LÜZÛMÎ, Besnili

(d. 1218/1802 - ö. 1283/1867)

divan şairi

(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)

ISBN: 978-9944-237-86-4

1218/1802'de Adıyaman'ın Besni İlçesi'nde doğmuştur. Urfa, Halep, Diyarbakır medreselerinde eğitim görmüş; daha sonra müderrislik ve müftülük yapmıştır. Bugün "Lüzûmîzâde" olarak bilinen Lüzûmî'nin torunları "Uslu" soyadını taşımakta ve torunlarından bazıları hâlen Besni'de ikamet etmektedir. Besnili Lüzûmî Efendi 1283/1867 tarihinde vefat etmiştir. Kabri Adıyaman'ın Besni İlçesi'ne bağlı Sülüklü Dere'dedir.

Lüzûmî'nin tek eseri Dîvân'ıdır. Bu eserin kaybolduğu sanılıyordu. Dîvân'ın en son eski Malatya Milletvekili Fevzî Efendi'ye intikal ettiği ve ortadan kaybolduğu rivayet edilse de işin aslı başkadır. Zira, Dîvân'ın Millî Kütüphane'ye yanlış kaydedilmesinden dolayı yıllardır kaybolduğu hükmü oluşmuştur. Dîvân yanlışlıkla Diyarbakılı Lüzûmî Ahmed isimli bir şair adına kaydedilerek ciddi bir hata yapılmıştır.

Lüzûmî'nin Dîvân'ının büyük bölümü gazellerden müteşekkildir ve bu gazellerin çoğunluğu liriktir. Özellikle aşk ve sevgiliyle ilgili şiirlerle şair, lirizmin zirvesine çıkar. Lüzûmî aşkı, hüznü, acıyı, ayrılığı çok samimi ve içten terennüm etmiştir.

Kaynakça

Bilgin, M. Şemsettin. (2010). Adıyamanlı Şairler. Adıyaman: Adıyaman Ticaret ve Sanayi Odası Yay.

Kızıltaş, Maşallah. (2014). Besnili Lüzûmî Dîvânı Tahlil-Transkripsiyonlu Metin-Dizin. Yüksek Lisans Tezi. Bingöl: Bingöl Üniversitesi.

Komisyon. (1987). Bütün Yönleriyle Besni. Besni: Besni Kaymakamlığı Yay.

Lüzûmî. Dîvân. Millî Kütüphane 06 Mil Yz A 5380/2 Arşiv Numaralı Yazma Eser.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: MAŞALLAH KIZILTAŞ

Yayın Tarihi: 14.11.2014

Güncelleme Tarihi: 01.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Geçdi gönlüm dil-rübâ al aşkını ver gönlümü

Görmedim senden vefâ al aşkını ver gönlümü

Bunca yıllar âteş-i hicrâna yanmışken yine

Etme ey zâlim cefâ al aşkını ver gönlümü

Sen ki benden yâd ile etdin ise cânânelik

Ben de buldum âşinâ al aşkını ver gönlümü

Cevr sen kes meyl ben lutfun bana lâzım degil

Fasl olup tâ bir yana al aşkını ver gönlümü

Âşıka rahm eyleyüp üftâde kadrin bilmedin

Bî-vefâsın bî-vefâ al aşkını ver gönlümü

Su gibi çıkdın Lüzûmî'nin gözünden ey sanem

Ba'd-ez-în yâ hû sana al aşkını ver gönlümü

(Kızıltaş, Maşallah. (2014). Besnili Lüzûmî Dîvânı Tahlil-Transkripsiyonlu Metin-Dizin. Yüksek Lisans Tezi. Bingöl: Bingöl Üniversitesi. 186.)

İlişkili Maddeler

Sn.	Madde Adı	D.Tarihi / Ö.Tarihi	Benzerlik	İncele
1	RIFAT BABA, Abdurrahman	d. 1807 - ö. 1869	Doğum Yeri	Görüntüle
2	KEDERÎ, Abuzer Yılmaz	d. 1949 - ö. ?	Doğum Yeri	Görüntüle
3	İsmet Emre	d. 01 Ocak 1967 - ö. ?	Doğum Yeri	Görüntüle
4	ABDURRAHMAN FEVZÎ EFENDİ, Kütahyalı	d. 1802 - ö. 1864	Doğum Yılı	Görüntüle
5	ÂLİM, Müderris-zâde Mehmed Âlim Efendi	d. 1802 - ö. 1881	Doğum Yılı	Görüntüle
6	YÜMNÎ, Süleymân Yümnî Efendi	d. 1802-03 - ö. ?	Doğum Yılı	Görüntüle
7	ZAHMÎ, Çankırılı Ahmed	d. ? - ö. 1866-1867	Ölüm Yılı	Görüntüle
8	ŞÂKİR, Müftü Ebûbekir Efendi-zâde Ahmed Efendi	d. 1802-03 - ö. 1867-68	Ölüm Yılı	Görüntüle
9	KEŞFÎ, Ömer	d. 1835 - ö. 1867	Ölüm Yılı	Görüntüle
10	SEYYİD, Seyyid Mesud Efendi	d. ? - ö. Kasım-Aralık 1672	Meslek	Görüntüle
11	YÜMNÎ, Osman-zâde/Şeyhzâde Mehmed Yümnî Efendi	d. ? - ö. 1739-40	Meslek	Görüntüle
12	HASÎB, Mü'min-zâde Ahmed Efendi	d. ? - ö. 1752-53	Meslek	Görüntüle
13	ABDÜLKÂDİR BEY, Ustrumcalı	d. ? - ö. 1912 ds.	Alan/Yüzyıl/Saha	Görüntüle
14	HAYRET, Bahâeddîn Hayret Efendi	d. ? - ö. 1886	Alan/Yüzyıl/Saha	Görüntüle
15	FETHÎ, Zülfikar	d. ? - ö. 19. yy.	Alan/Yüzyıl/Saha	Görüntüle
16	HİCRÎ, Ahmed Hicrî, Tosyalı	d. 1875 - ö. 1920	Madde Adı	Görüntüle
17	SEYYİD, Abdurrahman Nesîb Dede	d. ? - ö. 1842	Madde Adı	Görüntüle
18	HÂCİBÎ, Hacı Sâlih-zâde Halîl Hâcibî	d. ? - ö. 1824	Madde Adı	Görüntüle

Madde Detay