RİF'AT, Ahmed Rif'at, Kânî Paşa-zâde

(d. 1260/1844 - ö. 1308/1891)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1260/1844 yılında İstanbul'da doğdu. Maliye nazırlarından vezir Kânî Paşa'nın oğludur. Kânî Paşa-zâde sanıyla tanındı. Tahsilini tamamladıktan sonra Bâbıâlî Tercüme Odası'na alındı. Sâlise rütbesi tevcih olundu. 1864 yılında Petersburg sefareti Türkçe başkâtipliğine atanıncaya kadar bu görevde kaldı. 1865 tarihinde Âdile Sultan'ın kızı Hayriye Hanım Sultan ile evlendirilerek ferik rütbesi verildi ve Dâr-ı Şûrâ-yı Askeri üyeliğine getirildi. Altı ay sonra nikâhı feshedilince feriklik ve azalık da sona erdi ve 1866 senesinde Paris Sefareti maiyetine memur edildi. Sultan Abdülazîz'in Paris'e seyahati kararlaştırılınca Fransa dahiliye nazırı tarafından Ziya Paşa, Namık Kemal ve Ali Suavi ile birlikte Rif'at'a da Paris'ten uzaklaşması gerektiği bildirildi, bunun üzerine 1867 yılında bu görevinden istifa ederek Londra'ya gitti. Bir müddet Londra'da kaldıktan sonra İstanbul'a döndü. Sonra babasının delaletiyle Mısır'a gitti ve İngilizler vasıtasıyla kurulan Teftîş-i Vâridât İdâresi'ne başkâtip tayin olundu. Arabî Vak'ası'ndaki rolü sebebiyle İngilizler tarafından Mısır'dan çıkarılınca İstanbul'a getirildi. Evvela Konya sonra 1884 yılında Bursa Reji nazırlığında bulundu. Hastalığı sebebiyle Bursa'dan döndü ve Heybeliada'da bir hafta tebdil-i hava ettikten sonra zatülcenpten 1308/1891 senesinde burada vefat etti. Merkezefendi kabristanına babasının mezarının yanına defnedildi.

Eserleri şunlardır:

1. Bârika-i Edeb: Manzum ve mensur eserlerinden birkaç parçayı ihtiva etmektedir. 1308 yılında Bursa'da basılmıştır.

2. Hakîkat-i Hâl Der-Def'-i İhtiyâl: 1286 yılında 22 sayfa hâlinde Paris'te basılmıştır.

3. Hukûk-ı Umûmiyye: 1285 senesinde Paris'te basılan bu eser iki fasiküldür. Birinci fasikül 229, ikinci fasikül 188 sayfadır. Aslında bu eser Pradiye Fodere'nin Hukûk adlı Fransızca eserinden tercüme ise de Rif'at Bey tarafından bir hayli ilaveler yapılmıştır.

Kaynakça

Bursalı Mehmed Tahir (1333). Osmanlı Müellifleri. C. I. İstanbul.

İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. IV. İstanbul: Dergah Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri.  C.I. Ankara: Bizim Büro Yay.

Özgül, M. K. (2002). "Ahmed Rif'at". Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. I. Ankara: AKM Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLAN
Yayın Tarihi: 11.06.2014
Güncelleme Tarihi: 01.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Küdûret kalb-i zâhidde gubâr-ı mâ-sivâdandır

Güşâde rûyî-i âyîne âsâr-ı safâdandır

Hakâyıkda husûl-i ma'rifet feyz-i fenâdandır

Ki isbât-ı vücûd-ı Zât-ı Mutlak harf-i lâ'dandır

Bulur ârâyiş-i zâhir zevâl envâr-ı irfândan

Bürîde rengî-i dîbâc te'sîr-i ziyâdandır

Ne gam tekzîb olunsa ger makâli ehl-i irfânın

Vukû'ı dâ'imâ men'in vücûd-ı müdde'âdandır

Bulur elbette bir gün derd-i ser mestân-ı ikbâlin

Humârı âlem-i âbın bütün fart-ı safâdandır

Cihân ıslâhına tedbîr varsa seyf-i sârimdir

Marîz-i müzmine bür'-i şifâ mühlik devâdandır

Nola mir'âtı âlemde felek sad-pâre eylerse

Bekâsı şimdi câhın Rif'at âsâr-ı riyâdandır

(İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. III. İstanbul: Dergâh Yay. 1477.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Nâzım Kurşunlud. 1911 - ö. 8 Ekim 1980Doğum YeriGörüntüle
2AZÎZ, Mehmed Azîzd. 1848 - ö. 1916Doğum YeriGörüntüle
3KEMTERÎ, Raşid Alid. ? - ö. 1896Doğum YeriGörüntüle
4NİYÂZÎ, Ahmed Niyâzî Efendi, Serezlid. 1844 - ö. 1900Doğum YılıGörüntüle
5NÛRÎ, Mustafa Nûrî Bey, Maraşlıd. 1844 - ö. 1906Doğum YılıGörüntüle
6ÂLÎ BEY, Direktör Mehmed Âlî Beyd. 1844? - ö. 1899Doğum YılıGörüntüle
7EDHEM, Avanoslud. 1835 - ö. 1891Ölüm YılıGörüntüle
8Ahmet Vefik Paşad. 1818 - ö. 1 Nisan 1891Ölüm YılıGörüntüle
9HİMMETÎ, Arifd. 1811 - ö. 1891Ölüm YılıGörüntüle
10RIZÂ, Ali Rızâ Efendi, Bursalıd. 1816 - ö. 1905MeslekGörüntüle
11EMRÎ, Murâd Emrî Efendi, Tırnavalıd. 1851 - ö. 1917MeslekGörüntüle
12RÂŞİD, Râşid Mehmed Paşad. 1830 - ö. 1876MeslekGörüntüle
13RÂŞİD AŞKÎ BEY, İstanbullud. ? - ö. 1916Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14BÂLÎ, İşkodralıd. ? - ö. 1903 ds.Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15HAMDÎ, Süleymân Hamdîd. ? - ö. 19. yy.Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16HÂFlZ, Seyyid Hâfız Abdullâh Efendid. ? - ö. 1771-72\'den sonraMadde AdıGörüntüle
17MÜSLİMÎ, Mîrî Kadı-zâde Müslimî Efendid. ? - ö. 1585Madde AdıGörüntüle
18MUHTÂR, Ahmed Muhtar Efendi, Molla Beyd. 1807 - ö. 1882Madde AdıGörüntüle