MERKEZ-ZÂDE ŞÜKRÜ

(d. 1270/1853 - ö. 1334/1916)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1270/1853 senesinde Kayseri’de doğdu. Babası Tarsuslu-zâde Mehmed Ali Efendi, annesi Fatma Hanım’dır. Küçük yaşta evlerinin yakınındaki mescitte başladığı eğitimine dokuz yaşına kadar burada devam eden Şükrü Efendi, mahalle hocasının yardımıyla Dârülhilâfe müdürü Karakimseli-zâde Mehmed Efendi’ye takdim edildi ve tatbik olunan imtihan sonucunda medresenin dokuzuncu sınıfından derse başlatıldı. Medrese eğitimini tamamladıktan sonra Kayseri ve civarındaki camilerde uzun yıllar merkez vaizliği yaptı. Merkez-zâde veya Merkezin Şükrü Efendi diye anılması da bundan dolayıdır. Kayseri dışında da birçok ilde vaazlar veren Şükrü Efendi bir aralık Kayseri Serçeönü Medresesi müderrisliği görevinde de bulundu. Devlete 35 yıl hizmeti geçen Şükrü Efendi, özellikle nükteleriyle tanındı ve çevresindeki herkesin takdir ve sevgisini kazandı. Kayseri eşrafından Çakşırlı Burhan Ağa’nın kızı Zekiye Hanım’la evlendi ve bu evlilikten Mahmûd Dihye isimli bir oğlu ile Fatma ve Fâika isimli iki kızı dünyaya geldi. 1334/1916 senesinde 53 yaşında iken vefat eden Merkez-zâde Şükrü Efendi, Kayseri’de Seyyid Burhaneddin Türbesi civarında medfundur. Arkadaşlarından Abdünnâfi Bey, onun için yazdığı bir mersiyesinde şöyle demektedir. Kimseyi incitmemekle yandı âlem nârına/Sabr iderdi şükr iderdi yokluğuna varına.

Merkez-zâde Şükrü Efendi’nin müretteb bir Dîvân'ı bulunmamakla beraber bugün Mustafa Parlak’ta bulunan belki Dîvânçe dahi denemeyecek bir hacimde 20 varaklık bozuk bir rik’ayla yazılmış bir şiir defteri vardır. Şairin kendisine yapılan bir haksızlık dolayısıyla yazdığı mensur bir Şikâyet-nâme yine Mustafa Parlak tarafından yayımlanmıştır. Eldeki şiirlerine nazaran Merkezzâde’nin mahlas kullanmadığı anlaşılmaktadır.

Kaynakça

Kalkan, Emir (1988). Çağlar Boyunca Kayseri Şairleri. Kayseri: Kayseri İli Özel İdare Müdürlüğü ve Kayseri Belediyesi Birliği Yay.

Koçer, H. Mehmet Zeki (1972). Kayseri Uleması. İstanbul: Ahmet Sait Matbaası.

Köksal, M. Fatih (1998). Kayserili Divan Şairleri. Kayseri: Geçit Yay.

Merkezzâde Şükrü Efendi. Dîvânçe. Mustafa Parlak Özel Kitaplığı.

Parlak, Mustafa (1980). “Merkezzâde Şükrü Efendi”. Erciyes 3 (29): 6-11.

Parlak, Mustafa (1983). “Merkezzâde Şükrü Efendi ve Şikâyetnâmesi”. Erciyes 6 (71): 18-20.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSAL
Yayın Tarihi: 03.01.2014
Güncelleme Tarihi: 30.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Hak te’âlâ âşinâ her sırrıma ef’âlime

Andan özge âşinâ yok fi’lime ef’âlime

Sanmasun kimse beni belki harâbât ehliyim

Hazret-i Mevlâ bilür vâkıf odur ef’âlime

Bilme[ze]m ehl-i cinân mı yohsa ehl-i nâr mıyım

Tutmuşum bâb-ı tevekkül bahtıma ikbâlime

Cürm-i isyânım yazar dâ’im kirâmen kâtibi

Yazmamış zerre sevâbım defter-i icmâlime

Gerçi var destimde fermân âyet-i “lâ-taknatû”

Yine ümmîdim Hudâ’dur hâl-i pür-melâlime

Tutmuşum ihlâs ile ben dâmen-i Peygamber’i

Dest-gîrim [ol] Muhammed geldi rahmet âleme

(Merkezzâde Şükrü Efendi. Dîvânçe. Mustafa Parlak Özel Kitaplığı. vr. 7b.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1KADI BURHÂNEDDÎN, Ahmedd. 1345 - ö. 1398Doğum YeriGörüntüle
2ÂLİM, Müderris-zâde Mehmed Âlim Efendid. 1802 - ö. 1881Doğum YeriGörüntüle
3YANIK UMMAN, Ömer Akçakayad. 1938 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4GÂLİB/FİKRÎ, Mehmed Gâlib Bey, Niğdelid. 1853 - ö. 1915Doğum YılıGörüntüle
5AHMED CELALEDDİN DEDE, Ahmet Celalettin Baykarad. 1853 - ö. 1946Doğum YılıGörüntüle
6FAHİMÎ, Abdurrahim Doğand. 1853 - ö. 28.03.1933Doğum YılıGörüntüle
7KÖR MUSTAFA, Zevaitlid. ? - ö. 1916Ölüm YılıGörüntüle
8BÂKÎ, Abdülbâkî Efendid. 1865-66 - ö. 1912-1916-17Ölüm YılıGörüntüle
9HARÂBÎ, Ahmed Edîbd. 1853 - ö. 1916Ölüm YılıGörüntüle
10KEMÂL, Kemâl-i Zerd, Sarıca Kemâld. ? - ö. 1488-89’dan sonra ?MeslekGörüntüle
11SEYYİD VEHBÎ, Hüseyind. 1674? - ö. 1736MeslekGörüntüle
12KEMTERÎ, Konyalıd. 1838 - ö. 1911MeslekGörüntüle
13DÂVUD PAŞA, Bağdatlıd. ? - ö. 1851Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14BAHRÎ, Köprüvî Yûsuf Bahrî bin Mehmedd. 1750 - ö. 1829Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15SENİYE HANIMd. ? - ö. 19. yy.Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16SUBHÎ, Abdullah Subhî Efendid. ? - ö. 1622Madde AdıGörüntüle
17SEYYİD SEYFÎ / Seyyid Nizamoğlu, Şeyh Seyyid Seyfullah Kasım b. Şeyh Seyyid Nizameddin Efendid. ? - ö. 1601Madde AdıGörüntüle
18ŞEYHÎ, Mehmedd. ? - ö. 1729Madde AdıGörüntüle