Madde Detay
ŞERÎF, Mehmed Şerîf Efendi
(d. 1130/1717 - ö. 1204/1790)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
İstanbul’da doğdu. Kadın divan şairlerinden Zübeyde Fıtnat Hanım’ın kardeşidir. Babası Şeyhülislam Ebûishakzâde Mehmed Esad Efendi, annesi ise Şeyhülislam Mirzâzâde Şeyh Mehmed Efendi’nin kızı Hatice Hanım’dır. Yirmi bir yaşındayken Sahn-ı Semân müderrisleri arasına katıldı. Diyarbakır (1167/1754), Bursa (1173/1760), İstanbul (1180/1766) kadısı, Anadolu kazaskeri (1185/1771), Rumeli kazaskeri (1189/1775) ve Vassafzâde Mehmed Esad Efendi’nin istifası üzerine de şeyhülislam (1192/1778) oldu. Dört buçuk yıl bu görevde kaldıktan sonra kendi isteğiyle emekliye ayrıldı. III. Selim tarafından ikinci defa şeyhülislamlığa getirildi (1203/1789); fakat yaşlılığından dolayı iki ay sonra azl edildi. 9 Ramazan 1204 / 23 Mayıs 1790'da vefat etti. Eserleri şunlardır:
1. Dîvân: Mehmed Şerîf Efendi’nin Türkçe, Farsça ve Arapça şiirlerini ihtiva eden eseridir. Dîvân, tevhit tarzında 1 murabba, naʽt olarak söylenmiş 14 rubai, 2 kaside, 6 tahmis, kaside ve kıta şeklinde 19 tarih, 167 gazel, 2 kıta, 83 matla, 2 lugaz ve 11 muammadan oluşmaktadır Dîvân'ın tenkitli metni Darsunoğlu (1996) ve Yağcı (2006) tarafından yüksek lisans tezi olarak hazırlanmıştır.
2. Füsûlü’l-Ârâ fî Şâni’l-Mülûk ve’l-Vüzerâ: Siyâsetnâme türünde, bir mukaddime, beş fasıl ve bir hatimeden oluşan on yedi yapraklık mensur bir eserdir. Tek nüshası Süleymaniye Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi 2117 numaradadır.
3. Letâifü’l-Kemâl:Seçme şiirler ihtivâ eden bir mecmua olup bugüne kadar ele geçmemiştir.
Bazı kaynaklarda Yasin Suresi tefsîri bulunduğu kaydedilmekteyse de bu eserin babası Esad Efendi’ye ait olduğu anlaşılmıştır. Mehmed Şerîf Efendi, kaynaklarda üç dilde şiir söyleyen, şiire ve inşâya muktedir bir şahsiyet olarak tanıtılmaktadır.
Kaynakça
Altunsu Abdülkadir (1972). Osmanlı Şeyhülislamları. Ankara: Ayyıldız Matbaası.
Arif Hikmet. Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Millet Ktp. Ali Emîrî Efendi. nu. 789, v. 38.
Bilkan Ali Fuat ve Yusuf Çetindağ (2006). Şeyhülislâm Şairler. Ankara: Hece Yay.
Çiftçi, Ömer (hzl.). Fatîn Davud, Hâtimetü’l-Eş‘Âr. Ankara: KB. e kitap http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1- 83503/fatin-davud---hatimetul-esar.html [erişim tarihi: 01.05.2013].
Dursunoğlu Halit (1996). Şeyhülislam Muhammed Şerif Efendi`nin Hayatı, Eserleri, Edebi Kişiliği ve Divanı`nın Tenkidli Metni. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
Kahraman Seyid Ali, A. N. Galitekin ve C. Dadaş (hzl.) (1998). İlmiyye Sâlnâmesi Osmanlı İlmiyye Teşkilâtı ve Şeyhülislâmlar. İstanbul: İşaret Yay.
Mehmed Süreyya (1996). Sicill-i Osmanî. C. 5. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
Müstakimzâde Süleyman Sâdeddin (1978). Devhatü’l-Meşâyih . İstanbul: Çağrı Yay.
Özcan Tahsin (2003). “Mehmed Şerif Efendi”. İslam Ansiklopedisi. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 28: 530-531
Şemseddin Sâmî (1996). Kâmûsu’l-A’lâm . Ankara: Kaşgar Neşriyat. IV: 2857.
Yağcı, Ömer Gökhan (2006). Mehmed Şerif Efendi Divanı, İnceleme-Metin. Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖMER GÖKHAN YAĞCIYayın Tarihi: 29.04.2013Güncelleme Tarihi: 14.11.2020Eserlerinden Örnekler
Dîvân
Gazel
Nûr-ı çeşmidir cihânın hüsn-i âlem-gîr-i yâr
Rûşen eyler cümle halkın dîdesin hûrşîd-vâr
Bir temâşâ-gehde seyr itdim gönül verdim ana
Âşık-ı tasvîre döndüm bî-hâber benden nigâr
Eyledim zûr-ı kemend-i âh ile ol mâhı cezb
Şâh-râh oldı ana medd-i nigâh-ı intizâr
Hat dahi lutf-ı digerdir ber-kemâl olsa cemâl
Gül olur tâb-ı tarâvet bulsa efzûn ʽıtr-vâr
Yâr ider elbet teveccüh eylesen ʽarz-ı hulûs
Tâzeler mirʽate bakmakda olur bî-ihtiyâr
Nazma beste güfte-i hüsn ü muhabbet hep Şerîf
Güft-gû-yı dilberân mevzûn olursa vechi-vâr
(Yağcı Ömer Gökhan (2006). Mehmed Şerif Efendi Divanı, İnceleme-Metin. Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi. 186-187.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 29.04.2013Güncelleme Tarihi: 14.11.2020Eserlerinden Örnekler
Dîvân
Gazel
Nûr-ı çeşmidir cihânın hüsn-i âlem-gîr-i yâr
Rûşen eyler cümle halkın dîdesin hûrşîd-vâr
Bir temâşâ-gehde seyr itdim gönül verdim ana
Âşık-ı tasvîre döndüm bî-hâber benden nigâr
Eyledim zûr-ı kemend-i âh ile ol mâhı cezb
Şâh-râh oldı ana medd-i nigâh-ı intizâr
Hat dahi lutf-ı digerdir ber-kemâl olsa cemâl
Gül olur tâb-ı tarâvet bulsa efzûn ʽıtr-vâr
Yâr ider elbet teveccüh eylesen ʽarz-ı hulûs
Tâzeler mirʽate bakmakda olur bî-ihtiyâr
Nazma beste güfte-i hüsn ü muhabbet hep Şerîf
Güft-gû-yı dilberân mevzûn olursa vechi-vâr
(Yağcı Ömer Gökhan (2006). Mehmed Şerif Efendi Divanı, İnceleme-Metin. Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi. 186-187.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 14.11.2020Eserlerinden Örnekler
Dîvân
Gazel
Nûr-ı çeşmidir cihânın hüsn-i âlem-gîr-i yâr
Rûşen eyler cümle halkın dîdesin hûrşîd-vâr
Bir temâşâ-gehde seyr itdim gönül verdim ana
Âşık-ı tasvîre döndüm bî-hâber benden nigâr
Eyledim zûr-ı kemend-i âh ile ol mâhı cezb
Şâh-râh oldı ana medd-i nigâh-ı intizâr
Hat dahi lutf-ı digerdir ber-kemâl olsa cemâl
Gül olur tâb-ı tarâvet bulsa efzûn ʽıtr-vâr
Yâr ider elbet teveccüh eylesen ʽarz-ı hulûs
Tâzeler mirʽate bakmakda olur bî-ihtiyâr
Nazma beste güfte-i hüsn ü muhabbet hep Şerîf
Güft-gû-yı dilberân mevzûn olursa vechi-vâr
(Yağcı Ömer Gökhan (2006). Mehmed Şerif Efendi Divanı, İnceleme-Metin. Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi. 186-187.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Dîvân
Gazel
Nûr-ı çeşmidir cihânın hüsn-i âlem-gîr-i yâr
Rûşen eyler cümle halkın dîdesin hûrşîd-vâr
Bir temâşâ-gehde seyr itdim gönül verdim ana
Âşık-ı tasvîre döndüm bî-hâber benden nigâr
Eyledim zûr-ı kemend-i âh ile ol mâhı cezb
Şâh-râh oldı ana medd-i nigâh-ı intizâr
Hat dahi lutf-ı digerdir ber-kemâl olsa cemâl
Gül olur tâb-ı tarâvet bulsa efzûn ʽıtr-vâr
Yâr ider elbet teveccüh eylesen ʽarz-ı hulûs
Tâzeler mirʽate bakmakda olur bî-ihtiyâr
Nazma beste güfte-i hüsn ü muhabbet hep Şerîf
Güft-gû-yı dilberân mevzûn olursa vechi-vâr
(Yağcı Ömer Gökhan (2006). Mehmed Şerif Efendi Divanı, İnceleme-Metin. Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi. 186-187.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | SÂMÎ, Mustafa Sâmî Bey | d. ? - ö. 1645-46 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | FÂ'İZE (FÂ'İZÂ), Kâmetî-zâde Fâtıma Fâ'ize Hanım | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Sevim Burak | d. 29 Haziran 1931 - ö. 30 Aralık 1983 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | CİHANGÎR, III. Mustafa | d. 1717 - ö. 1774 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | VÂGIF/VÂKIF, Molla Penâh | d. 1717 - ö. 1797 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | KİSSÛRÎ | d. 1717 - ö. 1827 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | BİLÂL EFENDİ, Oflu | d. ? - ö. 1790 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | SEMÂHAT, Ömer Dede | d. ? - ö. 1790 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | CÂVÎD, Mâbeynci Ahmed Câvîd Bey | d. ? - ö. 1790 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | NA‘ÎM, Ebû İshak İsmail Na‘îm Efendi | d. Ocak 1646 - ö. 8 Ağustos 1725 | Meslek | Görüntüle |
11 | ATÂ, Ebû İshak-zâde Seyyid Mehmed Atâullâh Efendi | d. 1 Ocak 1760 - ö. 14 Ekim 1811 | Meslek | Görüntüle |
12 | FENÂRÎ, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi | d. Nisan 1350 - ö. 15 Mart 1431 | Meslek | Görüntüle |
13 | ZÜHDÎ | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | HALÎMÎ, Mustafa | d. ? - ö. 1759-60 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | HAZÎN, Derviş Hazîn | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | ZÂRÎ, Hanyalı Abdülvehhâb | d. ? - ö. 19. yy. | Madde Adı | Görüntüle |
17 | LÜTFÎ, Ahmet Lütfi Efendi | d. ? - ö. 1712 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Vâlî, Hasan Ağa | d. 1688 ? - ö. 1738-9 | Madde Adı | Görüntüle |