SA’DÎ, Mehmed Sa’dî Bey

(d. 1255/1839 - ö. 1320/1902)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1255/1839 yılında İstanbul’da doğdu. Kireçkapısı Gümrüğü arayıcı başı olan Hacı Ali Efendi’nin oğludur. Sıbyan mektebinde okuduktan sonra bir müddet Arapça eğitimi aldı. Daha sonra Darulmaarif’e girerek buradan mezun oldu. 1273/1857 yılında Hariciye Mektubî Kalemi’nde memur olarak atandı. 1276/1860’da Fuad Paşa’yla birlikte Suriye’ye giden Sa’dî Bey, 1278/1862’de İstanbul’a döndü ve Rüsumât Meclisi Kalemine tayin edildi. 1281/1865 yılında tuz ve tütün dairesi yazı işleri yardımcılığına ve 1285/1869 yılında ise müsvedde başkâtipliğine atandı. Bir yıl sonra Meclis-i Rüsûmât (gümrük ve vergi meclisi) başkâtipliğine atandı. 1288/1871-72 yılında Meclis-i Rüsûmât azalığına, 1289/1873 yılında Suriye Vilayeti Rüsumât müfettişliğine atanan Sa’dî Bey, 1290/1874’te tekrar Rüsumât azalığı görevine döndü. 1295/1878 Cemiyet-i Rüsûmiye azalığına ek olarak Duhan Müskirat, Harir ve Evrâk-ı Sahîha Mesâlih-i Umumiyesi ve Rüsum İdare-i Merkeziyesi başkâtipliğine tayin edildi. 1297/1879-80 yılında Rüsûm-ı Sitte İdâre-i Merkeziyye başkâtipliğine, 1299/1882’de Rüsûm-ı Sitte Düyûn-ı Umûmiyye-i Osmâniyye Vâridât-ı Muhassasa İdaresi başkâtipliğine, ardından 1301/1884 yılında da kâtiplikten mektupçuluğa atandı. 1316/1899’da Cemiyet-i Rusûmiye azalığına atanan Mehmed Sa’dî Bey, 1320/1902 yılında vefat etti. Beylerbeyi’nde Nakkaş Kabristanı’na defnedildi.

Musikiye vakıf olan Mehmed Sa’dî Bey, yazdığı şiirleri Gülşen-i Âsâr isimli Dîvân'ında toplamıştır. İçinde 150 kadar şarkı güftesi ve bazı şiirlerin bulunduğu bu Dîvân, Sadi Yaver Ataman tarafından yayımlanmıştır (Ataman 1987). Sa’dî Bey’in şarkılarının çoğu Hacı Arif Bey, Şevki Bey, Santûrî Edhem Efendi, Tanburî Ali Efendi ve Rif'at Bey gibi ünlü bestekârlar tarafından bestelenmiştir.

Kaynakça

Ataman, Sadi Yaver (1987). Mehmet Sadi Bey. Ankara: KTB Yay.

Baştuğ, İbrahim (2002). İbnü’l-Emin Mahmud Kemal İnal, Son Asır Türk Şâirleri. C. IV. Ankara: AKM Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri.  C.II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. YUNUS KAPLAN
Yayın Tarihi: 29.06.2014
Güncelleme Tarihi: 01.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Şarkı

Kime arzeyleyim bilmem ki ahvâl-i diger-gûnum

Kızılırmaga döndü aglamakdan çeşm-i pür-hûnum

Verir ahbâba gam a’dâya hayret derd-i efzûnum

Meded ey dostlar ben bir saçı Leylâya Mecnûnum

Akup cûlar gibi çağlar iken eşk-i firâvânum

Ne hikmetdir ki sönmez âteş-i dilsûz-ı hicrânum

Soran yok hâl-i zârum dinleyen yok âh u efgânum

Meded ey dostlar ben bir saçı Leylâya Mecnûnum

Aceb Sa’dî beni hatırlayıp şûh-ı şenim şimdi

Demez mi âşıkım hasretle giryândur benim şimdi

Ben ol Mecnûn-ı aşkum kûh-ı gamdur meskenim şimdi

Meded ey dostlar ben bir saçı Leylâya Mecnûnum

(Ataman, Sadi Yaver (1987). Mehmet Sadi Bey. Ankara: KTB Yay. 149.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ADLÎ, Sultan II. Mahmûdd. 1785 - ö. 1839Doğum YeriGörüntüle
2TAB’Î, İSMAİL TAB’Î ÇELEBİd. ? - ö. 1653-54Doğum YeriGörüntüle
3Abdülhak Bilseld. 1923 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4ÂSAF, Süleymân Âsaf Beyd. 1839 - ö. 1913Doğum YılıGörüntüle
5BENDÎd. 1839 - ö. 1885Doğum YılıGörüntüle
6ŞURBÎ, Abdurrahimd. 1839 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7FEŞÂNÎ, Bekird. 1809 - ö. 1900/1902?Ölüm YılıGörüntüle
8VEHBÎ, Vehbî Hamîd, İstanbullud. ? - ö. 1902Ölüm YılıGörüntüle
9FETHÎ, Ahmed Fethîd. 1846-1847 - ö. 1902Ölüm YılıGörüntüle
10RIZAd. 1858 - ö. 1899MeslekGörüntüle
11HUSÛLÎ, Osmand. ? - ö. 1730?MeslekGörüntüle
12NİYÂZÎ, Ahmed Niyâzî Efendi, Serezlid. 1844 - ö. 1900MeslekGörüntüle
13HÂKÎ, Muhammed Hüseyin, On İki İlim Mollad. ? - ö. 1858-59Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14DÂNİŞ, Hasand. 1833 - ö. 1876Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15NÂZIMd. 1839 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16HADENGÎd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17RUHÎ, Ruhî Bey Babad. ? - ö. 1900Madde AdıGörüntüle
18FIKHÎ, Sinek-zâde /Seng-zâde Seyyid İbrahim Fıkhî Efendid. ? - ö. 1691-92Madde AdıGörüntüle