SÖZDOĞURAN, Hacı Mustafa Çolak

(d. 1891 / ö. 1949)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Hacı Mustafa Çolak olan ve Çolak Hacı olarak tanınan âşık, şiirlerinde Sözdoğuran mahlasını kullanmaktadır. Hacı Mustafa Çolak, 1891 yılında Adana’nın Kozan ilçesine bağlı Işıklı köyünde doğmuştur (Arı 2009: 210). Ulus Gazetesinde yapılan bir derlemede Kozan’ın Hamam köyünde yaşadığı belirtilmiştir (Ulus 1943:4). 1949'da vefat etmiştir.

Âşık Sözdoğuran, bâde içmemiş ve usta-çırak ilişkisi içerisinde yetişmemiştir. Saz çalma özelliğine sahip değildir. Şiirlerinde konu olarak sevgiliye serzeniş, tabiat sevgisi, hayvan sevgisi, sosyal bozuklar hakkında şikâyet gibi konuları işlemiştir. Şiirlerinin içeriğinde nasihat, at, ölüm, felekten şikâyet, aşk, vuslat temlerini kullanmıştır (Arı 2009: 2013). Sözdoğruran’ın şiirlerinde, Anadolu insanın beklentisiz sevgisini ve doğayı yaşayan bir varlık olarak görerek ona verdiği kıymetin izlerini görmek mümkündür. Eserlerini 8’li ve 11’li hece ölçüsü ile yazmıştır. Dörtlüklerinde; benzetmeler, halk söyleyişleri, deyimler ve atasözlerini sık sık kullanmıştır. Çolak Hacı Sözdoğuran’ın Atatürk’e yazdığı ağıt içerisinde en çok bilinen dörtlük şöyledir: Türk vermezdi çaren bulunsa eğer/Kıymetin cihanın varına değer/Dünyanın vefası yoğumuş meğer/Ay gamlandı güneş dön oldu bugün (Aydemir 1965: 3899; Boratav 1982: 194). Aynı ağıtın tüm dörtlükleri; "Karagün Oldu Bugün" adı ile Cahit Begenç tarafından derlenerek Ulus gazetesinde yayımlanmıştır.

Kaynakça

Arı, Bülent (2009). Adana’da Geçmişten Bugüne Âşıklık Geleneği (Karacaoğlan-1966). Adana: Altın Koza Yay.

Aydemir, Orhan (1965). “Halk Ozanlarından Atatürk’e”. Türk Folklor Araştırmaları. C. 9. 17:  3897-3900.

Boratav, Pertev Naili (1982). Folklor ve Edebiyat 2. Ankara: Adam Yay.

Ulus Gazetesi (10/11/1943). 4. Sayfa Çarşamba 10 Sonteşrin.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ESRA BİLGE SAVCI
Yayın Tarihi: 08.04.2019
Güncelleme Tarihi: 12.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1HEMİD AĞAOĞLUd. 1899 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2MUSA/GARİP MUSA, Musa Karateped. 01.02.1958 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3ŞEKİBÎ, Yedullah Şekibîd. 1955 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4SÜLEYMAN, Süleyman Arsud. 1891 - ö. 1948Doğum YılıGörüntüle
5Mehmet Emin Erişirgild. 1891 - ö. 07 Şubat 1965Doğum YılıGörüntüle
6Halit Fahri Ozansoyd. 13 Temmuz 1891 - ö. 23 Şubat 1971Doğum YılıGörüntüle
7İBAD, İBADÎ, İBAD HOCA, Abdullah Çelebid. 01.07.1866 - ö. 25.03.1949Ölüm YılıGörüntüle
8HASİBE RAMAZANOĞLUd. 1860 - ö. 1949Ölüm YılıGörüntüle
9HALİL, Silsüpüroğlu Halil Beyd. 1857/1858? - ö. 1949Ölüm YılıGörüntüle
10MÜŞTERÎ, Mustafad. ? - ö. 1945MeslekGörüntüle
11ADEM ULUTAŞd. 06.04.1966 - ö. ?MeslekGörüntüle
12AHMEDÎ/AHMET, Ahmet Taşkınd. 05.04.1961 - ö. ?MeslekGörüntüle
13KUSURÎ, Hasan Fehmid. 1875 - ö. 1951Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14YOLCU, Fikret Memişoğlud. 1915 - ö. 20.07.1968Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15MİSRİ/SEYİT/BİÇARE SEYİT, Seyit Yalçınd. 1908 - ö. 18.12.1994Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16GÜNEY, Ali Rıza Güneyd. 1934 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17KEREM BEKİROĞLU NAMAZOVd. 1956 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18ASLAN GAYSERİLİM, H. Recep Çalkanerd. 1947 - ö. ?Madde AdıGörüntüle