Madde Detay

Çorum’da doğdu. Soy kütüğüne göre Elvan Çelebi'nin oğlu Abdurrahman Çelebi sülalesinden gelmektedir (Erkoç 2007: 355). Leblebici oğullarından şair ve müftü Hacı Ali Ârif’in oğludur. Çorum medreselerinde okuduktan sonra İstanbul’a gitti. Beyazıd medresesinde yüksek öğrenim gördü. Çorum’a dönüp Kurtoğlu Medresesi’nde müderrisliğe başladı. Çorum Sancağı idare meclisinin asli üyesi olarak görev ifa etti. Babasından intikal eden kitapları da katarak tesis ettiği kütüphane, hayatının en önemli hizmetlerinden oldu. Babasının ölümünden sonra müftülük görevine atandı. Bafra, Zile, Ayaş, Beypazarı, Sungurlu kadılıklarında bulundu. Yozgat Ağırceza Mahkemesi başkanlığı, Çorum istinaf mahkemesi üyeliği yaptı. Nakşibendi tarikatının Haliddiye koluna mensup olan Ahmed Feyzî, yakalandığı bir hastalık nedeniyle Merzifon Amerikan Hastanesi’nde bir ameliyat geçirdiyse de kurtulamayarak vefat etti. Cenazesi Çorum'a getirildi ve kalabalık bir cemaatin iştirakiyle Ulu Mezar'da babasının yanına defnedildi (Ercan 1991: 172).

Ahmed Feyzî Efendi hadis, fıkıh, kelam, İslam tarihi ve tasavvuf alanlarında geniş bilgisi olan bir şahsiyetti. İlme ve kitaba düşkünlüğü kadar tasavvufi yönüyle de tanınmıştır. İnandığı gibi yaşayan, ilmi kanaatlerini olduğu gibi söyleyen, hatır için farklı fetva vermeyen dürüst bir kişi olarak bilinir. İşte bu yüzden kendisine Deli Müftü denilmiştir (Erkoç 2007: 357).

Ahmed Feyzî’nin çeşitli konularda Arapça ve Türkçe yazılmış otuza yakın eseri vardır. Başlıcaları şunlardır:

1. Tezkire-i Makamat: En önemli eseridir. Çorumlu Ali İzzet Efendi’nin mezarları Çorum’da bulunan bilgin şair ve dinî kimliği ile ön plana çıkmış bazı ünlülerin yaşam öykülerini anlatan aynı adlı yapıtının genişletilmiş biçimidir.

2. Ehâdis-i Mevzuat: Hadis ilmine dairdir.

3. Redd-i Bâtıl: Mezhebleri konu alan bir eserdir.

4. Risâle-i Müntehebat: Edebiyata dairdir.

5. Tahrir-i Mantık: Mantığa dairdir.

6. Şerh-i Kafiye: Dil bilgisine dairdir.

7. Kanuni Arazi: Hukuka dairdir.

Bunların hiçbiri basılmış değildir. Söz konusu eserler, Çorum Halk Kitaplığı’nın yazma eserler bölümünde bulunmaktadır (Ercan 1991: 172). Ahmed Feyzî'nin eserleri hakkında Ethem Erkoç ise şu bilgileri vermektedir: Ahmed Feyzî Çorumî'nin te'lif, tercüme, istinsah, şerh ve haşiye tarzında olmak üzere birçok eseri vardır. Bunların hepsini ona malederek iki yüz ellinin üzerinde eserden söz etmek mümkündür. Ancak ciddi bir çalışma yapıp ona atfedilen eserlerin tek tek incelenmesi ile bizzat onun te'lif ettiklerini tespit etmek mümkün olacaktır. Zira Ahmed Feyzî, kütüphanede bulundurmak için çok sayıda kitap toplamış ve bunların üzerine vakfının mührünü basmıştır. Bu, Ahmed Feyzî’nin o kitapları bizzat te'lif ettiği anlamına gelmez (2007: 357). Bugün Çorum Hasan Paşa İl Halk Kütüphanesi Yazma Eserler kısmında Feyzî'ye ait eserler şu şekilde sıralanmaktadır: 1. Satranç-nâme-i Rüşdiye, Arşiv numarası: 19 Hk 3177. 2. el-Feyzüs- Sübhan İnde Teârtüzil- Burhan, Arşiv numarası: 19 Hk 4367/4 3. İcâzet-nâme, Arşiv numarası: 19 Hk 1060/3 4. Fevâidu Fazdize fî Avab, Arşiv numarası: 19 Hk 3747 5. el- Edîyetül-Müntehab fîl- Ediyyetil-Mücerrebe, Arşiv numarası: 19 Hk 628/5 (Ahmed Feyzî, Çorum Hasan Paşa İl Halk Kütüphanesi Yazma Eserler Kütüphanesi, http://www.yazmalar.gov.tr/detay_goster.php?k=50959 [erişim tarihi: 24.02.2014] ).

Ahmed Feyzî, şiir yazabilecek kadar iyi derecede Arapça ve Farsça bilirdi. Arap, Acem, Türk edebiyatına da vakıftı. Yoğun çalışmalarının yanı sıra şiirle de uğraşmıştır. Babası ve kardeşleri gibi o da bir divan şairidir. Şiilerini bastıramadığı gibi yazma bir Dîvân’da da toplamamıştır. Bunların pek azı şurda burada kalmışsa da çoğu yitip gitmiştir (Ercan 1991: 172) .

Çorum Hasan Paşa İl Halk Kütüphanesi Yazma Eserler Kütüphanesi. "Ahmet Feyzî". http://www.yazmalar.gov.tr/detay_goster.php?k=50959 [erişim tarihi: 24.02.2014].

Ercan, Abdullah (1991). 14. Yüzyıldan Günümüze Çorumlu Şairler. Çorum: Hitit Festivali Komitesi Yay.

Erkoç, Ethem (2007). "Ahmet Feyzi Çorumi ve Feyzü'l-Vahib Fi- Necat-i Ebi Talib Adlı Eseri". Osmanlıdan Cumhuriyet'e Çorum Sempozyumu. C. 1. Çorum: Belediye Kültür Yay.

Gazel

Gel gözüm nûru efendim gözlerim gözler seni

Pâdişâhım şehbülendim gözlerim gözler seni

Derd-i iştiyâk ile sabra karârım kalmadı

Nâzenînim dilpezîrim gözlerim gözler seni

Bir dolu câm-ı musaffâdan kerem kıl sevdiğim

Ey leb-i zülâl efendim gözlerim gözler seni

Sen bize teşrîfi va’detmiş idin çün sâbıka

Feyzîyâ der vâde geldi gözlerim gözler seni

Murabba

Bir perî hüsnü görüp âteşlere yandım meded

Şerbet-i âb-ı zülâlin nûş edip kandım meded

Lâ-nezir emsâlde kendi yer yüzünün mâhıdır

Ben de sevmem gayrısın billâhi var andım meded

Kaşları yay kirpiği ok atsa yüz bin kan eder

Dişler inci âhu gözler âlemi seyrân eder

Ağzı hokka lebi şekker ümmeti bî-can eder

Sûretâ insandır ammâ ben melek sandım meded

Dili bülbül saçı sünbül gerdândır sanki kar

Yanağı gül beni fülfül böyle mahbûb nerde var

Sînesi sütden beyâz billûr gibi par par yanar

Göreli ol yâri Feyzî bilmezem kendim meded

(Ercan, Abdullah (1991). 14. Yüzyıldan Günümüze Çorumlu Şairler. Çorum: Hitit Festivali Komitesi Yay. 173.)