RÂŞİD, Mehmed Râşid Efendi, İstanbullu

(d. 1218/1803 - ö. 1290/1873)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İstanbul'da 1218/1803 yılının ortalarında doğdu. Asıl adı Mehmed Râşid Efendi'dir. Şiirlerinde Râşid mahlasını kullandı. Gençliğinde üç sene müddetle Mühendishane-i Amire'ye devam etti. Kabiliyeti ve çalışkanlığı sayesinde burada bazı hocalardan ilm-i kitabet ve fenn-i inşayı çok iyi bir şekilde öğrendi. Bazı vezirlerin kitabet hizmetiyle bir süre taşrada bulundu. 1244/1828 senesinde Kâhire'ye gitti. Bir yıl kadar sonra İstanbul'a döndü. Kısa bir müddet damga ve ihtisab kitabeti görevinde bulundu. 1245/1829 yılında Maliye Mektupçusu odasında görev yaptı. 1249/1833 senesinin ortalarında İzmit mütesellimi maiyetinde görevlendirildi. Daha sonra uhdesine Kocaili ve Bolu sancakları eklenen Kapudan-ı Derya Firarî Ahmed Paşa'nın kitabet hizmetine nakledildi. 1252/1836 senesinde padişahın İzmit'i ziyaret ettiği sırada padişahın huzurunda uhdesine hacelik rütbesi verildi. Bir yıl sonra İzmit'teki görevinden ayrılarak İstanbul'a geldi. Önce Tersane-i Amire sergi eminliği görevine getirildi, sonra da rabia rütbesiyle Mektupçu Odası ikinci mümeyyizliği görevi verildi. Birkaç sene sonra sır kâtipliği unvanıyla Sırbistan taraflarına gönderildi. Beş altı ay kadar bu bölgede görev yaptıktan sonra İstanbul'a döndü. Salise rütbesiyle Meclis-i Muhasebe-i Maliye başkitabetine tayin edildi. Çok kısa bir süre sonra bu görevinden istifa etti ve o esnada serasker bulunan Rızâ Paşa'nın divan kitabeti görevine getirildi. Beş sene kadar bu görevini sürdürdü. Rızâ Paşa'nın seraskerlikten ayrılması üzerine bu şekilde Râşid Efendi'nin memuriyeti de sona erdi. Sonra Amasya ve Çorum sancakları uhdesine verilerek görev yerine gitti. Bu görevinde dokuz ay kadar kaldıktan sonra istifa edip İstanbul'a döndü. 1264/1848 senesinde saniye rütbesi ile Der-saadet Ordu-yı Hümayunu muhasebeciliği görevine getirildi. 1266/1850 yılında Trabzon defterdarlığına atandı. Aynı yılın ortalarında bu görevinden ayrılarak İstanbul'a döndü. Fatîn'in, aynı yılın ortalarında İstanbul'a döndüğünü söylemesine rağmen (Fatîn 1271: 117) Sicill-i Osmânî'de Trabzon defterdarlığına devam ettiği ve 1270/1854 senesinde bu görevinden azledilerek İstanbul'a döndüğü kaydedilmektedir (Mehmed Süreyya 1311: 356). Şevval 1271/1855'te Dar-ı Şura üyesi ve daha sonra bina emini oldu. Son görevinden emekli olduktan sonra Zilkade 1290/1873 senesinde İstanbul'da vefat etti.

Şiirine örnek Fatîn Tezkiresi'ndedir.

Kaynakça

Fatîn Dâvud (1271). Hâtimetü'l‑Eş‘âr. İstanbul.

Mehmed Süreyya (1311). Sicill-i Osmânî. C. II. İstanbul.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLAN
Yayın Tarihi: 27.11.2014
Güncelleme Tarihi: 30.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

İderdi Gülşen-i Râz'ı nihânî bâğ-bân ezber

Ne hikmetdir duyup ezhâr itmiş râygân ezber

Meger bülbül Gülistân'ın seherde Hâfız'ı olmuş

Anın-çün Şem'î'yi pervâne de eyler şebân ezber

Mutavveldir hadîs-i zülfi ey dil muhtasar kıl kim

Ma'ânî-i bedî'-i hüsnin itsünler beyân ezber

Aceb mi nergisi ezber iderse kâtib-i çeşmin

O bir nâ-dîde inşâdır ki eyler münşiyân ezber

Sana bir hâce bulsunlar okı gör fenn-i târîhi

Niçün Râşid Na'îmâ-veş idersin dâstân ezber

(Fatîn Dâvud (1271). Hâtimetü'l‑Eş‘âr. İstanbul. 116.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ES'AD, Hâce-zâded. 14 Haziran 1570 - ö. 1625Doğum YeriGörüntüle
2Tarık Sipahid. 25 Kasım 1946 - ö. 23 Ekim 2018Doğum YeriGörüntüle
3REFÎ'-İ KÂLÂYÎd. 1760 - ö. 1823Doğum YeriGörüntüle
4SA’DÎ, Îsâ-zâde Seyyid Mehmed Sa’deddînd. 1803 - ö. 4 Ekim 1866Doğum YılıGörüntüle
5HÂFIZ, Hasırcı-zâde Hâfız Mehmed Ağad. 1803 - ö. 1887Doğum YılıGörüntüle
6SÂ’Î, Tebrizlid. 1803 - ö. 1853Doğum YılıGörüntüle
7MES'ÛDd. 1780? - ö. 1873Ölüm YılıGörüntüle
8ENÎS, Selaniklid. ? - ö. 1873 ds.Ölüm YılıGörüntüle
9HAYÂLÎ, Sıbgatullâh, Molla Hamîd-zâde, Süleymâniyelid. 1819 - ö. 1873Ölüm YılıGörüntüle
10İZZET, İzzet Alî Paşad. ? - ö. 1734MeslekGörüntüle
11HÂKÎ, Mehmed Efendid. 1758-59 - ö. 1831-32MeslekGörüntüle
12MAHMÛD EFENDİ b. Celâl-zâde Mustafad. ? - ö. 1596\\\\\\\'dan sonraMeslekGörüntüle
13TEVFÎKd. ? - ö. 1844Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14CÂMİ'Îd. ? - ö. 19. yy.Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15NECMÎ, Ömer Necmî Efendi, İstanbullud. 1815 - ö. 1889Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16MAHMUD ŞEBÜSTERÎd. 1288 - ö. 1320Madde AdıGörüntüle
17HÂLETÎ, Sanavberî, Sanavber-zâde Abdullâhd. ? - ö. 1566Madde AdıGörüntüle
18SALÂHÎ, Muhammed Ebû Salâhîd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle