İSMET, İbrâhîm İsmet Efendi

(d. 1164/1750 - ö. 1222/1807)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Kesriyeli Ahmed Paşa’nın torunu ve Raif İsmail Paşa’nın oğludur. 17 Muharrem 1164 / 12 Aralık 1750 tarihinde İstanbul’da doğdu. Tâib İsmâil Efendi’nin tedrisinden geçerek medrese eğitimini tamamladıktan sonra 1202/1787/88 yılında Halep mollası, 1205 Muharremi’nde (1790) Mekke kadısı ve aynı sene Cemâziyelâhiri’nde (1791) Ordu kadısı oldu. Murahhas-ı sânî olarak Mekke payesi aldı. Rusya Sulhü sırasında gösterdiği yaralılıklardan dolayı 1207 Zilhiccesi’nde (1793) İstanbul kadılığı verildi. 1208 yılı Safer ayında (1793) ise Bursa’ya sürgün edildi. Bursa’da iki buçuk sene kadar kaldıktan sonra affedilince İstanbul’a döndü. 1211’de (1796/97) Meclis-i Mukâleme memurluğu, 1212 Muharremi’nde (1797) -Sicill-i Osmânî’ye göre 1213 (1798)’de- Anadolu pâyesi ve 1213 Cemâziyelâhiri’nde (1798) Rumeli pâyesi verildi. 1215’de (1800/01) ilk ve 1219’da (1804/05) ikinci defa Rumeli kazaskerliğine getirildi. 3 Recep 1221 (16 Eylül 1806) tarihinde nakibüleşrâf tayin edildi. 17 Muharrem 1222’de (27 Mart 1807) öldü. Üsküdar’da Nuhkapısı’nda medfundur. Ömrünün son demlerinde Selimiye Tekkesi şeyhi Nîmetullâh Efendi’nin irşadı ile kendisini zühd ve takvaya vermişti. Kaynaklarda fâzıl, âlim, mühîb, fasih, beliğ ve Arapça, Farsça ve Türkçede şiir söylemeye muktedir bir kişi olduğu kaydedilmektedir. Eserleri şunlardır:

1. Dîvân. Kaynaklarda şiirlerin çoğu Farsça olan mürettep bir divan sahibi olduğu bildirilmekte ise de nüshası bilinmemektedir.

2. El-İhtisâr fî İktisâri’l-Mecâz: Zemahşerî’nin Esâsü’l-Bülegâ’sından muhtasar olarak hazırlanmıştır. Nüshası bilinmemektedir.  

3. El-Kasîdetü’n-Nebeviyye lî Hızır Beg: Hızır Bey’in Kasîdetü’n-Nebeviyye’sine şerh olarak yazılmıştır (Bağdatlı İsmail Paşa 1951: 1/42).

Kaynakça

Ahmed Nazîf. Riyâzü’n-Nukabâ. Süleymaniye Kütüphanesi Es’ad Efendi Nu.2275. vr. 42b-45b.

Bağdatlı İsmail Paşa (1951). Hediyyetü’l-Ârifîn Esmâ'ü’l-Müellifîn ve Åsârü’l-Müellifîn. C.1. İstanbul.

Köksal, M. Fatih ve B. Kemikli (2004). “İsmet”. Türk Dünyası Edebiyatçılar Yazarlar ve Şairler Ansiklopedisi. C. 5. Ankara: AKM Yay.

Mehmed Süreyyâ (1311). Sicill-i Osmanî.  C.3. İstanbul: Matbaa-i Âmire. 

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1982)“İsmet”. C.5. İstanbul: Dergâh Yay. 9.

Yüksel, Hasan - M. Fatih Köksal (1998). Osmanlı Toplumunda Sâdât-ı Kirâm ve Nakibüleşraflar, Ahmed Rıf’at Devhatü’n-Nukabâ. Sivas. 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSAL
Yayın Tarihi: 12.09.2013
Güncelleme Tarihi: 01.02.2022

Eserlerinden Örnekler


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Mehmet Murat Küçükbaşarand. 1952 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2FEYZÎ, İbrahim Feyzî Efendid. ? - ö. 1723-24?Doğum YeriGörüntüle
3Ayça Erkold. 1976 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4RÜŞDÎ PAŞA, Mehmed Rüşdî Paşa, Erzurumlud. 1750 - ö. 1821Doğum YılıGörüntüle
5BAHRÎ, Köprüvî Yûsuf Bahrî bin Mehmedd. 1750 - ö. 1829Doğum YılıGörüntüle
6ÖMER BÂKÎd. 1750? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7PERTEV, Muvakkıt-zâde Muhammedd. 1746 - ö. 1807-8Ölüm YılıGörüntüle
8YUSUFd. 1767 - ö. 1807Ölüm YılıGörüntüle
9HÂKİM, Hâne Beyd. ? - ö. 1807-08Ölüm YılıGörüntüle
10AZÎZ, Abdülazîz bin Hoca Sâdeddînd. 1575 - ö. 1618MeslekGörüntüle
11İSHAK, Mollacık-zâde İshak Efendid. 25 Şubat 1709 - ö. 1 Aralık 1781MeslekGörüntüle
12Gubârî, Seyyid Kâsım Gubârî Efendid. ? - ö. Şubat-Mart 1625MeslekGörüntüle
13VÂNÎ, Hacı Mustafa Vânîd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14HANÎF, Seyyid İbrahimd. 1750-51 - ö. 1802-03Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15EMÎN/ÂRİF, Tokadî Şeyh Mehmed Emîn Efendid. 1664-65 - ö. 12 Eylül 1745Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16ABDÎ, Şarkîkarahisarlıd. ? - ö. 1884Madde AdıGörüntüle
17İLMÎ, İlmî Deded. ? - ö. 1611-12Madde AdıGörüntüle
18NAZÎF, Mehmed Efendid. ? - ö. 1694Madde AdıGörüntüle