MEHMED ŞEMSEDDÎN, İstanbullu

(d. 1265/1849 - ö. 1318/1900)
çocuk edebiyatı ve oyun yazarı
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1849 yılında İstanbul'da doğdu. İngiliz lakabıyla tanınan Kaymakam Yusuf Bey adlı bir deniz subayının oğludur. Ölüm yeri ve tarihi konusunda bilgi bulunmamakla beraber 1900'den sonraki bir tarihte öldüğü tahmin edilmektedir.

Eserleri şunlardır:

1. Anahtar: 1297 yılında İstanbul'da basılmıştır.

2. Anahtar Halkası: 1299 yılında İstanbul'da basılmıştır.

3. İlaveli Ahahtar: İkinci Kitap 1297, Üçüncü Kitap 1299, Dördüncü Kitap 1300 yılında İstanbul'da basılmıştır.

4. Çocuklara Kılavuz: Birinci Kitap (Elifba) 1321, 1324, 1325, İkinci Kitap (Malumat-ı Lâzıme) 1308, 1314 yılında İstanbul'da basılmıştır.

5. Lugat-ı Şemseddin: 1307'de, devamı 1309'da İstanbul'da basılmıştır.

6. Çocukların Cuma Günü Mektebi: 1299 yılında İstanbul'da basılmıştır. Aslında dört cilt olarak düşünülen bu eserde müellif islamiyet, terbiye, ilim ve fen ile ilgili çocukların bilmeleri gereken bilgileri vermeyi amaçlamaktadır. Sadece iki cüzü yayımlanmıştır.

7. Çocukların Gece Eğlencesi: Çocuklar için yazdığı kısa fıkra ve hikâyeleri içeren böyle bir eseri olduğu bildiriliyorsa da baskı yeri ve tarihi tespit edilememiştir.

8. Tedbirde Kusur (Şemsî adıyla): 1290 yılında İstanbul'da basılmıştır. Tiyatrodur.

9. Mücâzât (Şemsî adıyla): 1291 yılında İstanbul'da basılmıştır. Tiyatrodur.

10. Kendim Ettim Kendim Buldum (Şemsî adıyla): 1292 yılında İstanbul'da basılmıştır. Tiyatrodur. Molier'in Cimri'si tarzındadır.

Çocukları eğitmek, dil eğitimi vermek, faydalı ve gerekli bilgileri öğretmek amacıyla gazeteler çıkardı, hikâyeler fıkralar yazdı, kitaplar yayımladı. Oyunlarında Nâmık Kemâl'in etkisinde kaldı. Bu tür eserlerinde Ortaoyunu ve Karagöz'den de yararlandı. Çocukları eğitmek maksadıyla yazdığı bütün hikâyelerinde ahlaki bir endişe güden Mehmed Şemseddîn, son derece sade bir dil kullanmıştır. Tiyatro oyunlarında çocukların iyi yetiştirilmelerini esas almıştır. Bu oyunlar "Hayata karşı güçlü yetiştirilemeyen çocuklar, karşılaştıkları ilk zorlukta yıkılmaktadırlar. Bundan dolayı onlar her anlamda güçlü yetiştirilmelidir" savıyla yazılmıştır. Çocuklar için Arkadaş (1 Ekim 1876, 13 sayı), Çocuklara Arkadaş (1 Nisan 1881, 13 sayı), Çocuklara Talim (17 Aralık 1887, 9 sayı) ve Mekteb adlı gazeteleri çıkarmıştır.

Kaynakça

Enginün, İnci (1983). Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları. İstanbul: Dergah Yay.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1986). "Mehmed Şemseddin". C. VI. İstanbul: Dergah Yay.

 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLAN
Yayın Tarihi: 01.04.2014
Güncelleme Tarihi: 30.11.2020

Eserlerinden Örnekler


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1RÂŞİD, Râşid Ali Efendi, İstanbullud. ? - ö. 1894Doğum YeriGörüntüle
2Şule Öncüd. 10 Mayıs 1975 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Gürkal Ayland. 1937 - ö. 20 Ocak 2009Doğum YeriGörüntüle
4FİKRÎ, Helvacı-zâded. 1849 - ö. 1886 dsDoğum YılıGörüntüle
5EMÎN, Arab-zâde Emîn Efendid. 1849 - ö. 1911Doğum YılıGörüntüle
6TAŞÇI ALİ (USTA), Alid. 1849 - ö. 1904Doğum YılıGörüntüle
7RUHÎ, Ruhî Bey Babad. ? - ö. 1900Ölüm YılıGörüntüle
8SEDÂD ALİ BEY, Cevdet Paşa-zâded. 1857 - ö. 1900Ölüm YılıGörüntüle
9DİLAVER AĞAd. ? - ö. 1900-1905?Ölüm YılıGörüntüle
10Aysel Gürmand. 1956 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Necati Kanterd. 20 Şubat 1949 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Asım İsmet Kültürd. 1898 - ö. 5 Eylül 1960MeslekGörüntüle
13HASAN HİLMÎd. 1881? - ö. 1896 dsAlan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14İZZET, Mütercim İzzet Paşad. 1843 - ö. 1914Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ZÎVER, Murtazâd. ? - ö. 1877Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16UZLETÎ, Değirmenci-zâde Uzletî Mehmed Çelebid. ? - ö. 1668-69Madde AdıGörüntüle
17ŞEVKÎ, Mehmed Şevkî Efendid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18SA’ÎD, Babaefendi-zâde Şeyh Mehmed Sa’îd Efendid. ? - ö. 1871Madde AdıGörüntüle