Madde Detay
LÜZÛMÎ, Besnili
(d. 1218/1802 - ö. 1283/1867)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
1218/1802'de Adıyaman'ın Besni İlçesi'nde doğmuştur. Urfa, Halep, Diyarbakır medreselerinde eğitim görmüş; daha sonra müderrislik ve müftülük yapmıştır. Bugün "Lüzûmîzâde" olarak bilinen Lüzûmî'nin torunları "Uslu" soyadını taşımakta ve torunlarından bazıları hâlen Besni'de ikamet etmektedir. Besnili Lüzûmî Efendi 1283/1867 tarihinde vefat etmiştir. Kabri Adıyaman'ın Besni İlçesi'ne bağlı Sülüklü Dere'dedir.
Lüzûmî'nin tek eseri Dîvân'ıdır. Bu eserin kaybolduğu sanılıyordu. Dîvân'ın en son eski Malatya Milletvekili Fevzî Efendi'ye intikal ettiği ve ortadan kaybolduğu rivayet edilse de işin aslı başkadır. Zira, Dîvân'ın Millî Kütüphane'ye yanlış kaydedilmesinden dolayı yıllardır kaybolduğu hükmü oluşmuştur. Dîvân yanlışlıkla Diyarbakılı Lüzûmî Ahmed isimli bir şair adına kaydedilerek ciddi bir hata yapılmıştır.
Lüzûmî'nin Dîvân'ının büyük bölümü gazellerden müteşekkildir ve bu gazellerin çoğunluğu liriktir. Özellikle aşk ve sevgiliyle ilgili şiirlerle şair, lirizmin zirvesine çıkar. Lüzûmî aşkı, hüznü, acıyı, ayrılığı çok samimi ve içten terennüm etmiştir.
Kaynakça
Bilgin, M. Şemsettin. (2010). Adıyamanlı Şairler. Adıyaman: Adıyaman Ticaret ve Sanayi Odası Yay.
Kızıltaş, Maşallah. (2014). Besnili Lüzûmî Dîvânı Tahlil-Transkripsiyonlu Metin-Dizin. Yüksek Lisans Tezi. Bingöl: Bingöl Üniversitesi.
Komisyon. (1987). Bütün Yönleriyle Besni. Besni: Besni Kaymakamlığı Yay.
Lüzûmî. Dîvân. Millî Kütüphane 06 Mil Yz A 5380/2 Arşiv Numaralı Yazma Eser.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: MAŞALLAH KIZILTAŞ
Yayın Tarihi: 14.11.2014
Güncelleme Tarihi: 01.12.2020
Eserlerinden Örnekler
Gazel
Geçdi gönlüm dil-rübâ al aşkını ver gönlümü
Görmedim senden vefâ al aşkını ver gönlümü
Bunca yıllar âteş-i hicrâna yanmışken yine
Etme ey zâlim cefâ al aşkını ver gönlümü
Sen ki benden yâd ile etdin ise cânânelik
Ben de buldum âşinâ al aşkını ver gönlümü
Cevr sen kes meyl ben lutfun bana lâzım degil
Fasl olup tâ bir yana al aşkını ver gönlümü
Âşıka rahm eyleyüp üftâde kadrin bilmedin
Bî-vefâsın bî-vefâ al aşkını ver gönlümü
Su gibi çıkdın Lüzûmî'nin gözünden ey sanem
Ba'd-ez-în yâ hû sana al aşkını ver gönlümü
(Kızıltaş, Maşallah. (2014). Besnili Lüzûmî Dîvânı Tahlil-Transkripsiyonlu Metin-Dizin. Yüksek Lisans Tezi. Bingöl: Bingöl Üniversitesi. 186.)
İlişkili Maddeler
| Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Mehmet Özger | d. 06 Nisan 1977 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 2 | Abuzer Gülpınar | d. 1984 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 3 | Bülent Sönmez | d. 28 Ekim 1963 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 4 | Mirza Kâzım Bey | d. 1802 - ö. 27 Kasım 1870 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 5 | REFÎK, Osman Refîk Efendi, Eyüplü | d. 1802 - ö. 1854 ds. | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 6 | SIRRÎ, Sırrî Paşa | d. 1802-03 - ö. 1853-54’ten sonra | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 7 | HÂMÎ BEY | d. ? - ö. 1867 ds. | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 8 | ZAHMÎ, Çankırılı Ahmed | d. ? - ö. 1866-1867 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 9 | REFÎK | d. ? - ö. 1867 ds. | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 10 | HÂMİD, Bedrî Hüseyin Hâmid Efendi | d. ? - ö. 1786-87 | Meslek | Görüntüle |
| 11 | KERÎMÎ, Süleymân Kerîmî Efendi | d. ? - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 12 | FÂ'İK, Gürcü-zâde Osman Fâ'ik Efendi | d. ? - ö. 1738-39 | Meslek | Görüntüle |
| 13 | HÜSNÎ, Mehmed Hüsnî Efendi, Konyalı | d. 1851 - ö. 1888 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 14 | ŞEVKET, Hıyamlıoğlu Ahmed Şevket Efendi | d. 1814-20? - ö. 1886 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 15 | ÂKİF/MÜŞTÂK, Hasan Âkif Efendi | d. ? - ö. 1827 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 16 | Abdülhay | d. ? - ö. 1705 | Madde Adı | Görüntüle |
| 17 | AKLÎ, Tablî-zâde Şeyh Ali Efendi | d. ? - ö. 15 Aralık 1704 | Madde Adı | Görüntüle |
| 18 | SABÂYÎ-ZÂDE | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |