KUL SABRİ/GARİP ALİ/SABRİ, Ali

(d. 1851 / ö. 1931)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Ali olan Kul Sabri, 1851'de Sivas’ın Şarkışla ilçesinin Emlek Höyük köyünde doğmuştur. Evin tek çocuğu olan Ali'nin babası, evinde sıkça meclisler kuran ve cemler düzenleyen, rençberlikle kıt kanaat geçinen Yusuf’tur. Bu bağlamda deyiş ve türkülerle dolu bir ortamda büyümüştür. Zeliha Hanım’la evlenen ve iki çocuk sahibi olan âşığın çocuklarının isimleri Yeter ve Fatma’dır. Salyam soy isimli sülalesine günümüzde kendi çevresinde Âşık Aligil denilmektedir. Çok iri bir cüsseye sahip olan Kul Sabri 1931 yılında inme geçirerek doğduğu köyde vefat etmiş ve köyünde defnedilmiştir (Kaya 2009: 632).

Badeli bir âşık olan Kul Sabri’nin bir güzelden aldığı elma ile âşıklık statüsüne ulaştığı görülür. Birkaç yıl kendinde değilmişçesine yaşayan Kul Sabri, Sarıkaya isimli komşu köydeki bir düğün esnasında ciddi bir topluluk önünde ilk şiirini icra etmiş ve o günden sonra saz da çalmaya başlamıştır. Başka bir bilgiye göre Kul Sabri (Ali) henüz küçük yaşta akranı bir kıza sevdalanır. Böylece içindeki türkü aşkı sevda ateşi ile birleşir. Kısa zamanda dilinin bağı çözülür. Kul Sabri Hacı Bektaş Veli Tekkesi’ni ziyareti esnasında kendisine “Önce sabretmeyi öğren, başarının adı sabırdır. Senin adın da Kul Sabri olsun.” denilmesinden sonra Sabri mahlasını kullanmaya başlamıştır (https://www.huyuk.com). İrticalen söyleme yeteneği oldukça iyidir. Bölgede pek çok âşığın yetişmesinde etkili olmuştur. Bunların arasında Ali İzzet Özkan, Âşık Veysel, Sarıkayalı Hüseyin Gürsoy ve Ortaköy’lü Aziz Üstün bulunur.

Kul Sabri bilgi birikimi ve tecrübesini yanındaki kamberiyle (Hüseyin Uçaklı/Hasbekli) zaman zaman Anadolu’nun çeşitli yerlerini gezmesi ve deneyimlemesi ile edinmiştir. Tarsuslu Sıtkı, Yassıpınarlı Hilmi ve Agahî gibi âşıklar ile dostluk etmiştir. Aruz vezni ile şiirler yazmayı deneyen Kul Sabri’nin şiirlerinin konuları genellikle Alevilik, aşk, tabiat ve güzelliktir. Şiirlerinde tek bir mahlas değil, farklı mahlaslar kullanmayı tercih etmiştir. Bunlar Garip Ali, Kul Sabri ve Sabri mahlaslarıdır. Topluluklarda tanınır ve bilinir olmasında cemlerde on iki telli sazıyla söylediği deyiş ve muammalar etkili olmuştur. Kul Sabri’nin Farsça ve Arapça kelimelerin yoğun olduğu aruz veznini kullandığı şiirleri de bulunmaktadır. El yazması şiir defteri bazı çocukları tarafından korunamayıp yok edilmiştir. Sadece Emlek âşıklarınca dilden dile sözlü kültür ortamında aktarılan bazı şiirleri bugüne ulaşabilmiştir (Kaya 2009: 632).

Kaynakça

https://www.huyuk.com/âşiklarimiz/âşik-kul-sabri/ [erişim tarihi: 15.04.2019].

Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri. C. III. Sivas: Önder Matbaacılık.


Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AZEM SEVİNDİK
Yayın Tarihi: 07.05.2019
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1AZİME, Azime Tinnid. 1942 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2ŞÜKRANİ, Şükrü Toprakd. 1958 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3ABDULLAH, Abdullah Aydoğand. 1933 - ö. 25.01.2004Doğum YeriGörüntüle
4HÜSNÎ, Mehmed Hüsnî Efendi, Konyalıd. 1851 - ö. 1888Doğum YılıGörüntüle
5BEDRÎ PAŞA, Kütahyalıd. 1851 - ö. 1912Doğum YılıGörüntüle
6Faik Reşadd. 26 Eylül 1851 - ö. 26 Haziran 1914Doğum YılıGörüntüle
7ESAD, Esad Erbillid. 1847 - ö. 04.03.1931Ölüm YılıGörüntüle
8Selma Rızad. 5 Şubat 1872 - ö. 5 Ekim 1931Ölüm YılıGörüntüle
9Şakarim Kudayberdiulıd. 1858 - ö. 3 Ekim 1931Ölüm YılıGörüntüle
10KARAGÖZ/UMMAN DEVAMİ, Adem Karagözd. 01.11.1963 - ö. ?MeslekGörüntüle
11SEZAİ, Sezai Arabacıd. 1959 - ö. ?MeslekGörüntüle
12KUL ABDULLAH, Abdullah Kösed. 1892 - ö. 1997MeslekGörüntüle
13GUFRANÎ, Durmuş Alid. 1864 - ö. 1926Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14YILDIZ, Ömürcan Yıldızd. 10.06.1984 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15EŞREF, Eşref Tonbuloğlud. 02.01.1945 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16GÜLHANÎ, Kasım Okald. 1947 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17NİHÂNÎ, İskenderd. 1967 - ö. 1919Madde AdıGörüntüle
18KUL HAYDAR, Yozgatlıd. 1870 - ö. 1916Madde AdıGörüntüle