Madde Detay

Adı, Seyyid Ömer Râsim’dir. Ömrünün son yıllarında Hicaz’a gittiği için Hâcı Râsim diye tanınmıştır. 1192/1778’de Firecik'te doğdu. Ailesi hakkında kaynaklarda bilgi yoktur. Gençliğinde İstanbul’a gelip ilim tahsil etti. Defterdâr mektubî odasına girdi. Bir süre sonra hâcegânlık rütbesine getirildi ve yükselerek ser-halife tayin olundu. Daha sonra dört yıl defterdâr kîsedârlığı yaptı. 1244/1828’de Rus savaşı ile ilgili padişaha verilen layihayı yazan kişi olduğu gerekçesiyle padişah tarafından görevinden azledilerek tutuklandı ve Rodos’a sürgün edildi. Necîb Efendi adında birinin isteği üzerine sadaret kaymakamı tarafından sırkâtibi Mustafa Nûri Paşa’ya yapılan rica üzerine serbest bırakıldı ve 1245/1829’da tekrar İstanbul’a geldi. 1247/1831’de Sayda’da memuriyet için görevlendirildi. Bir süre sonra da Anadolu’da ve Rumeli’de bazı memurluklara gönderildi. 1248/1832’de mevkufatçı, 1254/1838’de maliye tezkirecisi oldu ve daha sonra bu görevinden emekli edildi. 1261/1845’te Hicaz’a gitti ve 1262/1846 yılı başlarında vefat etti (Baştuğ 1999: 1789-92).

Hâcı Râsim’in Son Asır Türk Şairleri’nde bir gazeli ve bir kıt’ası verilmiş olup bunlar dışında şiirleri henüz ele geçmemiştir. Edebî kişiliği hakkında Fatîn Tezkiresi’ndeki “şiir ve inşâda eşi benzeri olmayan hünerli bir şair olduğu” ve “şiirlerinin herkes tarafından takdir edilip beğenildiğine” dair kayıttan başka bilgi yoktur (Çifçi yty: 149). Ayrıca İbnü’l-Emin Mahmud Kemal İnal, Tepedelenli Ali Paşa-zâde Veliyüddin Paşa’nın oğlu Sırrı Paşa tarafından 1248/1832’de tebyiz edilmiş olan Hâcı Râsim Efendi’nin Münşeât'ının bir nüshasının kendi kütüphanesinde olduğunu bildirmiştir (Baştuğ 1999: 1791).

Münşeât-ı Hâcı Râsim'de resmî ve hususi mektup örnekleri bulunmaktadır. Eserin bir nüshası Yapı Kredi Sermet Çifter Araştırma Kütüphanesi Nr: 598’de kayıtlı olup 191 yapraktır. Ta’lik yazıyla her sayfada 27 satır bulunmaktadır. Eserin diğer nüshası yine aynı kütüphanede 767 numarada kayıtlı olup 120 yapraktır. Nestalik yazıyla her sayfada 19 satır bulunmaktadır ve istinsah tarihi 1248/1832’dir ( Yapı Kredi Sermet Çifter Araştırma Kütüphanesi Kat. 2001:235).

Akbayar, Nuri, vd. (hzl.) (1996). Sicill-i Osmanî. C. IV. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Baştuğ, İbrahim (hzl.) (1999). İbnü’l-Emin Mahmud Kemal İnal, Son Asır Türk Şairleri. C. IV. Ankara: AKM Yay.

Çifçi, Ömer (yty) (hzl.). Fatîn Dâvud, Hâtimetü’l- Eş‘âr (Fatîn Tezkiresi).http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10736,metinpdf.pdf?0 [erişim tarihi. 03.03.2014].

Gazel

Sanmanız şimdi bendedir gönlüm

Bir şeh-i hüsne bendedir gönlüm

Kıl nevâziş anı garîb etme

Sevdiğim çünki sendedir gönlüm

Kand-i la’l-i lebin sorup gitti

Ben de bilmem ki kandedir gönlüm

Bir tebessümle şâd olur cânâ

Ârzûmend-i handedir gönlüm

Gâh cevr ü gehî cefâ Râsim

Dürlü dürlü mihendedir gönlüm

Münşeât’ında bulunan tarih kıt’ası:

Bu mu’allâ hâneyi şimdi temellük eyleyüp

Eyledi ehl-i kemâlin ser-bülendi câygeh

Sâkinân-ı ‘arş Râsim söyledi târîhini

Kıldı bu beyti alup Behcet Efendi Câygeh

(Baştuğ, İbrahim (hzl.) (1999). İbnü’l-Emin Mahmud Kemal İnal, Son Asır Türk Şairleri. C. IV. Ankara: AKM Yay. 1791-1792.)