FAHRÎ/FAHREDDÎN, Eşref-zâde Şeyh Seyyid Hacı Mehmed Fahreddîn Efendi

(d. 1127/1715 - ö. 18 Safer 1176/8 Eylül 1762)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1127/1715 yılında Bursa’da doğdu. Asıl adı Mehmed Fahreddîn’dir. Babası Eşref-zâde Seyyid Şerefeddin Efendi, dedesi Kadirî şeyhlerinden Eşref-i Sânî’dir. Bu yüzden Eşref-zâde Şeyh Seyyid Hacı Mehmed Fahreddin Efendi olarak tanındı. Müverrih-zâde Abdurrahman Efendi, Muhaddis Hasan Efendi, Hâdi-zâde Seyyid Mehmed Efendi’den dersler alarak Arapça ve Farsça öğrendi. Hattat Tayyib Mustafa Efendi’den nesih, sülüs ve ta‘lik hattı meşk etti. Amcasının oğlu Eşref-zâde Şeyh Seyyid İzzeddin Efendi’nin müridi oldu ve 1146/1733-1734 yılında ondan icâzet aldı. Şevval 1155/Kasım-Aralık 1752’de kardeşi Şeyh Seyyid Avnullah Efendi’nin vefatı üzerine Eyüp Efendi Tekkesi’ne vekâleten şeyh oldu. 1161/1748 yılında Emir Sultan Tekkesi şeyhliğine getirildi. Aynı tekkenin camiinde de on beş yıl vaaz verdi. Bu görevde iken kırk dokuz yaşında 18 Safer 1176/8 Eylül 1762’de vefat etti. Vefatına devrin müderrislerinden Şeyh Mennullâh Efendi “O mefdâl-i cihânın rıhletin gûş etdigim birle / Dedim târîh-i fevtin göçdü Fahreddin Efendi vâh” beyti ile tarih düşürdü (Eşref-zâde vr. 25a). Mezarı Bursa’da Eyüp Efendi Tekkesi bahçesindedir. Fahreddin Efendi, devrinin güçlü bir vaizi olarak tanındı.

Eserlerine dair bir bilgi yoktur. Fakat Eşref-zâde (vr. 25a)’ye göre risâleler kaleme almış, Farsça şiirler yazmış ve muhtelif ilahiler söylemiştir.

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmanî. C. 2. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 505.

Çifçi, Ömer (hzl.) (yty.). Fatîn Davud Hâtimetü’l- Eş‘âr . http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10736,metinpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 24.04.2014]. 333.

Ergun, Sadettin Nüzhet (1936-1945). “Fahri (Kadirî, Bursalı, Şeyh Fahreddin)”. Türk Şairleri. C. 3. İstanbul: Bozkurt Matbaası. 1384.

Eşref-zâde Şeyh Ahmed Ziyaeddin Efendi. Gülzâr-ı Sulehâ ve Vefeyât-ı Urefâ. Milli Kütüphane, 06 Mil Yz FB l76. vr. 24b-25b.

Kaya, Doğan (2004). “Fahrî”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 5. Ankara: AKM Yay. 4.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa  Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. I-II. Ankara: Bizim Büro Yay. 754.

Şemsettin Sami (1996). Kâmûsu’l-‘Alâm. Tıpkıbasım. C. 5. Ankara: Kaşgar Neşriyat Yay. 3345.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1979). “Fahreddin Mehmed Efendi”. C. 3. İstanbul: Dergâh Yay. 142.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. BEYHAN KESİK
Yayın Tarihi: 01.05.2014
Güncelleme Tarihi: 09.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Na‘t

Dogdu ol sultân-ı kevneyn nûra gark oldu cihân

Basdı evc-i lâ-mekâna mahve vardı hânümân

Zulmet-âbâd-ı ademden çıkmaz idi kâ’inat

Ger vücûdun olmasaydı ey şefî‘-i ins ü cân

Sad hezârân tesliye  rûh-ı şerîfine senin

Fahri-i bî-çâreden ey mefhar-ı her dü cihân

(Eşref-zâde Şeyh Ahmed Ziyaeddin Efendi. Gülzâr-ı Sulehâ ve Vefeyât-ı Urefâ. Milli Kütüphane,06 Mil Yz FB l76. vr. 25a-25b.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1KADRÎ, Receb Efendid. ? - ö. 1683Doğum YeriGörüntüle
2İZZÎ, Eşref-zâde İzzeddîn Ahmed Efendid. 1672-73 - ö. 1 Kasım 1740Doğum YeriGörüntüle
3HİCRÎ, Kara Çelebid. ? - ö. 1556/57 veya1557/58Doğum YeriGörüntüle
4KÂ’İL, Mustafa Efendid. 1715-16 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5NÜZHET, Muhammed Efendid. 1715 - ö. 1782-83Doğum YılıGörüntüle
6NEVRES-İ KADÎM, Abdürrazzâkd. ? - ö. 1762Ölüm YılıGörüntüle
7İŞRAK, Seyyid Fettahd. ? - ö. 1761-1762Ölüm YılıGörüntüle
8ÂRİF, Mustafa Ârif Efendid. ? - ö. 1762/1763Ölüm YılıGörüntüle
9KÂDİRÎ, Gîsûdâr Şeyh Ahmed Kâdirî Efendid. ? - ö. 1675MeslekGörüntüle
10İBRAHİM GÜLŞENÎd. ? - ö. 1534MeslekGörüntüle
11CİHANGİRÎ, Hasan Burhaneddin Efendid. 1563 - ö. 1663MeslekGörüntüle
12İLMÎ, Ahmed Çelebid. ? - ö. Mart-Nisan 1739Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13ZİHNÎ, Abdullah Zihnîd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14MÂCİD, Mustafa Çelebid. ? - ö. 1719-20’den sonraAlan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15FURKAT, Zâkircân Hâlmuhammed oğlud. 1858 - ö. 1909Madde AdıGörüntüle
16SİYÂMÎ-ZÂDE, Siyâmî-zâde Efendid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17GÖKÇE/HASRETÎ/ÖZLEMÎ, Ahmet Gökçed. 01.03.1951 - ö. ?Madde AdıGörüntüle