ŞAMİLÎ, Şamil

(d. 1119/1815 - ö. 1246/1860)
âşık
(Âşık / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Şamil olan âşık, şiirlerinde Şamilî mahlasını kullanmıştır. H. 1119/M. 1815 yılında Artvin iline bağlı Yukarı Hod köyünde doğmuştur. Ailesi ve aldığı eğitim konusunda bilgi bulunmayan Şamilî, sesinin güzelliği ve iyi saz çalmadaki ustalığıyla tanınmıştır. Muhibbî ile yakın arkadaştır ve bazı araştırmacılara göre kendisi daha yaşlı olmasına rağmen Muhibbî’nin çırağı olmuştur. Gerçek mesleği demircilik olan Şamilî, kendi köyünde Sona adlı bir kıza gönül vermiştir; ancak Âşık Said de aynı kıza gönül verince aralarında bir rekabet başlamıştır. Sonunda Said’i öldürüp hapse düşmüştür, Sultan Abdülmecit zamanında hapis yattığı bilinmektedir. Sultan Abdülmecit’e bir dilekçe göndererek affedilmesini diler. Şamilî, affedilince köyüne dönmek üzere yola çıkar, Erzurum’da âşıklar arasında yapılan bir atışmada kahvesine (muhtemelen kendisini kıskanan bir âşık tarafından) zehir konulur. Bu zehrin tesiriyle köyüne dönüş yolunda İşhan köyünde H. 1246/M. 1860 yılında ölmüştür. Mezarı Yusufeli’nin İşhan köyündedir (Gökalp 1988: 34-38; Koç 1990: 25-60).

 Otuza yakın şiiri tespit edilebilmiş olan Âşık Şamilî, döneminin ünlü âşıkları ile karşılaşmış ve Artvin yöresinde güzel sesi ve iyi bağlama çalması ile meşhur olmuş olmasına rağmen şiirlerinin birçoğu günümüze ulaşamamıştır. Şiirlerinde akıcı ve sade bir dil kullanmış, aşk, gurbet, hasret, sevgilinin güzelliği gibi konuları işlemiştir. Bazı araştırmacılar tarafından Muhibbî’nin çıraklığını da yaptığı söylenen Âşık Şamilî’nin Muhibbi’den etkilendiği görülmektedir. Fakat kendinden sonra gelen âşıkları etkileyip etkilemediği konusunda bilgi yoktur (Karadeniz 2002: 81).

 

Kaynakça

Gökalp, Mehmet (1988). Artvin Saz Şairleri. İstanbul: Asır Ajans Yay.

Karadeniz, Bekir (2002). Artvinli Halk Şairleri. Ankara: Artvin Kültür ve Yardımlaşma Derneği Yay.

Koç, Mehmet (1990). Hodlu Halk Ozanları ve Kalem Şuaraları. Aydın: Hürtunç Ofset.

Öksüz, Musa (2013). Artvin Âşıklık Geleneği. Doktora Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi. 

 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. TURGAY KABAK
Yayın Tarihi: 08.11.2013
Güncelleme Tarihi: 11.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Bus Etsem

Kısmet olsa varsan yârin yanına

Hem taş ile toprağından bus etsem

Varsam yedi yerde kılıp temenna

Sekizinci ayağından bus etsem

 

Sevdiğim ahdında vereydi vefa

Gireydim koynuna süreydim sefa

Bu hasta gönlüme kılaydı şifa

Dilin emip dudağından bus etsem

 

Korku geçmez âşıkların aynına

Kısmet olsa idi gireydim koynuna

Der Şamilî kol aşırıp boynuna

Beyaz gerdan buhağından bus etsem

 Öksüz, Musa (2013). Artvin Âşıklık Geleneği. Doktora Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi. 317.


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1MUHİBBÎ, Salihd. 1823 - ö. 1868Doğum YeriGörüntüle
2OSMAN, Osman Şahistanoğlud. 1884 - ö. 1968Doğum YeriGörüntüle
3AYDIN BABA, Aydın Karasüleymanoğlud. 01.01.1943 - ö. 30.01.2017Doğum YeriGörüntüle
4NECMÎ, Ömer Necmî Efendi, İstanbullud. 1815 - ö. 1889Doğum YılıGörüntüle
5GÜLŞÂNÎ, Ömerd. 1815 - ö. 1883Doğum YılıGörüntüle
6ŞEREF, Mehmed Şerefd. 1815 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7HANDÎ, Eskizağralıd. ? - ö. 1860 ds.Ölüm YılıGörüntüle
8HAKKI, İshak Hakkı Paşad. 1808 - ö. 1860Ölüm YılıGörüntüle
9NİGÂHÎ BABAd. 1780\\\'ler - ö. 1860Ölüm YılıGörüntüle
10HEYRANÎ, Muhammet Işıkdemird. 1890 - ö. 1958MeslekGörüntüle
11HÜSEYİNd. 1811 - ö. 1891MeslekGörüntüle
12HÜSEYN DEMİRÇİd. 1885 - ö. 1969MeslekGörüntüle
13SABRİ BABA, Çankırılıd. ? - ö. 1851Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14İBRAHİMd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15BEZMÎ, Niğdelid. ? - ö. 1873Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16MEHBUB, Mehbub Esgerîd. 1966 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17BAYKAN /BIKANd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18AYDIN ÇOBANOĞLUd. 1951 - ö. ?Madde AdıGörüntüle