ö. 23 Haziran 1991Ölüm YılıGörüntüle
9Ahmed Arifd. 21 Nisan 1927 - ö. 2 Haziran 1991Ölüm YılıGörüntüle
10ZEYNEL, Zeynel Çetind. 1938 - ö. 1967MeslekGörüntüle
11UMMÂN BABA/UMMÂNÎ/UMMÂN, Umman Kadri Poyrazoğlud. 1936 - ö. 15.05.2016MeslekGörüntüle
12MURTEZA YALÇINKAYAd. 1927 - ö. ?MeslekGörüntüle
13HAMİT, Hamit Budakd. 1923 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14MEHMET HİCRANÎ, Mehmet Kasım Ülkerd. 1915 - ö. 20.07.1978Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15SITKI PERVÂNE/SIDKÎ BABA, Zeynel Abidind. 1865 - ö. 1928Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16İdris Ahmet Purad. 1910 - ö. 1975Madde AdıGörüntüle
17İDRİS, Şeyh İdris-i Muhtefîd. ? - ö. 1615Madde AdıGörüntüle
18İdris Atmacad. 1954 - ö. ?Madde AdıGörüntüle