LÜZÛMÎ, Besnili

(d. 1218/1802 - ö. 1283/1867)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1218/1802'de Adıyaman'ın Besni İlçesi'nde doğmuştur. Urfa, Halep, Diyarbakır medreselerinde eğitim görmüş; daha sonra müderrislik ve müftülük yapmıştır. Bugün "Lüzûmîzâde" olarak bilinen Lüzûmî'nin torunları "Uslu" soyadını taşımakta ve torunlarından bazıları hâlen Besni'de ikamet etmektedir. Besnili Lüzûmî Efendi 1283/1867 tarihinde vefat etmiştir. Kabri Adıyaman'ın Besni İlçesi'ne bağlı Sülüklü Dere'dedir.

Lüzûmî'nin tek eseri Dîvân'ıdır. Bu eserin kaybolduğu sanılıyordu. Dîvân'ın en son eski Malatya Milletvekili Fevzî Efendi'ye intikal ettiği ve ortadan kaybolduğu rivayet edilse de işin aslı başkadır. Zira, Dîvân'ın Millî Kütüphane'ye yanlış kaydedilmesinden dolayı yıllardır kaybolduğu hükmü oluşmuştur. Dîvân yanlışlıkla Diyarbakılı Lüzûmî Ahmed isimli bir şair adına kaydedilerek ciddi bir hata yapılmıştır.

Lüzûmî'nin Dîvân'ının büyük bölümü gazellerden müteşekkildir ve bu gazellerin çoğunluğu liriktir. Özellikle aşk ve sevgiliyle ilgili şiirlerle şair, lirizmin zirvesine çıkar. Lüzûmî aşkı, hüznü, acıyı, ayrılığı çok samimi ve içten terennüm etmiştir.

Kaynakça

Bilgin, M. Şemsettin. (2010). Adıyamanlı Şairler. Adıyaman: Adıyaman Ticaret ve Sanayi Odası Yay.

Kızıltaş, Maşallah. (2014). Besnili Lüzûmî Dîvânı Tahlil-Transkripsiyonlu Metin-Dizin. Yüksek Lisans Tezi. Bingöl: Bingöl Üniversitesi.

Komisyon. (1987). Bütün Yönleriyle Besni. Besni: Besni Kaymakamlığı Yay.

Lüzûmî. Dîvân. Millî Kütüphane 06 Mil Yz A 5380/2 Arşiv Numaralı Yazma Eser.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: MAŞALLAH KIZILTAŞ
Yayın Tarihi: 14.11.2014
Güncelleme Tarihi: 01.12.2020

Eserlerinden Örnekler

 Gazel

Geçdi gönlüm dil-rübâ al aşkını ver gönlümü

Görmedim senden vefâ al aşkını ver gönlümü

Bunca yıllar âteş-i hicrâna yanmışken yine

Etme ey zâlim cefâ al aşkını ver gönlümü

Sen ki benden yâd ile etdin ise cânânelik

Ben de buldum âşinâ al aşkını ver gönlümü

Cevr sen kes meyl ben lutfun bana lâzım degil

Fasl olup tâ bir yana al aşkını ver gönlümü

Âşıka rahm eyleyüp üftâde kadrin bilmedin

Bî-vefâsın bî-vefâ al aşkını ver gönlümü

Su gibi çıkdın Lüzûmî'nin gözünden ey sanem

Ba'd-ez-în yâ hû sana al aşkını ver gönlümü

(Kızıltaş, Maşallah. (2014). Besnili Lüzûmî Dîvânı Tahlil-Transkripsiyonlu Metin-Dizin. Yüksek Lisans Tezi. Bingöl: Bingöl Üniversitesi. 186.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1GARİP/GARİP KAMİL, Kamil Tezerdid. 01.06.1960 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Yaşar Akgüld. 15 Şubat 1956 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Abdullah Ortaç Özdemird. 21 Mayıs 1942 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4DEHŞETÎ, Salihd. 1802/1813? - ö. 1866/1875?Doğum YılıGörüntüle
5ÂLİM, Müderris-zâde Mehmed Âlim Efendid. 1802 - ö. 1881Doğum YılıGörüntüle
6ŞÂKİR, Müftü Ebûbekir Efendi-zâde Ahmed Efendid. 1802-03 - ö. 1867-68Doğum YılıGörüntüle
7FÂ'İZ, Mahmûd Paşad. 1824 - ö. 1867Ölüm YılıGörüntüle
8FEYZULLÂH, El-hâc Feyzullâh Eyyûbîd. ? - ö. 1867Ölüm YılıGörüntüle
9REFÎKd. ? - ö. 1867 ds.Ölüm YılıGörüntüle
10ZEYNÎ, Zeyne’l-‘Âbidîn Kâtib-zâde Zeynî Efendid. ? - ö. 1602MeslekGörüntüle
11Vahdetî, Hüsam-zâde Ahmed Vahdetî Efendid. ? - ö. 1668MeslekGörüntüle
12MUZAFFEREDDÎN ŞÎRÂZÎ, Alî bin Muhammedd. ? - ö. 1516-17MeslekGörüntüle
13RÂŞİD, Mehmed Râşid Efendi, İstanbullud. 1803 - ö. 1873Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14CELÂL, Seyyid Ali Celâleddîn Paşad. 1756 - ö. 1822Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15REFÎK, Mehmed Refîk Efendi, Manisalıd. 1786 - ö. 1830Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16TEVFÎK, Ahmed Tevfîk Beyd. 1805-06/1810? - ö. 1860Madde AdıGörüntüle
17SİYÂHÎ, Mustafa Siyâhî Deded. ? - ö. 1710-11Madde AdıGörüntüle
18ŞÂKİR, Beypazarlı Mehmedd. 1848? - ö. 1918Madde AdıGörüntüle