Madde Detay
RÜŞDÎ PAŞA, Mehmed Rüşdî Paşa, Erzurumlu
(d. 1164/1750 - ö. 1236/1821)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
1164/1750 yılında Erzurum'da doğdu. Asıl adı Mehmed Rüşdî Paşa'dır. Erzurum ulemasından bir zatın oğludur. İyi bir öğrenim gördü. Kitabet fenninde kendini yetiştirdi ve önceleri bu özelliğiyle tanındı. Daha gençlik yıllarında iken mektupçuluk göreviyle bazı vezirlerin maiyetlerinde bulundu. Sonra Anapa valisi Ferruh Ali Paşa'ya divan kâtibi oldu ve onun yardımıyla hâcegân sınıfına dâhil edildi. İstanbul'a geldi. Kapudân-ı Deryâ Cezâyirli Hasan Paşa'nın kâtipliğine memur oldu. Hasan Paşa'nın vefatından sonra devlette bazı görevlere getirildi. Padişah III. Selîm zamanında Mısır'a sevk edilen ordu-yı hümûyûnun nüzul emanetinde bir müddet görev yaptı. Sonra bazı vezirlerin kapı kethudalıkları görevinde bulundu. Bu görevlerinden sonra sırasıyla Selânik Mübâya'a-i Mîriyyesinde, yeniçeri efendiliğinde, baş muhasebe haceliğinde, nişancılık mansıbında görevlendirildi. 1224/1809 tarihinde Sofya nazırlığına memur edildi. 1227/1812 senesinin Ramazan ayında vezaret rütbesi verilerek rikâb-ı hümâyun kaymakamlığı görevine getirildi. Bu görevinde iken kendisine has kabiliyeti ve dirayeti ile başarılı hizmetler yaptı. Buna rağmen 18 ay kadar sonra kaymakamlık makamından alınarak Gelibolu'da ikamete memur edildi. Daha sonra uhdesine Silistre ve Vidin eyaletleri tevcih edildi. 1235/1820 senesinde İnebahtı ve bunu müteakiben Bosna eyaleti valiliği görevi verildi. Kısa süre zarfında bu görevlerini yerine getirmek için İskeçe'ye gitti. Bir müddet İskeçe'de ikametle bu görevini yerini getirdiği sırada 1236/1821 senesinin başlarında Ankara ve Kangırı sancakları kendisine ihale edildi. Çok kısa bir süre sonra da Sofya Valiliği verildi ve Sofya'ya gitti. Sofya'ya varışının on beşinci gününde 72 yaşlarında iken 1236/1821 senesinin sonlarında vefat etti. Sofya'da defnedildi.
Fatîn'e göre Nakşıbendî tarikatına mensup olan Rüşdî Paşa'nın şiiri ve nesri ile beğenilen üslubu herkes tarafından kabul görmüştür; değerli ve hizmetleri çok olan bir vezirdir (1271: 135).
Kaynakça
Bursalı Mehmed Tahir (1333). Osmanlı Müellifleri. C. II. İstanbul.
Fatîn Dâvud (1271). Hâtimetü'l‑Eş‘âr. İstanbul.
Şemseddîn Sâmî (1308). Kâmûsü'l‑A‘lâm. C. III. İstanbul.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLANYayın Tarihi: 01.08.2014Güncelleme Tarihi: 01.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Ittırâd üzre degil ise de çarhın güzeri
Yine bir hâl ile tekdîr ider ehl-i hüneri
Kayd-ı efkâr idemez dagdaga-i câh u emel
Bezm-i tefvîzde olan ârif-i sırr-ı kaderi
Ehl-i dâniş sitem-i dehr ile pâ-mâl olmaz
Görse mecnûn bile hâk üzre bırakmaz güheri
Cânib-i Hakk'a giden tîr-i du'â-yı ihlâs
Getürür bezm-i İlâhî'den icâbet haberi
Tagıdup zülfini bîdâr ider ol şûhı sabâ
Şeb-i târîk-i gamın elbet olur bir seheri
Himmeti nâ'il-i maksûd ider ‘âlî-tab'ı
Zannı mikdârı alur feyz-i Hudâ'dan eseri
Bî-ivazdır kerem-i Hazret-i bârî Rüşdî
Şâh olur mûra eger olsa inâyet nazarı
(Fatîn Dâvud (1271). Hâtimetü'l‑Eş‘âr. İstanbul. 133.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 01.08.2014Güncelleme Tarihi: 01.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Ittırâd üzre degil ise de çarhın güzeri
Yine bir hâl ile tekdîr ider ehl-i hüneri
Kayd-ı efkâr idemez dagdaga-i câh u emel
Bezm-i tefvîzde olan ârif-i sırr-ı kaderi
Ehl-i dâniş sitem-i dehr ile pâ-mâl olmaz
Görse mecnûn bile hâk üzre bırakmaz güheri
Cânib-i Hakk'a giden tîr-i du'â-yı ihlâs
Getürür bezm-i İlâhî'den icâbet haberi
Tagıdup zülfini bîdâr ider ol şûhı sabâ
Şeb-i târîk-i gamın elbet olur bir seheri
Himmeti nâ'il-i maksûd ider ‘âlî-tab'ı
Zannı mikdârı alur feyz-i Hudâ'dan eseri
Bî-ivazdır kerem-i Hazret-i bârî Rüşdî
Şâh olur mûra eger olsa inâyet nazarı
(Fatîn Dâvud (1271). Hâtimetü'l‑Eş‘âr. İstanbul. 133.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 01.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Ittırâd üzre degil ise de çarhın güzeri
Yine bir hâl ile tekdîr ider ehl-i hüneri
Kayd-ı efkâr idemez dagdaga-i câh u emel
Bezm-i tefvîzde olan ârif-i sırr-ı kaderi
Ehl-i dâniş sitem-i dehr ile pâ-mâl olmaz
Görse mecnûn bile hâk üzre bırakmaz güheri
Cânib-i Hakk'a giden tîr-i du'â-yı ihlâs
Getürür bezm-i İlâhî'den icâbet haberi
Tagıdup zülfini bîdâr ider ol şûhı sabâ
Şeb-i târîk-i gamın elbet olur bir seheri
Himmeti nâ'il-i maksûd ider ‘âlî-tab'ı
Zannı mikdârı alur feyz-i Hudâ'dan eseri
Bî-ivazdır kerem-i Hazret-i bârî Rüşdî
Şâh olur mûra eger olsa inâyet nazarı
(Fatîn Dâvud (1271). Hâtimetü'l‑Eş‘âr. İstanbul. 133.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Gazel
Ittırâd üzre degil ise de çarhın güzeri
Yine bir hâl ile tekdîr ider ehl-i hüneri
Kayd-ı efkâr idemez dagdaga-i câh u emel
Bezm-i tefvîzde olan ârif-i sırr-ı kaderi
Ehl-i dâniş sitem-i dehr ile pâ-mâl olmaz
Görse mecnûn bile hâk üzre bırakmaz güheri
Cânib-i Hakk'a giden tîr-i du'â-yı ihlâs
Getürür bezm-i İlâhî'den icâbet haberi
Tagıdup zülfini bîdâr ider ol şûhı sabâ
Şeb-i târîk-i gamın elbet olur bir seheri
Himmeti nâ'il-i maksûd ider ‘âlî-tab'ı
Zannı mikdârı alur feyz-i Hudâ'dan eseri
Bî-ivazdır kerem-i Hazret-i bârî Rüşdî
Şâh olur mûra eger olsa inâyet nazarı
(Fatîn Dâvud (1271). Hâtimetü'l‑Eş‘âr. İstanbul. 133.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | NEF'Î, Ömer Efendi | d. 1572? - ö. 1635 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | YUNUS, Yunus Oral | d. 1910 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | HÜSEYİN SÜMMÂNÎOĞLU, Hüseyin Yazıcı | d. 15.08.1937 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | ŞEYHÎ, Molla-zâde Şeyh Süleymân Şeyhî Efendi | d. 1749-1750 - ö. 1819-1820 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | İSMET, İbrâhîm İsmet Efendi | d. 1750 - ö. 1807 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | ATÂ, Atâullah Efendi-zâde | d. 1750-51 - ö. 1814-15 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | ÂŞIKÎ MEHMED | d. 1765 - ö. 1821 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | MUHİB, Abdürrahîm Efendi | d. ? - ö. 1821 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | İZZET, İzzet Efendi | d. ? - ö. 1821 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | İoan Peyoglu | d. 1964 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | NEDÎM, Mahmûd Nedîm Paşa | d. 1818 - ö. 1883 | Meslek | Görüntüle |
12 | ZARÎF MUSTAFA PAŞA, İstanbullu | d. 1816 - ö. 1861 | Meslek | Görüntüle |
13 | KUDSÎ, Abdullah Kudsî | d. ? - ö. 1914? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | HAKKÎ, Şeyh İsmail Hakkı Zühdi Efendi | d. 1862 - ö. 1913 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | ZİHNÎ, Mehmed Nedret | d. 1835 - ö. 1891 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | YÜSRÎ, Hamamcı-zâde İsmâil Ağa | d. ? - ö. 19. yy. | Madde Adı | Görüntüle |
17 | ŞEYHÎ, Kudsî-zâde Mehmed Şeyhî Efendi | d. ? - ö. 1674-75 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | MOLLA HACI | d. ? - ö. 19. yy. | Madde Adı | Görüntüle |