Madde Detay

1127/1715 yılında Bursa’da doğdu. Asıl adı Mehmed Fahreddîn’dir. Babası Eşref-zâde Seyyid Şerefeddin Efendi, dedesi Kadirî şeyhlerinden Eşref-i Sânî’dir. Bu yüzden Eşref-zâde Şeyh Seyyid Hacı Mehmed Fahreddin Efendi olarak tanındı. Müverrih-zâde Abdurrahman Efendi, Muhaddis Hasan Efendi, Hâdi-zâde Seyyid Mehmed Efendi’den dersler alarak Arapça ve Farsça öğrendi. Hattat Tayyib Mustafa Efendi’den nesih, sülüs ve ta‘lik hattı meşk etti. Amcasının oğlu Eşref-zâde Şeyh Seyyid İzzeddin Efendi’nin müridi oldu ve 1146/1733-1734 yılında ondan icâzet aldı. Şevval 1155/Kasım-Aralık 1752’de kardeşi Şeyh Seyyid Avnullah Efendi’nin vefatı üzerine Eyüp Efendi Tekkesi’ne vekâleten şeyh oldu. 1161/1748 yılında Emir Sultan Tekkesi şeyhliğine getirildi. Aynı tekkenin camiinde de on beş yıl vaaz verdi. Bu görevde iken kırk dokuz yaşında 18 Safer 1176/8 Eylül 1762’de vefat etti. Vefatına devrin müderrislerinden Şeyh Mennullâh Efendi “O mefdâl-i cihânın rıhletin gûş etdigim birle / Dedim târîh-i fevtin göçdü Fahreddin Efendi vâh” beyti ile tarih düşürdü (Eşref-zâde vr. 25a). Mezarı Bursa’da Eyüp Efendi Tekkesi bahçesindedir. Fahreddin Efendi, devrinin güçlü bir vaizi olarak tanındı.

Eserlerine dair bir bilgi yoktur. Fakat Eşref-zâde (vr. 25a)’ye göre risâleler kaleme almış, Farsça şiirler yazmış ve muhtelif ilahiler söylemiştir.

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmanî. C. 2. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 505.

Çifçi, Ömer (hzl.) (yty.). Fatîn Davud Hâtimetü’l- Eş‘âr . http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10736,metinpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 24.04.2014]. 333.

Ergun, Sadettin Nüzhet (1936-1945). “Fahri (Kadirî, Bursalı, Şeyh Fahreddin)”. Türk Şairleri. C. 3. İstanbul: Bozkurt Matbaası. 1384.

Eşref-zâde Şeyh Ahmed Ziyaeddin Efendi. Gülzâr-ı Sulehâ ve Vefeyât-ı Urefâ. Milli Kütüphane, 06 Mil Yz FB l76. vr. 24b-25b.

Kaya, Doğan (2004). “Fahrî”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 5. Ankara: AKM Yay. 4.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa  Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. I-II. Ankara: Bizim Büro Yay. 754.

Şemsettin Sami (1996). Kâmûsu’l-‘Alâm. Tıpkıbasım. C. 5. Ankara: Kaşgar Neşriyat Yay. 3345.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1979). “Fahreddin Mehmed Efendi”. C. 3. İstanbul: Dergâh Yay. 142.

Na‘t

Dogdu ol sultân-ı kevneyn nûra gark oldu cihân

Basdı evc-i lâ-mekâna mahve vardı hânümân

Zulmet-âbâd-ı ademden çıkmaz idi kâ’inat

Ger vücûdun olmasaydı ey şefî‘-i ins ü cân

Sad hezârân tesliye  rûh-ı şerîfine senin

Fahri-i bî-çâreden ey mefhar-ı her dü cihân

(Eşref-zâde Şeyh Ahmed Ziyaeddin Efendi. Gülzâr-ı Sulehâ ve Vefeyât-ı Urefâ. Milli Kütüphane,06 Mil Yz FB l76. vr. 25a-25b.)