SA’DÎ, Mehmed Sa’dî Bey

(d. 1255/1839 - ö. 1320/1902)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1255/1839 yılında İstanbul’da doğdu. Kireçkapısı Gümrüğü arayıcı başı olan Hacı Ali Efendi’nin oğludur. Sıbyan mektebinde okuduktan sonra bir müddet Arapça eğitimi aldı. Daha sonra Darulmaarif’e girerek buradan mezun oldu. 1273/1857 yılında Hariciye Mektubî Kalemi’nde memur olarak atandı. 1276/1860’da Fuad Paşa’yla birlikte Suriye’ye giden Sa’dî Bey, 1278/1862’de İstanbul’a döndü ve Rüsumât Meclisi Kalemine tayin edildi. 1281/1865 yılında tuz ve tütün dairesi yazı işleri yardımcılığına ve 1285/1869 yılında ise müsvedde başkâtipliğine atandı. Bir yıl sonra Meclis-i Rüsûmât (gümrük ve vergi meclisi) başkâtipliğine atandı. 1288/1871-72 yılında Meclis-i Rüsûmât azalığına, 1289/1873 yılında Suriye Vilayeti Rüsumât müfettişliğine atanan Sa’dî Bey, 1290/1874’te tekrar Rüsumât azalığı görevine döndü. 1295/1878 Cemiyet-i Rüsûmiye azalığına ek olarak Duhan Müskirat, Harir ve Evrâk-ı Sahîha Mesâlih-i Umumiyesi ve Rüsum İdare-i Merkeziyesi başkâtipliğine tayin edildi. 1297/1879-80 yılında Rüsûm-ı Sitte İdâre-i Merkeziyye başkâtipliğine, 1299/1882’de Rüsûm-ı Sitte Düyûn-ı Umûmiyye-i Osmâniyye Vâridât-ı Muhassasa İdaresi başkâtipliğine, ardından 1301/1884 yılında da kâtiplikten mektupçuluğa atandı. 1316/1899’da Cemiyet-i Rusûmiye azalığına atanan Mehmed Sa’dî Bey, 1320/1902 yılında vefat etti. Beylerbeyi’nde Nakkaş Kabristanı’na defnedildi.

Musikiye vakıf olan Mehmed Sa’dî Bey, yazdığı şiirleri Gülşen-i Âsâr isimli Dîvân'ında toplamıştır. İçinde 150 kadar şarkı güftesi ve bazı şiirlerin bulunduğu bu Dîvân, Sadi Yaver Ataman tarafından yayımlanmıştır (Ataman 1987). Sa’dî Bey’in şarkılarının çoğu Hacı Arif Bey, Şevki Bey, Santûrî Edhem Efendi, Tanburî Ali Efendi ve Rif'at Bey gibi ünlü bestekârlar tarafından bestelenmiştir.

Kaynakça

Ataman, Sadi Yaver (1987). Mehmet Sadi Bey. Ankara: KTB Yay.

Baştuğ, İbrahim (2002). İbnü’l-Emin Mahmud Kemal İnal, Son Asır Türk Şâirleri. C. IV. Ankara: AKM Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri.  C.II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. YUNUS KAPLAN
Yayın Tarihi: 29.06.2014
Güncelleme Tarihi: 01.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Şarkı

Kime arzeyleyim bilmem ki ahvâl-i diger-gûnum

Kızılırmaga döndü aglamakdan çeşm-i pür-hûnum

Verir ahbâba gam a’dâya hayret derd-i efzûnum

Meded ey dostlar ben bir saçı Leylâya Mecnûnum

Akup cûlar gibi çağlar iken eşk-i firâvânum

Ne hikmetdir ki sönmez âteş-i dilsûz-ı hicrânum

Soran yok hâl-i zârum dinleyen yok âh u efgânum

Meded ey dostlar ben bir saçı Leylâya Mecnûnum

Aceb Sa’dî beni hatırlayıp şûh-ı şenim şimdi

Demez mi âşıkım hasretle giryândur benim şimdi

Ben ol Mecnûn-ı aşkum kûh-ı gamdur meskenim şimdi

Meded ey dostlar ben bir saçı Leylâya Mecnûnum

(Ataman, Sadi Yaver (1987). Mehmet Sadi Bey. Ankara: KTB Yay. 149.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Nurullah Ataçd. 9 Ağustos 1898 - ö. 17 Mayıs 1957Doğum YeriGörüntüle
2M. Kutlukhan Perkerd. 02 Kasım 1972 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3FÂZIL, Fâzıl Halil Deded. ? - ö. 1677-78Doğum YeriGörüntüle
4FATMA KAMİLE HANIMd. 1839 - ö. 1921Doğum YılıGörüntüle
5NA'TÎ, Ahmed Hüsameddin Deded. 1839 - ö. 1900Doğum YılıGörüntüle
6RAHMÎ, İbrahîm Rahmî Efendid. 1839 - ö. 1894Doğum YılıGörüntüle
7EMÎN, Molla Ali Binni Molla Emînd. 1835 - ö. 1902Ölüm YılıGörüntüle
8SÂ'İB, Hüseyind. 1830 - ö. 24 Ocak 1902Ölüm YılıGörüntüle
9Faik Esat (Andelib)d. 1873 - ö. 1902Ölüm YılıGörüntüle
10FEHÎM, İbrâhîm Fehîm Beyd. 1813 - ö. ?MeslekGörüntüle
11M. Turhan Tan (M. Samih Fethi)d. 1885 - ö. 25 Aralık 1939MeslekGörüntüle
12SELÂMÎ, Kara Müftî-zâde Abdusselâm Selâmî Efendid. ? - ö. 1853-54\'ten sonraMeslekGörüntüle
13ÂSIM, Mehmed Âsım Efendid. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14FEYZÎ, Ahmedd. 1837 - ö. 1909Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ÂSIM, Küçük Filibeli-zâded. 1856 - ö. 1904Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16UŞŞÂKÎ, Uşşâkî Efendid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17ABDÎ, Mahmûdd. ? - ö. 1901Madde AdıGörüntüle
18MÂHİR, Lütfullâh Efendid. ? - ö. Şubat-Mart 1766Madde AdıGörüntüle