Madde Detay
Ali Nusret
A(yın) Necmi, A(yın) N(un)
(d. 23 Mart 1872 / ö. 13 Şubat 1913)
Yazar, Şair, Çevirmen, Öğretmen
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
1289/1873 yılında Yenişehir'de doğdu. Asıl adı Ali Nusret Bey'dir. Şiirlerinde Nusret mahlasını kullandı. Dedesi, Sadrazam Hüsrev Paşa'nın divan efendiliğinde bulunan Mustafa Bey, babası Plevne muharebesinde şehit olan Binbaşı Osman Şahâbeddîn Bey, annesi İsmet Hanım'dır. Şair Cenâb Şahâbeddîn'in dört yaş küçük kardeşi, şair Osman Fahri'nin ağabeyidir. Henüz üç yaşlarındayken babası Plevne'de şehit düştü. Rus bozgunundan sonra annesi ve ağabeyi ile beraber İstanbul'a gelip Tophane civarında bir eve yerleştiler. Tophane'deki Mekteb-i Feyziyye'yi bitirdikten sonra 1297'de (1881/1882) Eyüp Askerî Rüşdiyesi'ne girdi. Üç yıl burada okuduktan sonra 1303 (1887/1888) senesinde Mühendishâne-i Berrî-i Hümâyûn'a geçti. 1309/1891 senesinde istihkam mülazımlığı ile teğmen olarak mezun oldu. Aynı yıl muallim tayin olunarak göreve başladı ve Mühendishane'de Fransızca, kitabet ve tarih derslerini okuttu. 1324/1908 senesinde Kaymakam (yarbay) rütbesiyle Mareşal Yaveri oldu. Genç denecek bir yaşta Topçu Yarbayı iken kaymakamlık rütbesiyle 1326/1908 senesinde emekliye ayrıldı. Ali Nusret askerlik yaparken de çeşitli görevlerde bulunmuştur ancak daha çok öğretmenlik yapmıştır. Emekli olduktan sonra da öğretmenlik mesleğine devam etti. 1325/1909 yılından itibaren Vefa İdadisi'nde edebiyat öğretmenliği yapmaya başlamış, bunun yanında Mercan İdadisi ve Darulmuallimin'de hastalığı ağırlaşıncaya kadar edebiyat dersleri vermeye devam etmiştir. Ali Nusret devrin yaygın bir hastalığı olan vereme yakalanmış, henüz kırk bir yaşlarındayken 1331/1913 yılında İstanbul'da vefat etmiştir. Vasiyeti üzerine Fatih Camisi haziresinde Plevne müdafii Gâzi Osman Paşa Türbesi'nin önüne defnedilmiştir. Ölümü üzerine kendisi gibi şair olan kardeşi Osman Fahrî, kardeşini genç yaşta kaybetmenin acısıyla kaleme aldığı şiirlerini Mersiyeler adlı kitabında toplamıştır. Bu kitap 22 sayfa hâlinde 1329/1913 senesinde İstanbul'da yayımlanmıştır (Vahapoğlu 2010: 142-146).
Edebiyata şiirle başlayan (1302/1886) Ali Nusret'in ilk verimleri
başta Saadet gazetesi olmak üzere Gülşen, Muhit, Hamiyet gibi
dergilerde yayımlanır. Cenab Şahabeddin'in ilk döneminin, Muallim Naci ve Şeyh
Vasfi'nin etkileri görülen bu şiirlerdeki başlıca temler aşk, ölüm, tabiat ve
dindir. İlk ve tek şiir kitabı Şihâb (1306/1889-1890) için
İbnülemin, "Pek gençken şiirle uğraşmışsa da bilahare vazgeçtiği, Şihâb'dan
sonra bir şiir mecmuası neşretmemesinden anlaşılıyor. O mecmuaysa kendini şair
addettirecek mahiyette değildir. Çünkü çocuk denilecek bir yaşta söylediği
mevzun sözlerden ibarettir," (2000; 1699) der. 1314'te (1898) Servet-i Fünûn'da
yayımlanan mensur şiirleriyse türün olgun örneklerindendir.
1314'ten (1908) itibaren Servet-i Fünûn, Sa'âdet, Ma'ârif,
Tercümân-ı Hakîkat, Yeni Tasvîr-i Efkâr Şûrâ-yı Ümmet, Mekteplilere
Arkadaş, Tedrisât-ı İbtidâiye Mecmuası, Resimli
İstanbul gibi süreli yayınlarda edebiyat, tarih, askerlik, fen, dil ve
eğitim konularında yazılar yazar. 1325'te (1909) II. Meşrutiyet sonrasında başlayan
dilde sadeleşme, tasfiyecilik tartışmalarına Servet-i Fünûn'da
yayımladığı sadeleşme ve tasfiyecilik karşıtı yazılarıyla katılır. Tarih ve
edebiyatla ilgili yazılarında gerek belâgatli üslubu, gerek görüşleri
dolayısıyla yoğun bir Nâmık Kemal etkisi hissedilir.
Ali Nusret kısa süren hayatında belki telif olarak az sayıda eser vermiştir
ama döneminin gazete ve dergilerinde edebî, fennî, tarihî, askerî konulara,
eğitim ve dille ilgili meselelere değindiği makaleleriyle geniş bir yelpazede
faaliyet göstermiştir. Bu yüzden de Ali Nusret'in bir şair, bir mütercim, bir
tenkitçi, bir dilci, bir eğitimci olarak farklı kimlikleri vardır (Vahapoğlu
2010: 141). Ayrıca Fransızcadan bir çocuk piyesi adapte etmiş, bir de Osmanlı
elifbası hazırlamıştır. Ali Nusret, yenileşen Türk edebiyatının Ara Nesil,
Servet-i Fünûn, II. Meşrutiyet gibi en hareketli dönemlerinde şiirleri, yazıları
ve tercümeleriyle faaliyet göstermiştir.
Kaynakça
Bursalı Mehmed Tahir (1333). Osmanlı Müellifleri. C. II.
İstanbul.
İnal, İbnülemin Mahmut Kemal (2000). "Ali Nusret." Son
Asır Türk Şairleri. C. III. Haz. Hidayet Özcan. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi
Yay. 1699.
Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1977). "Ali Nusret". C.
I. İstanbul: Dergah Yay. 115.
Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi (2002). "Ali Nusret". C.
I. Ankara: AKM Yay. 332.
Vahapoğlu, Bengü (2009). Ali Nusret-Hayatı, Sanatı, Eserleri.
Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi.
Vahapoğlu, Bengü (2010). "Türk Edebiyatı Tarihinin Kıyıda Kalmış Bir
İsmi: Ali Nusret." Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları 4: 141-164.
Vahapoğlu, Bengü (2015). "'Adem-Âbâd-ı Nisyân'a Terkedilmiş Bir
Edebiyatçı: Ali Nusret." Kubbealtı Akademi Mecmuası 174: 62-75.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: BENGÜ VAHAPOĞLUYayın Tarihi: 08.01.2018Güncelleme Tarihi: 19.08.2021
Yayın Tarihi: 08.01.2018Güncelleme Tarihi: 19.08.2021
Güncelleme Tarihi: 19.08.2021
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Şihâb | Cemal Efendi Matbaası / İstanbul | 1306 (1890/1891) | Şiir |
Muallim Mostel | Tercümân-ı Hakikat / İstanbul | 1311 (1895/1896) | Çeviri |
Anjel Valuva'nın Sergüzeşti | Tercümân-ı Hakikat Matbaası / İstanbul | 1311 (1895/1896) | Çeviri |
Beyaz Benefşeler | Tercümân-ı Hakikat Matbaası / İstanbul | 1311 (1895/1896) | Çeviri |
İki Kadın | Tercümân-ı Hakikat Matbaası / İstanbul | 1312 (1896/1897) | Çeviri |
Bir Çocuğun Sergüzeşti | Matbaa-i Ebuzziya / İstanbul | 1313 (1897/1898) | Çeviri |
Köy Muâşakaları | Matbaa-i Ebuzziya / İstanbul | 1313 (1897/1898) | Çeviri |
Bir Sergüzeşt-i Hûnîn | Tanin Matbaası / İstanbul | 1326 (1910/1911) | Çeviri |
Makâlât-ı Tarihîye ve Edebîye | Muhtar Halit Kitaphanesi / İstanbul | 1911 | Makale |
Küçük | Matbaa-i Hayriye ve Şürekâsı / İstanbul | 1914 | Tiyatro |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | HASAN HALVETÎ | d. 1380? - ö. 1441 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | SÂFÎ, Derviş Ahmed Sâfî Efendi | d. ? - ö. 1665 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | NÂŞİD, Nâşid Safvet Efendi | d. 1827 - ö. 1855 ds. | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | ŞİRVANLI BİLAL | d. 1872 - ö. 1937/1938? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | BİLAL, Bilal Mustafaoğlu Mikayılov | d. 12.03.1872 - ö. 26.11.1937 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Abusupiyan Akayev | d. 8 Aralık 1872 - ö. 1931 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | ŞENLİK, Çıldırlı | d. 1850 - ö. 1913 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | CEMÂLÎ, Ahmed | d. 1858? - ö. 1913-1914? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | HAKKÎ, Şeyh İsmail Hakkı Zühdi Efendi | d. 1862 - ö. 1913 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Cahit Külebi | d. 10 Ocak 1917 - ö. 20 Haziran 1997 | Meslek | Görüntüle |
11 | Osman Çalışkan | d. 1951 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Hüseyin Batuhan | d. 1921 - ö. 9 Aralık 2003 | Meslek | Görüntüle |
13 | Asım İsmet Kültür | d. 1898 - ö. 5 Eylül 1960 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Mehmed Tevfîk b. Osman | d. 1827 - ö. 1901 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Mehmed Zîver | d. 1867? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | NECMÎ, Necmî-i Rûmî | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | SEYYİD ALİ SULTAN, Kızıl Deli | d. ? - ö. 1412\\\'den sonra | Madde Adı | Görüntüle |
18 | NİSBETÎ, Ali Nisbetî Efendi | d. ? - ö. Haziran-Temmuz 1679 | Madde Adı | Görüntüle |