Madde Detay
SÖZDOĞURAN, Hacı Mustafa Çolak
(d. 1891 / ö. 1949)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı Hacı Mustafa Çolak olan ve Çolak Hacı olarak tanınan âşık, şiirlerinde Sözdoğuran mahlasını kullanmaktadır. Hacı Mustafa Çolak, 1891 yılında Adana’nın Kozan ilçesine bağlı Işıklı köyünde doğmuştur (Arı 2009: 210). Ulus Gazetesinde yapılan bir derlemede Kozan’ın Hamam köyünde yaşadığı belirtilmiştir (Ulus 1943:4). 1949'da vefat etmiştir.
Âşık Sözdoğuran, bâde içmemiş ve usta-çırak ilişkisi içerisinde yetişmemiştir. Saz çalma özelliğine sahip değildir. Şiirlerinde konu olarak sevgiliye serzeniş, tabiat sevgisi, hayvan sevgisi, sosyal bozuklar hakkında şikâyet gibi konuları işlemiştir. Şiirlerinin içeriğinde nasihat, at, ölüm, felekten şikâyet, aşk, vuslat temlerini kullanmıştır (Arı 2009: 2013). Sözdoğruran’ın şiirlerinde, Anadolu insanın beklentisiz sevgisini ve doğayı yaşayan bir varlık olarak görerek ona verdiği kıymetin izlerini görmek mümkündür. Eserlerini 8’li ve 11’li hece ölçüsü ile yazmıştır. Dörtlüklerinde; benzetmeler, halk söyleyişleri, deyimler ve atasözlerini sık sık kullanmıştır. Çolak Hacı Sözdoğuran’ın Atatürk’e yazdığı ağıt içerisinde en çok bilinen dörtlük şöyledir: Türk vermezdi çaren bulunsa eğer/Kıymetin cihanın varına değer/Dünyanın vefası yoğumuş meğer/Ay gamlandı güneş dön oldu bugün (Aydemir 1965: 3899; Boratav 1982: 194). Aynı ağıtın tüm dörtlükleri; "Karagün Oldu Bugün" adı ile Cahit Begenç tarafından derlenerek Ulus gazetesinde yayımlanmıştır.
Kaynakça
Arı, Bülent (2009). Adana’da Geçmişten Bugüne Âşıklık Geleneği (Karacaoğlan-1966). Adana: Altın Koza Yay.
Aydemir, Orhan (1965). “Halk Ozanlarından Atatürk’e”. Türk Folklor Araştırmaları. C. 9. 17: 3897-3900.
Boratav, Pertev Naili (1982). Folklor ve Edebiyat 2. Ankara: Adam Yay.
Ulus Gazetesi (10/11/1943). 4. Sayfa Çarşamba 10 Sonteşrin.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ESRA BİLGE SAVCIYayın Tarihi: 08.04.2019Güncelleme Tarihi: 12.12.2020
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 08.04.2019Güncelleme Tarihi: 12.12.2020
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 12.12.2020
İlişkili Maddeler
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | KÜÇÜK SATI, Satı Tunç | d. 1941 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | DESTANCI VAHAP/VAHAP/ABDULVAHAP, Abdulvahap Kocaman | d. 1934 - ö. 14.08.2005 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | İBİŞ, İbrahim | d. 1858 - ö. 1917 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Selim Nüzhet Gerçek | d. 1891 - ö. 12 Aralık 1945 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | HİLMİ BABA/KÜLHANÎ, Hilmi Külhani | d. 1891 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Şefika Taşkın | d. 1891 - ö. 1968 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | BAŞHANIM ŞEFİ GIZI | d. 1878 - ö. 1949 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Enis Behiç Koryürek | d. 27 Mart 1893 - ö. 18 Ekim 1949 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | İbrahim Alâettin Gövsa | d. 1889 - ö. 29 Ekim 1949 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | ALİ, Hacı Ali Anbarcı | d. 24.05.1949 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | PÜSTE ŞİKAR KIZI | d. 1880 - ö. 1947 | Meslek | Görüntüle |
12 | SEFİL PİR/SEFİL PİRİM/ÇORUMLU PİROĞLU, Fikret Piroğlu | d. 1926 - ö. 1985 | Meslek | Görüntüle |
13 | MÜMİNE | d. ? - ö. 1947/1952? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | ERZADE, Erzade Kapan | d. 1957 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | MEHMET KIZILGÖZ | d. 1944 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | ZEKİ BABA, Zeki Karasu | d. 1947 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | EBÜLFEZİ ZOĞİ | d. 1968 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | MEHEMMED/ÇORLU MEHEMMED, Mehemmed Çorlu | d. 1825? - ö. 1933/1940\'lar? | Madde Adı | Görüntüle |